Księża z Choczni- ksiądz Józef Bylica

Józef Bylica urodził się w Choczni 12 listopada 1842 roku. 

Był synem Jana Kantego Bylicy i Franciszki z domu Figura, pochodzącej z Frydrychowic.

Po ukończeniu szkoły przyparafialnej w Choczni uczęszczał najpierw do Katolickiego Gimnazjum w Cieszynie,  a następnie do gimnazjum w Bochni (dwie ostatnie klasy). Podczas nauki w Cieszynie należał do tajnego Towarzystwa Narodowego (1863/64), stawiającego sobie za cel pielęgnowanie rodzimych tradycji, poznawanie narodowej historii i literatury a także utworzenie niezależnego od Austrii państwa.

Od 1867 roku studiował teologię w seminarium tarnowskim.  W 1871 roku został wyświęcony na księdza. Po święceniach pełnił posługę jako wikariusz w Lisiej Górze (do 1871 roku), w Bolesławiu i w Białej (od 1879 do 1882 roku). Tam pracował również jako katecheta.

W latach 1882-1894 sprawował obowiązki proboszcza w Głogoczowie, a potem w Bieńkówce (do 1908 roku). 

Dziekan dekanatu lanckorońskiego. 

W 1908 roku został wyróżniony przywilejem noszenia Rokiety i Mantoletu. 

Od 1908 roku mieszkał na emeryturze w Choczni, w specjalnie dla niego postawionym modrzewiowym domu z werandą, mając do towarzystwa: kota, psa i kanarka.
Zmarł w 39 roku kapłaństwa, 23 kwietnia 1910 roku.

Lista księży z Choczni - LINK

Znane kobiety z Choczni w okresie do II wojny światowej

Zestawienie bardziej znanych kobiet związanych z Chocznią przed II wojną światową. Na liście nie znalazły radne, działaczki i wszystkie inne osoby urodzone w okresie międzywojennym (lub nawet wcześniej), których okres aktywności przypada na lata 40-ste i 50-te XX wieku.

• Albina Dunin z domu Bobrowska (1822-1893) współwłaścicielka dóbr tytularnych w Choczni, z prawem patronatu nad choczeńska parafią do 1893 roku
• Bronisława Płonka (1904-1967) magister farmacji, pierwsza chocznianka z wyższym wykształceniem
• Elżbieta Putek z domu Styła (1892-1991) członkini "Sokoła", aktorka choczeńskiego teatru amatorskiego, żona Józefa Putka
• Marianna Siemońska z domu Bobrowska, współwłaścicielka (w ¾) Choczni pomiędzy około 1836 a 1846 rokiem
• Natalia Sławińska z domu Siemońska, współwłaścicielka dóbr tytularnych w Choczni od 1850 roku,
• Franciszka Wider z domu Ramęda (1875-1959), członkini rady nadzorczej Kasy Stefczyka w Choczni w 1931 roku, pierwsza kobieta na stanowisku obieralnym w Choczni
• Maria Wojciechowska z domu Czaplicka (ok. 1856-?) wdowa po współwłaścicielu sołtystwa w Choczni Karolu Wojciechowskim, socjalistka, związana z redakcją "Robotnika"
• Waleria Woźniak z domu Widlarz (1872-1958) sekretarka posła Józefa Putka
• Anna Zrazik (1895-1978) nauczycielka polonistka  w Choczni, działaczka katolicka, współinicjatorka budowy Domu Katolickiego w Choczni, animatorka życia kulturalnego

Akuszerki/położne:

• Maria Bolączka po mężach Malata i Bylica  (ok. 1873-1913)
• Aniela Dąbrowska, akuszerka gminna od 1894 do 1903 roku
• Maria Gałązka (1896-?), położna od 1922 roku
• Maria Kamińska, akuszerka gminna od 1876 roku
• Anna Ruła, akuszerka w okresie międzywojennym
• Maria Szczur z domu Janicka (1893-1964) położna od 1925 roku
• Józefa Wawro (1892-1965), położna od 1921 roku

