czwartek, 30 sierpnia 2018

Choczeńska kronika policyjna - część 4

"Dziennik Polski" z 11 września 1937 roku informował:

Napad bandycki pod Wadowicami
We Frydrychowicach do domu mieszkańca tejże wioski Józefa Juźki wtargnęli dwaj osobnicy, którzy po sterroryzowaniu domowników zabrali 40 złotych i kilka kop jaj. Zawiadomiona o napadzie policja z pomocą psa policyjnego przechwyciła bandytów w ich kryjówce. Jednego z nich Mariana Adamka z Choczni przyaresztowała. Za drugim czynione są poszukiwania.

"Altoona Tribune" z 20 października 1921 roku podawała:

6 października Mike Bonk (urodzony w 1883 roku w Choczni jako syn Jana Bąka i Franciszki z domu Kręcioch-uwaga moja) z East Juniata dokonał sprzedaży kwarty odurzającego trunku bez licencji i niezgodnie z prawem. Zakupu kontrolowanego dokonał konstabl Claire Franks, czego świadkiem był Harry C. Lonard. Dowody były wystarczające, by zatrzymać nielegalnego bimbrownika.

W 1984 roku w "Kronice Beskidzkiej" ukazała się następująca notatka:

Zwyrodnialec 
Niedawno przed Sądem Wojewódzkim w Bielsku-Białej stanął 34-letni Wiesław J. Prokurator oskarżył go o to, że w dniu 11 października ubiegłego roku w Choczni, działając ze szczególnym okrucieństwem, polegającym m.in. na duszeniu, grożeniu pozbawieniem życia oraz podawaniu lekarstw oszałamiających, doprowadził. 12-letnią uczennicę do poddania się czynowi lubieżnemu, a następnie odbycia z nim stosunku płciowego. Skutkiem stosowanej przemocy pokrzywdzona doznała obrażeń ciała, naruszających czynność jej narządów na okres poniżej 7 dni. Przestępstwa tego Wiesław J. dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia kary S miesięcy pozbawienia wolności za podobne przestępstwo. Sąd uznał oskarżonego winnym popełnienia opisanego wyżej czynu i skażał go na 6 lat pozbawienia wolności, zasądzając od niego 10 tysięcy złotych na rzecz Zarządu Miejsko-Gminnego PCK w Wadowicach. zobligował do pokrycia kasztów sądowych w wysokości 15.736 złotych oraz oddal go na okres 3 lat pod nadzór ochronny, polecając równocześnie powstrzymywanie się od nadużywania alkoholu. Wyrok w tej sprawie, która zbulwersowała wadowicką opinię publiczną. nie jest jeszcze prawomocny. 




poniedziałek, 27 sierpnia 2018

Jan Kręcioch - legionista i kolejarz

Zdjęcie z archiwum Michelle Ferguson,
prawnuczki Jana Kręciocha
18 sierpnia 1893 roku w rodzinie Antoniego Kręciocha i jego żony Ludwiki z Kobiałków przyszedł na świat ich pierworodny syn, któremu nadali imię Jan. W metryce chrztu jego urodziny zapisano jednak pod datą o dwa dni późniejszą.
Młody Kręcioch ukończył czteroklasową szkołę ludową w Choczni i pomagał rodzicom w pracy na roli.
W lipcu 1912 roku wstąpił do choczeńskiej Sokolej Drużyny Polowej, kierowanej przez Anastazego Bielenina.
Była to paramilitarna organizacja, której celem było przygotowanie młodych ludzi do walki o niepodległość. Członkowie SDP dbali o utrzymanie tężyzny fizycznej i odbywali w Choczni ćwiczenia w posługiwaniu się bronią palną.
Okazja do walki o niepodległość pojawiła się już po dwóch latach, wraz z wybuchem I wojny światowej. Wielu choczeńskich "Sokołów" wstąpiło wówczas do Legionów Polskich, a wśród nich znalazł się również Jan Kręcioch.
Legionistą został 21 sierpnia 1914 roku. Przydzielono go do służby w szwadronie kawalerii legionowej, który w listopadzie 1915 roku włączony został do 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich. W 1915 roku Jan Kręcioch został ranny i praktycznie do końca 1916 roku przebywał najpierw w szpitalu w Lublinie, a następnie na rekonwalescencji. 
8 stycznia 1919 roku Kręcioch zgłosił się na ochotnika do służby w Wojsku Polskim. Trafił do 2 Pułku Szwoleżerów, z którym brał udział najpierw w walkach z Ukraińcami, a następnie w przejmowaniu Pomorza z rąk zaborcy pruskiego. 2 stycznia 1920 roku został zdemobilizowany, a 13 dni później poślubił swoją rówieśniczkę Stefanię Józefę Stando. Młody małżonek imał się różnych zajęć- pracował jako rolnik, robotnik fabryczny i w charakterze listonosza. Ostatecznie w czerwcu 1920 roku zamieszkał w Mikuszowicach koło Bielska i zatrudnił się jako robotnik na stacji kolejowej w Bielsku. W lecie 1920 roku Jan Kręcioch został ponownie powołany do służby wojskowej i do 21 stycznia 1920 walczył z bolszewikami jako wachmistrz 3 Pułku Strzelców Konnych. 
Po zakończeniu walk Kręcioch powrócił do pracy na kolei i 22 listopada 1922 roku złożył przysięgę służbową. W 1928 roku po złożeniu odpowiednich egzaminów rozpoczął pracę w charakterze telegrafisty na stacji w Bielsku, a rok później został prowizorycznym stacyjnym.
Rozporządzeniem Prezydenta RP z 10 lipca 1933 roku odznaczono go Krzyżem Niepodległości.
W 1934 roku został mianowany etatowym stacyjnym w Bielsku z pensją 125 złotych + 100 złotych zasiłku wyrównawczego. Deklarował wówczas, że posiada w 1/10 praw do własności domku drewnianego w Choczni (po rodzicach) oraz 3 i 3/4 morgi pola, ale nie czerpie z tego faktu żadnych korzyści.
Do 1939 roku jego praca na kolei była na ogół dobrze oceniana przez przełożonych, choć kilkakrotnie otrzymał upomnienia i kary na łączną kwotę 8 złotych i 56 groszy, głównie z powodu mylnego odczytania wiadomości telegraficznej lub opóźnienia w jej przekazaniu.
Oprócz pracy zawodowej Jan Kręcioch działał ponadto aktywnie w bielskim oddziale Związku Legionistów Polskich.
W czasie II wojny światowej Kręcioch został wysłany przez niemieckich okupantów do pracy przymusowej. Pracował jako drwal w Niemczech i w lasach koło Wapienicy.
Po wojnie powrócił do pracy w PKP, aż do emerytury w 1953 roku.
Zmarł 11 kwietnia 1958 roku i został pochowany na cmentarzu w Bystrej.
Z żoną Stefanią Józefą doczekał się dziesięciorga dzieci- 6 córek (Elżbiety, Zofii, Wandy, Heleny, Elżbiety II i Jadwigi) oraz 4 synów (Stanisława, Jana, Władysława i Kazimierza). Tylko najstarsza Elżbieta urodziła się w Choczni, pozostałe dzieci już w Mikuszowicach.
Po śmierci pierwszej żony na początku II wojny światowej Jan Kręcioch ponownie wstąpił w związki małżeńskie z Julią z Wolskich.
Dziś jego potomkowie po córce Zofii zamieszkują nawet w Australii.




