poniedziałek, 2 października 2017

Kalendarium choczeńskie- wydarzyło się między 2 a 8 października

2 października

  • 1807- zmarł Wojciech Żak, przysiężny (radny) choczeński (notowany w 1783 i 1784 roku), z zawodu kupiec (1798).
  • 1863- urodził się Jan Turała, paler-mistrz murarski, budowniczy "Domu Ludowego" w Choczni, który brał również udział w odnowieniu kaplicy św. Anny przy cmentarzu, współkierował restauracją kościoła choczeńskiego (1924) oraz uczestniczył w budowie gmachów sądowych w Wadowicach i w Białej. Był radnym choczeńskim, członkiem zarządu Kasy Oszczędności i Pożyczek w Choczni (od 1909 roku), podoficerem armii c.k. w czasie I wojny światowej. Podczas okupacji hitlerowskiej został wysiedlony do Jaroszowic.
  • 1875- urodził się Ferdynand Franciszek Jaworski, syn kasjera Powiatowej Kasy Oszczędności, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1896 roku.
  • 1888- w Lachowicach urodziła się Józefa Nowak, później po mężu Mikołajtys, która w dzieciństwie zamieszkała w Choczni, po objęciu przez jej ojca Józefa Nowaka posady nauczyciela w choczeńskiej szkole. Z zawodu nauczycielka, w 1913 roku po poślubieniu kupca kolonialnego Jana Mikołajtysa przeprowadziła się do Krakowa.
  • 1905- urodziła się Franciszka Pietruszka, później po mężu Burzej, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Choczni- w 1928 roku wiceprezeska koła KSMŻ. 
  • 1914- stacjonujący i ćwiczący w Choczni batalion rekrucki, z którego sformowano 2 baon 3 pułku Legionów Polskich, wyruszył na front w Karpatach Wschodnich. 
  • 1923- urodziła się Władysława Mlak, później po mężu Kaczor, pracownica choczeńskiego przedszkola w latach 1951-1979.
  • 1959- urodziła się Jadwiga Czapik, absolwentka wadowickiego liceum w 1978 roku, nauczycielka w szkołach w Choczni Górnej i Dolnej.

