poniedziałek, 28 września 2015

Współczesne nazwiska choczeńskie sprzed XVIII wieku

Niektóre ze współcześnie używanych w Choczni nazwisk (lub używanych do niedawna) były noszone we wsi już przed początkiem XVIII wieku.
Do takich nazwisk należą:
  • Balon (pierwsza wzmianka w 1656 roku w metrykach chrztów)
  • Bryndza (pierwsza wzmianka w 1698 roku w spisach płatników podatku kościelnego- w obrębie parafii, ale w Kaczynie, to nazwisko pojawia się w 1652 roku w metrykach małżeństw)
  • Burzej (pierwsza wzmianka w 1537 roku wśród płatników podatku rogowego)
  • Bylica (pierwsza wzmianka w 1681 roku w metrykach małżeństw)
  • Cap/Czapik (pierwsza wzmianka w 1654 roku w metrykach małżeństw)
  • Drapa (pierwsza wzmianka w 1696 roku w metrykach chrztów)
  • Dziadek (pierwsza wzmianka w 1537 roku wśród płatników podatku rogowego)
  • Garżel (pierwsza wzmianka w 1652 roku w metrykach małżeństw)
  • Gazda (pierwsza wzmianka w 1663 roku w spisach płatników podatku kościelnego)
  • Graboń (pierwsza wzmianka w 1690 roku w metrykach chrztów)
  • Guzdek (pierwsza wzmianka w 1589 roku w księgach gromadzkich)
  • Gzela (pierwsza wzmianka w 1680 roku w metrykach chrztów)
  • Kręcioch (pierwsza wzmianka w 1657 roku w metrykach chrztów)
  • Koman (pierwsza wzmianka w 1547 roku w dokumentach miasta Bochni)
  • Malata (pierwsza wzmianka w 1651 roku w metrykach małżeństw)
  • Nowak (pierwsza wzmianka w 1684 roku w metrykach małżeństw)
  • Piątek (pierwsza wzmianka w 1695 roku w metrykach chrztów)
  • Pietruszka (pierwsza wzmianka w 1670 roku w spisach płatników podatku kościelnego)
  • Pindel (pierwsza wzmianka w 1658 roku w metrykach chrztów)
  • Płonka (pierwsza wzmianka w 1677 roku w metrykach małżeństw)
  • Ramenda (pierwsza wzmianka w 1630 roku w księgach gromadzkich)
  • Ruła (pierwsza wzmianka w 1661 roku w metrykach chrztów i małżeństw)
  • Strzeżoń (pierwsza wzmianka w 1673 roku w metrykach zgonów)
  • Styła (pierwsza wzmianka w 1654 roku w metrykach małżeństw)
  • Szymonek (pierwsza wzmianka w 1630 roku w księgach gromadzkich)
  • Szczur (pierwsza wzmianka w 1582 roku w nadaniach królewskich)
  • Świętek (pierwsza wzmianka w 1537 roku wśród płatników podatku rogowego)
  • Twaróg (pierwsza wzmianka w 1658 roku w metrykach chrztów)
  • Wątroba (pierwsza wzmianka w 1655 roku w metrykach chrztów)
  • Wcisło (pierwsza wzmianka w 1656 roku w metrykach chrztów i małżeństw)
  • Wider (pierwsza wzmianka w 1667 roku w spisach płatników podatku kościelnego)
  • Woźniak (pierwsza wzmianka w 1670 roku w metrykach chrztów)
  • Wójcik (pierwsza wzmianka w 1652 roku w metrykach małżeństw)
  • Zając (pierwsza wzmianka w 1659 roku w metrykach chrztów)
  • Żak (pierwsza wzmianka w 1655 roku w metrykach chrztów)
Uwagi do zestawienia:
  1. Nazwiska zapisano w ich postaci występującej współcześnie.
  2. Ujęto tylko te nazwiska, które zachowały ciągłość używania w Choczni. Stąd brak w zestawieniu takich nazwisk, jak: Banaś, Bednarz, Cholewa, Cieciak, Dudzik, Kieznar, Koim, Krawczyk, Król, Kulig, Madej, Matejko, Niemiec, Pawlik, Paździor, Piegza, Rokowski, Wilk, Wróbel i Żurek, występujących przed XVIII wiekiem i współcześnie, ale nie w całym okresie czasu pomiędzy końcem XVII wieku i współczesnością.
  3. Nazwiska: Homel (odnotowane po raz pierwszy w Choczni w 1668 roku i w 1655 roku w Kaczynie) oraz Sordyl (pierwsza wzmianka w 1655 roku w Choczni i Kaczynie) do czasów współczesnych zachowały ciągłość jedynie w drugiej z tych miejscowości.
  4. Nazwisko Góralczyk, notowane sporadycznie w Kaczynie od 1662 roku, w Choczni pojawiło się dopiero w połowie XVIII wieku i przetrwało tu do czasów współczesnych. 
  5. Osobny przypadek stanowi popularne w Choczni nazwisko Widlarz, które w tej postaci pojawiło się w Choczni po raz pierwszy w 1714 roku (stąd jego brak w zestawieniu). Ale przodkowie współczesnych Widlarzy nazywali się wcześniej zupełnie inaczej i pod tym innym nazwiskiem (nazwiskami) są notowani w dokumentach historycznych w Choczni już w 1537 roku.
  6. Podane daty pierwszego wystąpienia danego nazwiska różnią się w większości przypadków od tych, które podaje Ewa Widlarz w "Słowniku nazwisk mieszkańców parafii Chocznia". Wynika to z innego zakresu dokumentów historycznych, poddanych przeze mnie analizie i reinterpretacji tych zapisów w metrykach kościelnych (często słabo czytelnych), na których opierała się pani Ewa Widlarz.