Działaczki katolickie:

• Maria Bąk z domu Wcisło (1901-1964)
• Bronisława Kręcioch z domu Habina (1908-1981)
• Julia Ramenda (1897-1981)
• Tekla Romańczyk z domu Turała (1900-1994)
• Helena Stanaszek z domu Biel (1913-1993)
• Salomea Świętek
• Bronisława Talaga z domu Bielenin (1879-1957)
• Maria Woźniak (1911-1994?)
• Anna Zrazik (1895-1978)

Nauczycielki związane z Chocznią:

• Kornelia Bandoła (1904-1976)
• Zofia Chwalibóg z domu Jabłońska (1880-1955)
• Stanisława Czaderska (Słupecka) z domu Bielenin (1883-1955)
• Adelajda Czermińska z domu Zając (1908-2003)
• Józefa Filar z domu Tałasiewicz (ok.1905-?)
• Irena Gondek (1913-1935)
• Kazimiera Gruszecka z domu Gondek (1910-1993)
• Marta Kajdas (1898-1983)
• Balbina Kałuża z domu Czapik (ok. 1905- ok. 1937)
• Maria Matylda Kania z domu Woźniak (1899-1969)
• Michalina Kądzielawa z domu Widlarz (1910-2002)
• Ludmila Maicher (1910-?)
• Zofia Malcher z domu Łapka (1906-1990)
• Bronisława Marcinkowska z domu Ryłko (1893-1969)
• Józefa Mikołajtys z domu Nowak (1888-?)
• Irena Zofia Palewicz z domu Nowak (1906-1978)
• Janina Podlodowska z domu Bielenin (1909-1992)
• Antonina Remer z domu Nowak (1891-1973)
• Mieczysława Szewczonek z domu Kumala (1906-1989)
• Wincentyna Talaga (1914-1997)
• Albina Tarasek z domu Bielenin (1889-1981)
• Helena Tarasek (1914-?)
• Waleria Tyszkiewicz z domu Zając (1911-1993)
• Maria Widlarz z domu Kumala (1890-1966)
• Anna Zając z domu Kumala (1896-1976)
• Urszula Zając (1904-1990)

Nauczycielki uczące w Choczni:

• Wanda Chodorowska
• Helena Choliwkiewicz
• Helena Cichy
• Maria Dalewska (ok. 1890- 1936)
• Kazimiera Deszczakowska (1869-1947)
• Helena Głasz (Głacz)
• Maria Gondek z domu Kramarczyk (1879-1948)
• Maria Gondek z domu Ziemiańska 
• Anna Grabowska
• Wanda Jaksmanicka
• Olga Jeziorska z domu Kieryczyńska (ok. 1866-przed 1915)
• Maria Juszczyńska
• Władysława Kobos z domu Olszewska (1910-1979)
• Maria Kornelak (1904-1991)
• Maria Kulik
• Adela Kuzia (1878-?)
• Maria Laszczak
• Julia Lebiedzka
• Milada Malczyk z domu Pawlik (1911-1989)
• Jadwiga Mądziel
• Franciszka Mikolaszek
• Stanisława Niemczyk
• Maria Nowak z domu Huber (1900-1981)
• Maria Nowicka
• Stanisława Nowicka
• Zofia Olbrycht
• Maria Kowalczyk z domu Orłowska (1901-1983)
• Irena Zofia Palewicz z domu Nowak (1906-1978)
• Rozalia Pamuła
• Waleria Pamuła z domu Pasternak (1896-1987)
• Kazimiera Pedenkowska (1891-1972)
• Irena Podrazik (1891-1973)
• Antonika Rokosz z domu Czaderska (1901-1988)
• Wanda Sierosławska
• Elżbieta Sypek
• Maria Świerkosz
• Albina Tarasek z domu Bielenin (1889-1981)
• Adela Tusch
• Maria Zawisza
• Anna Zrazik (1895-1978)
• Maria Zrazik (1913-?)