3 października

  • 1784- ochrzczony został Franciszek Kręcioch, syn Ignacego i Reginy z domu Szczur, choczeński wójt notowany w 1822 roku, mąż Reginy z domu Guzdek.
  • 1846- urodził się Antoni Styła "Kotuś", młynarz, członek Rady Miejscowej Szkolnej wybrany w 1877 roku i ponownie w 1880 roku, członek komitetu budowy kościoła (1880-1886). Jego młyn wodny usytuowany był na Choczence, blisko granicy z Kaczyną. Posiadał największą moc przerobową z wszystkich przedwojennych młynów choczeńskich. Był ponadto właścicielem siedmiohektarowego gospodarstwa rolnego, ławnikiem Sądu Okręgowego w Wadowicach, członkiem komitetu parafialnego i kółka rolniczego. Bywa często mylony ze współczesnym mu posłem Antonim Styłą.
  • 1852- w nocy spłonął dom Jędrzeja Stankowicza (nr 318), w którym poszkodowany utracił cały swój majątek.
  • 1886- urodził się Józef Ignacy Widlarz, emigrant zarobkowy w USA od 1904 roku, po powrocie żołnierz armii austriackiej w czasie I wojny światowej. W 1918 roku we Włoszech wstąpił na ochotnika do Polskiego Pułku Piechoty im. Francesco Nullo. Zaginął w czasie działań wojennych w Polsce i został uznany sądownie za zmarłego.
  • 1890- w Andrychowie urodził się Edward Antecki, ślusarz, mieszkaniec Choczni pod nr 561. Robotnik przymusowy w czasie II wojny światowej w parowozowni w Mouselwitz (Turyngia), gdzie nabawił się zapalenia opłucnej i przepukliny. 
  • 1900- urodziła się Franciszka Kręcioch, więźniarka obozu koncentracyjnego Ravensbrück w czasie II wojny światowej, gdzie znalazła się za łamanie przepisów o ochronie czystości rasowej (z aryjczykiem Ludwigiem Bolterauerem) oraz niewypełnianie postanowień umowy o pracę przymusową. Do obozu trafiła po aresztowaniu przez gestapo w Linz w Górnej Austrii. 
  • 1900- urodziła się Maria Dąbrowska, później po mężu Woźny, żona choczeńskiego organisty, członkini wspierająca Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej w Choczni (1928). 
  • 1901- urodziła się Maria Wcisło, później po mężu Bąk, prezeska Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Żeńskiej w Choczni w okresie międzywojennym, w 1918 roku członkini Głównego Wydziału Związku Katolickich Stowarzyszeń Kobiet i Dziewcząt Pracujących, wybrana na zjeździe w Krakowie. Po wyjściu za mąż pozostała w patronacie KSMŻ jako członkini wspierająca. Potem wraz z mężem Władysławem prowadziła farmę ogrodniczą w pobliżu Toronto w Kanadzie.  Matka siedmiorga dzieci, w tym księdza oblata Stanisława Bąka.
  • 1913- w Głębowicach urodziła się Irena Gondek, córka nauczyciela i późniejszego kierownika szkoły z Choczni Andrzeja Gondka. Ukończyła szkołę podstawową w Choczni oraz seminarium nauczycielskie w Wadowicach. Zmarła po maturze w Krakowie i tam została pochowana. 
  • 1955- zamordowany został dwudziestoletni Klemens Markowicz.
  • 1964- zmarł Tadeusz Nowak, kierownik szkoły w Choczni Dolnej od stycznia 1934 roku do marca 1935 roku oraz w latach 1945-1964. Uczestnik I wojny światowej, absolwent seminarium nauczycielskiego, pracę w Choczni rozpoczął w 1930 roku po przeniesieniu ze Stręgoborzyc w powiecie miechowskim. W latach 1933-34 roku kierownik Tymczasowego Zarządu Gminy. Od 1935 roku sekretarz i radny Gromady Chocznia- oponent Józefa Putka oraz członek Rady Miejscowej Szkolnej. W czasie II wojny światowej na wysiedleniu w Łękawicy, pracował również jako robotnik w Krakowie. Po wojnie powrócił do Choczni. Członek Gminnej Rady Narodowej w Choczni od 1946 roku z ramienia PPS- zasiadał w komisji Kontroli Gospodarki Publicznej i Komisji Daniny Narodowej. Ponownie wybrany radnym w 1951 roku, działał w Komitecie Elektryfikacyjnym (1950/51) i Komitecie Funduszu Budowy Szkół (do 1953 roku). W 1953 roku członek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego oraz Frontu Narodowego w Choczni (w 1956 roku jego przewodniczący). Od grudnia 1954 roku członek Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, odpowiedzialny za sprawy kulturalno- oświatowe wsi. Ponownie wybrany radnym w 1958 i 1961 roku. Od 1961 roku członek Gromadzkiej Komisji Kultury i Spraw Socjalnych.
  • 1991- w Wadowicach zmarł urodzony w Choczni Tomasz Czapik, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1932 roku, magister prawa.