piątek, 25 września 2015

Choczeńscy proboszczowie- ks. Wojciech Ciołkowicz

Wojciech Ciołkowicz urodził się 14 marca 1666 roku.
W 1691 roku został wyświęcony na księdza w Krakowie, a siedem lat później objął probostwo w Choczni, po śmierci księdza Kacpra Sosina, który posługę w Choczni sprawował przez pół wieku.
Zaraz na początku jego pracy w Choczni, w 1698 roku, w wyniku napadu zbójników, spalona została plebania, którą później odbudował.
Odnowiona została również zakrystia, kuchnia i stajnia. 
W Choczni wraz z nim pojawiła się też jego rodzina, a dwie jego krewne znalazły mężów, wśród okolicznych kawalerów.
Od 1713 roku przeszedł do dekanatu bytomskiego, początkowo jako proboszcz w Będzinie. W Choczni zastąpił go tymczasowo wikariusz ks. Andrzej Choliński, a potem już na stałe następny proboszcz ks. Antoni Jagniątkowski.
W latach 1715-21 był proboszczem w Tarnowskich Górach, a następnie między 1726 a 1729 rokiem, jako proboszcz budował murowany kościół w Będzinie-Grodźcu pod wezwaniem św. Katarzyny, po pożarze poprzedniej, drewnianej świątyni.
Był też dziekanem dekanatu bytomskiego.
Zmarł w 1734 roku, w wieku 68 lat. Przed śmiercią podarował parafii w Grodźcu swój księgozbiór, powiększony później przez jego następcę.

Lista choczeńskich proboszczów - LINK
 

środa, 23 września 2015

Twórczość malarza Józefa Zająca

Przykłady szkiców pochodzącego z Choczni malarza Józefa Zająca (1890-1974), udostępnione dzięki uprzejmości jego prawnuczki Ewy.






Twórczość Józefa Zająca nie jest powszechnie znana, mimo jej niewątpliwych walorów artystycznych i bardzo rzadko znajduje się w obrocie aukcyjnym. 
Notka biograficzna artysty znajdzie się w jednym z przyszłych wpisów na chocznia-kiedys.blogspot.com.