Siostry zakonne:

• Franciszka Cap (1910-?), siostra zakonna norbertanka
• Maria Dąbrowska (1877-1930) siostra zakonna Elja, karmelitanka
• Antonina Guzdek (1866-1937) siostra zakonna karmelitanka
• Anastazja Wcisło (1898-1996) siostra zakonna Mary Patientia, druga w historii chocznianka z wyższym wykształceniem (mgr UJ w 1934), od 1910 roku z rodziną na emigracji w USA (z przerwą na studia)
• Magdalena Widlarz (1893-1973) szarytka, dyplomowana pielęgniarka
• Maria Woźniak (1911-1994?) siostra zakonna Urszula, prezentka

Sklepikarki:

• Maria Fujawa z domu Kręcioch (1893-1945)
• Maria Gara z domu Cibor (1891-1963)
• Leokadia Giełdoń z domu Fujawa (1914-1980)
• Maria Małusecka z domu Okręglicka (1871-1941)
• Leni (Aniela) Salomea Rosenberg 
• Kornelia Studnicka  z domu Hałat (1900-1971)

Twórczynie/artystki:

• Aleksandra Gzela z domu Ramenda (1908-1990) artystka ludowa w dziedzinie kwiatów z bibuły
• Marta Kajdas (1898-1983) malarka
• Janina Podlodowska z domu Bielenin (1909-1992) poetka, dramatopisarka
• Tekla Romańczyk z domu Turała (1900-1994) artystka ludowa w dziedzinie haftu i szydełkowania
• Anna Zrazik (1895-1978) poetka, aforystka

Urzędniczki:

• Ida Bukałowa, urzędniczka pocztowa w Choczni od 1910 roku (ekspedyent, oficjał pocztowy)
• Olga Kieryczyńska (1866-przed 1915) pierwsza urzędniczka pocztowa w Choczni od 1906 roku, później nauczycielka pod nazwiskiem Jeziorska.
• Anna Miśko (?-1975), urzędniczka pocztowa w Choczni od 1927 roku
• Wanda Rulińska (1902-1923)
• Franciszka Sordyl z domu Kobiałka (1900-1988) urzędniczka pocztowa w Choczni, Krakowie i w Kielcach

Najpopularniejsze nazwiska w Choczni w latach 1844-45

Najczęściej występujące nazwiska chocznian w latach 1844-45. Opracowano na podstawie spisów członków Towarzystw Wstrzemięźliwości i Trzeźwości (LINK).

W nawiasach podano liczbę członków Towarzystw Wstrzemięźliwości i Trzeźwości.

• Szczur (67)
• Kręcioch (63)
• Pindel (59)
• Guzdek (55)
• Cibor (49)
• Zając (47)
• Bryndza (46)
• Dąbrowski (36)
• Bylica (35)
• Romańczyk (33)
• Wójcik (32)
• Woźniak (29)
• Widlarz (28)
• Koman (26)
• Balon (25), Wątroba (25)
• Ruła (23), Sikora (23), Wcisło (23)
• Bąk (22)
• Żak (21)
• Płonka (18)
• Kobiołka (17), Styła (17)
• Cap (16)
• Bandoła (15), Łopata (15), Pietruszka (15), Rzycki (15), Twaróg (15)
• Buldończyk (14), Graca (14)
• Hanusiak (13), Wider (13)
• Kolber (12), Strzeżoń (12), Wawer (12)
• Drapa (11), Garżel (11), Gazda (11)
• Banaś (10), Jucha (10), Góra (10), Piątek (10)
• Leśniak (9), Rokowski (9), Stawowy (9), Szymonek (9)
• Biel (8), Brandys (8), Burzey (8), Graboń (8), Nowak (8), Stankowicz (8)
• Gancarz (7), Gzela (7), Haczek (7), Krystyan (7), Kumorek (7), Ramenda (7), Ramza (7), Turała (7)
• Atłas (6), Bury (6), Byrski (6), Dziadek (6), Harnik (6), Matlak (6), Siepak (6), Świętek (6), Tuszyński (6), Zarawny (6)
• Góralczyk (5), Kulczycki (5), Kuta (5). Malata (5), Szczepaniak (5), Ścigalski (5), Tatar (5)
• Buldon (4), Hoina (4), Karbownik (4), Kuzia (4), Łazowski (4), Maciejczyk (4), Maykut (4), Michalik (4), Młynek (4), Odrobina (4), Paterak (4), Ryczko (4), Żurek (4)
• Armata (3), Gawęda (3), Łuszczyński (3), Polak (3), Smolarski (3), Spytkowski (3), Stuglik (3), Warmuz (3), Wojtala (3), Wróblowski (3)