4 października

  • 1874- urodził się Franciszek Styła, żołnierz armii austriackiej w czasie I wojny światowej (16 pułk piechoty), który dostał się do niewoli rosyjskiej w grudniu 1914 roku i rok później zmarł.
  • 1889- urodził się Franciszek Ścigalski, krawiec, rolnik, członek choczeńskiej Sokolej Drużyny Polowej (1913), prezes Koła Młodzieży w Choczni w okresie międzywojennym. Po wyjeździe zarobkowym do Kanady zmarł, pozostawiając w Choczni żonę Justynę z domu Styła (córkę posła Antoniego) i trójkę dzieci.
  • 1910- urodził się Franciszek Klemens Wider, rolnik, strażak i działacz samorządowy. Przed wojną odbył służbę wojskową w 21 PAL w Bielsku. Zastępca radnego Gromady Chocznia, wybrany w marcu 1939 roku, członek Ochotniczej Straży Pożarnej. W czasie II wojny światowej uczestnik kampanii wrześniowej, później jeniec wojenny i robotnik przymusowy w Niemczech. Po wojnie działacz ludowy, współinicjator wznowienia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej po 1945 roku i jej pierwszy powojenny naczelnik (od 1948 roku, pełnił tę funkcję co najmniej do 1955 roku). Posiadał III stopień wykształcenia przeciwpożarowego. Zawodowo pracownik Bielskich Zakładów Wytwórni Ołówków. Ławnik Sądu Okręgowego w Wadowicach w 1947 roku. W latach 1950-1953 członek Gminnej Rady Narodowej w Choczni, Związku Samopomocy Chłopskiej i Stronnictwa Ludowego. Od grudnia 1954 roku radny gromadzki, członek Komisji Finansowo- Budżetowej. Ponownie wybierany radnym w 1958, 1961 i 1965 roku. Czlonek Komisji Mienia Gromadzkiego (1961). 
  • 1927- urodził się Stanisław Gazda, rolnik, od grudnia 1954 roku członek Gromadzkiej Komisji Budżetowo- Finansowej. 
  • 1957- zmarł Jan Góra, radny gromadzki od 1935 do 1939 roku, wybrany ponownie w marcu 1939 roku. 
  • 1962- w wypadku samochodowym w USA zginął Szymon (Samuel) Hałat, emigrant z Choczni, żołnierz Armii Hallera, górnik i farmer specjalizujący się w uprawie cebuli.