czwartek, 23 sierpnia 2018

Cudzoziemcy odwiedzający Chocznię w latach 1966-1972

Rejestrowaniem pobytu cudzoziemców w Choczni w latach 1966-1972 zajmowała się urzędniczka gromadzka Janina Matura.
W rozpatrywanym czasie odnotowano 128 pobytów cudzoziemców w Choczni, na tyle długich, że podlegały obowiązkowi meldunkowemu.
Najwięcej cudzoziemców zameldowano w 1971 roku - 32 osoby, a najmniej w 1970 roku- 10 osób.
Cudzoziemcami przybywającymi do Choczni byli na ogół emigranci z Choczni posiadający obce obywatelstwo oraz członkowie ich rodzin. 
Zdecydowanie przeważali obywatele USA i Francji (po 42 osoby).
Pozostali wywodzili się z:
- Wielkiej Brytanii 20 osób,
- Kanady 16 osób,
- Związku Radzieckiego 3 osoby,
- Niemieckiej Republiki Demokratycznej 2 osoby,
- Austrii i Urugwaju po 1 osobie; jedna osoba miała ponadto status bezpaństwowca.

Zestawienie nazwisk cudzoziemców odwiedzających Chocznię- lista obejmuje mniej niż 128 osób wykazanych w meldunkach, ponieważ niektórzy przyjeżdżali do Choczni wielokrotnie.
  • Józef, Władysława i Kazimiera Balon Kanada
  • Anatol, Marian i Irena Bandoła USA
  • Stanisław Baster Francja
  • Stanisław, Mieczysław, Ireneusz, Janusz, Józef, Halina, Barbara Bator Wielka Brytania
  • Edward, Mira i Jadwiga Bator USA
  • Friedrich Bayer Austria
  • Aniela i Józefa Bożok Związek Radziecki
  • Jan, Edmund, Afreda i Maria Bratek Francja
  • Maria i Franciszek Bryndza Francja
  • Antoni Calep Francja
  • Stanisława Danisz Wielka Brytania
  • Edward i Józef Drapa USA
  • Edward Drożdż USA
  • Julian, Mieczysław, Anna, Regina, Elżbieta, Rozalia Drożdż/Droze Francja
  • Balbina Dynan USA
  • Jan Faber bezpaństwowiec
  • Lucyna Haliełowicz Związek Radziecki
  • Paweł Idec USA
  • Fryderyk, Wanda i Jacqueline Kaczor Francja
  • Władysława Karawacki Urugwaj
  • Frank Karpala Kanada
  • Franciszek, Agnes, Francis, Eryk i Elizabeth King USA
  • Barbara Konopka USA
  • Maria Kręcioch Francja
  • Stanisław Kryjak USA
  • Józefa Kutnia Francja
  • Edward, Krzysztof i Helena Kwiatkowski Francja
  • Michał, Michalina, Józef i Aniela Lalik Francja
  • Jacqueline Legris Francja
  • Sandra Ochman USA
  • John i Julia Mrzygłód USA
  • Władysław, Anna i Krystyna Nowak Wielka Brytania
  • Ludwik, Leon i Maria Piórkowski Francja
  • Tadeusz Ramęda USA
  • Stella Rzewska USA
  • Jan Skrzynecki Francja
  • Franciszek, Ronnie, Frank i Honorata Srokosz Kanada
  • Włodzimierz i Maria Szczur Kanada
  • Józefa Walker Kanada
  • Stanisław i Irena Widlarz Wielka Brytania
  • Władysław, Józef i Hermina Widlarz USA
  • Ludwik, Stanisław, Krystyna i Helena Wiktor Francja
  • Jan i Franciszka Włodarczak Francja
  • Katarzyna Wnuczek USA
  • Manfred i Anna Wolff NRD
  • Henryk, Anna i Sandra Woźniak USA
  • Franciszka Wójcik USA
  • Jan, Ryszard, Andrzej i Mirosława Zając USA
  • Teodor Zięba Kanada