O strzygoniach w dziewiętnastowiecznej Choczni

W zbiorach dziewiętnastowiecznego krajoznawcy, przyrodnika i taternika Bronisława Gustowicza zachowały się zanotowane przez niego wierzenia ludowe z Choczni, udostępniane tutaj dzięki życzliwości pracowników Muzeum Etnograficznego w Krakowie.

Strzygoniem nazywają człowieka, mającego dwie dusze. Poznają go po tem, iż wciąż sam ze sobą rozmawia, to jest z drugą duszą. A takim strzygoniem jest podług mniemania ludu mieszaniec taki, co nie został bierzmowany i który chodzi po nocy i psoty rozmaite płata. 

Pewnego wieśniaka odwiedził strzygoń przed piętnastu latami i to w ten sposób- raz w lecie jadł ten wieśniak z żoną i dziećmi wieczerzę na ławie przed domem. Wtem przychodzi coś w bieli, mające postać człowieczą, rzuca im na miskę trupią głowę i mówi:

 „ Nażryjcie się kumotrze, za moją krzywdę, którąście mi wyrządzali za życia”. 

Otóż był to strzygoń i chodził przez kilka wieczorów do tego wieśniaka i rozmaite mu wyrządzał psoty i dopóty nie ustał, dopóki wieśniak nie dał na mszę za nieboszczyka.

W tej samej wsi przed ośmiu laty żyła wdowa, blisko stuletnia, którą także odwiedzał strzygoń. Przychodził on w połowie każdego miesiąca o północy i tak ją męczył, gryzł, bił i przewracał, że mało żywa wstawała rano i na dowód czego pokazywała znaki na ciele.

W Choczni w jednym domu strzygoń rozmaite wyprawiał psoty, kołysał dziecko, kiedy właśnie spało, sczepiał włosy w kok, skrobał ziemniaki, bił prętem po pierzynie, a raz zrzucił dzieżę, w której na chleb zaczyniono było. Przelękli się domownicy, gospodarz zerwał się i ruszając za strzygoniem przekopyrtnął się przez dzieżę. Wreszcie poskarżył się ten chłop jakiemuś księdzu, który modlitwami i poświęceniem zabronił przystępu strzygoniowi.

W Ponikwi było dwóch braci. Jeden z nich umarł i zaczął dwa lata po śmierci chodzić do brata i domagać się na nim, aby mu się wystarał o metrykę. Brat uważał to za senną marę. Ale jednej nocy przyszedł zmarły znowu i rzekł surowym głosem: 

„Masz dwa talary, idź do proboszcza, niech ci dla mnie wyda metrykę, bo już dawno mógłbym się ożenić, gdybym ją miał, a teraz służę w Wielkopolsce".

Gdy brat wstał, znalazł pod poduszką dwa talary i zaraz poszedł oznajmić to księdzu. Ten kazał ciało odkopać i znaleziono je całkiem zdrowem, a strzygoń wyszczerzając zęby prosił gróbarza: 

„Nie rób mi nic, a przyniosę ci worek pieczorek”.

Gróbarz przeląkł się, ale baba jego, tęga kobieta, rzuciła się na strzygonia, przewróciła go gębą do ziemi, posiekała łopatą i już więcej nie wyszedł z grobu.