5 października

  • 1789- w Witanowicach urodził się Franciszek Dunin, najstarszy syn Józefa Dunina i Justyny z Remerów, właścicieli majątku sołtysiego w Choczni. Uczeń i absolwent gimnazjum w Krakowie. Mieszkaniec dworu sołtysiego  w Choczni. Po ślubach wieczystych przybrał imię zakonne Dominik i przebywał w klasztorze w Częstochowie. Członek kapeli zakonnej, succentor odpowiedzialny za nauczanie oraz prowadzenie śpiewu chorałowego i ostatecznie kantor chóru, czuwający nad poziomem wykonawczym chóru i jego repertuarem, do którego wprowadzał własne kompozycje wokalno-muzyczne, nie zachowane do czasów współczesnych.
  • 1825- na choczeńskim gościńcu zmarł Josef Kocian, podróżny z Lhotki na Morawach.
  • 1863- urodził się Franciszek Bandoła, górnik w Lhotce i Marianskich Horach koło Ostrawy. 
  • 1899- urodził się Franciszek Oleksy, więzień obozów koncentracyjnych w czasie II wojny światowej: w Natzweiler, Mittelbau-Dora i Buchenwald (od 18.06.1943). Przed zatrzymaniem członek francuskiego ruchu oporu, zamieszkały w Algringen, we francuskiej Lotaryngii i pracujący jako piekarz oraz górnik. 
  • 1903- urodziła się Stanisława Wójcik, emigrantka do USA w 1924 roku, gdzie z mężem z mężem Michałem Rzewskim prowadziła zakład fryzjerski w Holyoke w stanie Massachusetts. 
  • 1906- w Roczynach urodziła się Maria Komendera, później po mężu Wygoda, nauczycielka przedmiotów humanistycznych w szkole w Choczni Dolnej. Absolwentka seminarium nauczycielskiego w Kętach, po ukończeniu którego uczyła w:  Roczynach, Polance Wielkiej, Andrychowie, Choczni i ponownie w Andrychowie, w szkołach podstawowych numer 1 i 2. W latach 1951-1958 kierowniczka szkoły podstawowej nr 2 w Andrychowie. W czasie jej zarządzania szkoła została rozbudowana, otwarto także świetlicę wraz z dożywianiem. Przewodniczyła różnym akcjom oświatowo-wychowawczym, konkursom szkolnym oraz organizowała kolonie letnie. 
  • 1910- urodził się Stanisław Zając, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1930 roku, urzędnik- pracownik urzędu skarbowego w Sarnach. Ukończył w 1932 roku kurs baonu podchorążych rezerwy piechoty numer 7 w Śremie. Podporucznik mianowany 01.01.1934, przydzielony do 50 pułku piechoty WP. Zmobilizowany w 1939 roku,  został wzięty do niewoli sowieckiej i osadzony w obozie w Kozielsku, a później zamordowany w Katyniu. Zidentyfikowany pod nr AM 2847. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego. 
  • 1912- urodziła się Jadwiga Jończyk, rolniczka, kucharka, pracownica magazynu Centrali Tekstylnej oraz Andrychowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego. W czasie wojny wysiedlona na Lubelszczyznę pracowała w magazynie skupu tytoniu. W 1953 roku wiceprzewodnicząca Frontu Narodowego w Choczni, członkini Polskiej Partii Robotniczej (od 1947 roku), a następnie PZPR. Należała do spółdzielni produkcyjnej im. Rokossowskiego (1953).  Radna gromadzka od grudnia 1954 roku, członkini Gromadzkiej Komisji Kultury, Oświaty i Zdrowia. Ponownie została wybrana radną w 1961 roku. 
  • 1916- urodził się Stanisław Pietruszka, współinicjator wznowienia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej po 1945 roku i pierwszy powojenny prezes jej zarządu. W 1950 roku członek Komitetu Funduszu Odbudowy Szkół. Na początku lat 50-tych XX wieku pracował jako księgowy i kasjer Gminnej Kasy Spółdzielczej w Wadowicach.  Od grudnia 1954 roku członek Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Choczni, odpowiedzialny za wykonanie planów budżetowych i finansowych. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. Ponownie wybrany radnym gromadzkim w 1958 roku- zastępca przewodniczącego Gromadzkiej Komisji Finansowej. 
  • 1919- w Krakowie urodził się Edward Główka, przedwojenny mieszkaniec Choczni, w kampanii wrześniowej 1939 roku żołnierz 21 Pułku Artylerii Lekkiej. Po wojnie dyrektor Bielskiej Fabryki Maszyn Włókienniczych „Befama” i prezes klubu sportowego BKS "Stal" Bielsko Biała od 1950 roku. Przyczynił się do budowy nowego stadionu sportowego BKS "Stal". W 1954 roku odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1955 roku Medalem 10-lecia Polski Ludowej. 
  • 1920- urodził się Edward Drapa, rolnik, absolwent siedmioklasowej szkoły w Choczni. W czasie II wojny światowej niewysiedlony, pracował dla miejscowych niemieckich bauerów. Po wojnie referent w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Wadowicach w latach 1945-46. Radny gminny od 1950 roku, członek Gminnej Komisji Oświatowej w 1952 roku. Od grudnia 1954 roku radny gromadzki, członek komisji rolnej. Ukończył kurs przewodników weterynaryjnych. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. W 1958 roku wybrany ponownie radnym. Od 1966 roku mieszkaniec Streator w stanie Illinois. Zmarł na emigracji w USA.
  • 1922- urodził się Edward Warmuz,  przed wojną mieszkaniec Strumienia, robotnik przymusowy w Austrii w czasie II wojny światowej (Dorfgastein, Zeltweg) w latach 1940-1945. Po wojnie kapitan Wojska Polskiego, zmuszony do odejścia  z wojska z powodu poglądów. 
  • 1944- Julian Pietruszka pseudonim "Wołowicz" i "Julian", uczestnik Powstania Warszawskiego- kapral batalionu "Kiliński" AK, dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w stalagu w Memmingen.

6 października

  • 1876- chocznianie Szymon Komorek i Franciszek Widlarz po ukończeniu gimnazjum w Wadowicach rozpoczęli studia teologiczne w seminarium tarnowskim.
  • 1915- w Nowym Targu zmarł tamtejszy katecheta, ksiądz Jan Bułat, były wikariusz choczeński (1900-1901). Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1896-1900. Wyświęcony w 1900 roku w Krakowie. Oprócz Choczni wikariuszem był też w: Myślenicach (od 1901) i Nowym Targu (1904-1908). Nauczyciel w nowotarskim gimnazjum (1908-1915), prefekt bursy (1913-1915). Prezes Zarządu Powiatowego Kółek Rolniczych, członek rady miejskiej i powiatowej w Nowym Targu, członek dyrekcji „Gazety Podhalańskiej”. 
  • 1945- Józef Góralczyk, były strzelec w niemieckim 372 Zapasowym Batalionie Grenadierów i jeniec amerykański powrócił do żony w Katowicach.
  • 1987- zmarł Józef Bandoła, działacz narodowy Związku Młodej Polski i ONR w okresie międzywojennym, z zawodu krawiec. W czasie II wojny światowej w ruchu oporu, członek Armii Krajowej. Został wysiedlony na Lubelszczyznę, ale wkrótce powrócił do Choczni. Po wojnie ukończył gimnazjum, pracował na kolei i studiował ekonomię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z dyplomem magistra wyjechał na Ziemie Odzyskane i zamieszkał najpierw w Czernej, a potem w Klikowie w powiecie żagańskim. Próbował sił w hodowli, pracował w PMRN w Żarach i jako główny księgowy w hucie szkła. 
  • 1993- w Gniewkowie zmarł Marian Roman Zadorecki, przedwojenny mieszkaniec Choczni, więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz, od grudnia 1941 roku do wyzwolenia.
  • 1997- zmarła Józefa Ruła z domu Bandoła, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Choczni. W 1928 roku wybrana zastępczynią sekretarki, a w 1932 roku zastępczynią bibliotekarki. 

7 października

  • 1795- zmarł Walenty Stankowicz "Chachuła", choczeński wójt (do 1794 roku), z zawodu szewc.
  • 1799- zmarł Jakub Szczur, młynarz, założyciel "dynastii" Szczurów- młynarzy w Choczni i w Wadowicach. Choczeński wójt (notowany w 1770 roku) prześladowany przez właściciela wsi Jana Biberstein Starowieyskiego, który skazał go na 25 plag i 5 dni aresztu o chlebie i wodzie za odmowę odrabiania dniówek pańszczyźnianych. Prawdopodobnie potomek byłych właścicieli sołtystwa w Choczni.
  • 1886- urodził się Piotr Bandoła, murarz, który współkierował odnawianiem kościoła w Choczni w 1924 roku i wieloma budowami na Śląsku. 
  • 1887- zmarł Jan Nepomucen Szczur/Szczurowski, młynarz w Wadowicach (notowany w latach 1853-1886) i choczeński wójt w 1856 roku, współinicjator powstania pierwszej trzyklasowej szkoły ludowej w Choczni w 1859 roku. W 1880 roku zmienił nazwisko na Szczurowski. Przysięgły zastępca przy c.k. Sądzie Obwodowym w Wadowicach w 1885 roku. 
  • 1903- urodził się Władysław Styła, piłkarz choczeńskiego klubu sportowego „Olimpia”, uczeń wadowickiego gimnazjum, po 6 klasie powołany do służby wojskowej w 8 pułku ułanów w Krakowie, którą ukończył po dwóch latach w stopniu plutonowego. Brał udział w licznych zawodach jeździeckich. Potem pracownik biurowy w Wadowicach. W 1935 roku prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Choczni. W czasie II wojny światowej działał w ruchy oporu. Przyczynił się do zorganizowania na nowo choczeńskiej orkiestry dętej OSP. W wyniku choroby amputowano mu obie nogi- od tego czasu przeszedł na rentę i poruszał się na wózku inwalidzkim. Pomagał Józefowi Putkowi w prowadzeniu korespondencji i redagowaniu pism. 
  • 1912- urodził się Józef Dąbrowski, żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku (straż graniczna), wzięty do niewoli niemieckiej koło Ratna i przetrzymywany w stalagu Villingen do lipca 1940 roku. Po wojnie członek Gromadzkiej Komisji Finansowo-Budżetowej od 1955 roku. 
  • 1945- chocznianin Edward Bąk, komendant Narodowej Organizacji Wojskowej (NZW) w Cieszynie, został zatrzymany przez Urząd Bezpieczeństw w Bielsku.
  • 1971- zmarł Rudolf Ficek, leśnik rodem z Zawoi.

8 października

  • 1863- urodził się Szymon Dąbrowski, urzędnik pocztowy w Krakowie i zasłużony członek "Klubu Demokratycznego" w Radzie Miejskiej Krakowa, twórca „Związku Ekonomicznego Profesorów i Nauczycieli”.  (link)
  • 1913- w Wadowicach urodził się Edward Woźniak, mieszkaniec Choczni od około 1918 roku, absolwent gimnazjum w Wadowicach w 1931 roku, student Wydziału Prawa Uniwerystetu Jagiellońskiego (do 1934 roku), później do 1937 roku pracownik firmy „Karpaty”- Sprzedaż Produktów Naftowych, oddział w Krakowie. Motocyklista i uczestnik rajdów motocyklowych. 1 września 1939 roku odbywał ćwiczenia w Kompanii Obrony Narodowej w Przemyślu, z którą 21 września przekroczył granicę węgierską i został internowany w Kisbodak. Przez Jugosławię i Bejrut dotarł do Brygady Strzelców Karpackich (maj 1940). W 1941 roku służył w stopniu kaprala  w Quassasin w Egipcie, a do 1943 roku we Włoszech. W listopadzie 1944 został odkomenderowany do Anglii w celu ukończenia studiów prawniczych. Tytuł magistra uzyskał w maju 1945 na Oxfordzie. Po kursie języka angielskiego i aplikanturze, został zatrudniony  w  marcu  1946  roku w Post Office Savings Bank, Polish  Savings  Section,  gdzie  pracował  do  12 lipca 1948 roku. 17 września  1947  roku Edward wziął ślub z poznaną na Saharze Anielą Kwiatkowską w kościele parafialnym Brompton  Oratory  w Londynie. 14 marca 1960 roku naturalizowany w Wielkiej Brytanii. Aż do przejścia na emeryturę pracował jako kierownik w biurze firmy Unilever Walss Ice Cream. 
  • 1916- urodził się Marian Talaga, syn choczeńskiego nauczyciela, przedwojenny rusznikarz 21 eskadry bombowej 2 Pułku Lotniczego w Krakowie, żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w czasie II wojny światowej, następnie ordynans generała Sosnkowskiego. W 1941 roku trafił do Polskich Sił Powietrznych w Anglii. Służył w 307 Dywizjonie Myśliwskim Nocnym „Lwowskich Puchaczy”  jako mechanik. Po wojnie pozostał na emigracji, najpierw w Anglii, a potem w USA, gdzie działał w Związku Narodowym Polskim. (link)
  • 1927- urodził się Julian Guzdek, po wojnie milicjant we Lwówku na Ziemiach Odzyskanych. Od stycznia 1953 roku referent, a następnie starszy referent działu dowodów osobistych w komendzie powiatowej MO w Wadowicach. Od lipca 1954 roku w stopniu starszego sierżanta.
  • 1943- na niszczycielu ORP "Orkan" zginął marynarz Władysław Kręcioch.
  • 1943- w KL Auschwitz zginęła Honorata Węgrzyn, mieszkanka Choczni rodem z Radoczy.

1 komentarz:

  1. My father, Edward Drapa moved to the Streattor, Illinois, United States in 1962 with his oldest son Jozef. Remaining in Chocznia was his wife Zofia nee Plonka, son Jan and daughter Teresa. He was sponsored by his Uncle Frank Ramza and Anna Ramza. In 1966, his wife and children moved to Streator, Illinois. Edward died in 1972, Zofia died in 2016, and son Jozef died in 2019.

    OdpowiedzUsuń