Krzysztof Płonka - człowiek zapomniany, poeta nie poznany

 Najnowsza pozycja w bogatym dorobku Marii Biel-Pająk to książka "Powrót", wydana staraniem osób, którym pamięć o Krzysztofie Płonce jest nadal bliska.

 Publikacja zawiera 25 wierszy chocznianina Krzysztofa Płonki, powstałych w latach 1976-77 oraz wspomnienie o nim, zatytułowane "Człowiek zapomniany, poeta nieznany".

Zaprezentowane w książce zapiski poetyckie Krzysztofa mówią o miłości, o marzeniach i planach na przyszłość, ale i o przeznaczeniu, przemijaniu, charakteryzując się szczerością, pasją oraz pewną lapidarnością. Widać, że twórcą był człowiek młody (w 1977 roku dwudziestoletni), dysponujący jeszcze skromnym zasobem słów, nie w pełni też świadom warsztatu literackiego.

W kolejnych rozdziałach części wspomnieniowej - Matka, Wzrastanie, Twórczość, Śmierć i In Memoriam - autorka dzieli się faktami z życia Krzysztofa swoimi refleksjami na jego temat. Tych faktów z jego krótkiego życia nie ma zresztą zbyt wiele:

• Krzysztof Płonka urodził się w wadowickim szpitalu 24 stycznia 1957 roku, był synem Szczepana i Marii z domu Turała, którzy mieszkali w starym, drewnianym domu na choczeńskich Zarąbkach,
• po ukończeniu szkoły podstawowej w górnej Choczni rozpoczął naukę w Technikum Mechanicznym w Andrychowie,
• po zdaniu matury i egzaminu wstępnego dostał się na Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie,
• zmarł tragicznie 4 grudnia 1979 roku.

Po ponad 40 latach okoliczności przedwczesnego odejścia Krzysztofa każdy z jego znajomych zapamiętał inaczej. A przynajmniej ci z jego znajomych i krewnych, którzy chcą wypowiadać się na ten temat. Nigdy nie zostały jednoznacznie wyjaśnione, choć pamięć o nich przetrwała. Dla niektórych Krzysztof Płonka był nawet choczeńskim odpowiednikiem Stanisława Pyjasa, krakowskiego studenta i działacza opozycyjnego, który podobnie jak on zginął tragicznie w maju 1977 roku.

Być może szczegóły tej tragicznej śmierci znajdują się do dziś w starych, pomilicyjnych archiwach, ale autorce odmówiono dostępu do tych akt.

Mimo to jej publikacja w interesujący dla czytelnika sposób stara się odtworzyć tragicznie przerwany życiorys poety. Nie wiadomo, kim byłby dzisiaj żyjąc tak intensywnie, jak za młodych lat, ale z pewnością na pamięć sobie zasłużył.

Grób Krzysztofa Płonki na choczeńskim cmentarzu- grobonet.com

Działacze sportowi i turystyczni związani z Chocznią

 Zestawienie działaczy sportowych i turystycznych związanych z Chocznią. Podobnie jak w przypadku wszystkich publikowanych tu zestawień dotyczy osób z przeszłości, już nieżyjących. Przedstawiona poniżej lista ma charakter otwarty- mile widziane są wszlekie uzupełnienia i podpowiedzi.

• Władysław (Walter) Brońka (ur. w 1919 r. w Detroit - zm. w 2002 r. w Detroit) animator sportowy przy Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Męskiej w międzywojennej Choczni, organizator zawodów w wieloboju lekkoatletycznym, siatkówce, itd.
• Eugeniusz Główka (ur. w 1919 r. w Krakowie - zm. w 1983 r. w Bielsku-Białej) przedwojenny mieszkaniec Choczni, od 1950 roku prezes klubu sportowego BKS Stal Bielsko Biała, przyczynił się do budowy nowego stadionu sportowego tego klubu.
• Jan Hawryszko (ur. w 1925 r. w Choczni - zm. w 2002 r. w Krakowie) działacz Krakowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej oraz klubu GTS Wisła Kraków- członek zarządu sekcji piłki nożnej (1975), kierownik II drużyny (1980), członek komisji mlodzieżowej piłki nożnej (1985/86).
• Adolf Koenig (ur. w 1915 r. - zm. ?) przedwojenny mieszkaniec Choczni, po wojnie prezes Kolejowego Klubu Sportowego Spójnia Zebrzydowice.
• Ignacy Koman (ur. w 1896 r. w Choczni - zm. w 1932 r. w Śleszowicach) organizator i pierwszy prezes choczeńskiego klubu piłkarskiego "Olimpia" w latach 20. XX wieku, sponsor strojów sportowych drużyny piłkarskiej, rozgrywającej mecze na Złotniku.
• Maria Zofia Nieć Cedrowska (ur. w 1934 r. w Choczni- zm. w 2018 r. w Wilkowicach) założycielka i pierwsza prezes Koła Przewodników PTTK w Wadowicach (1969).
• Jerzy Ochman (ur. w 1953 r. w Wadowicach - zm. w 2012 r. w Krakowie) członek zarządu powiatowego PTTK w Wadowicach.
• Edward Oleksy (ur. w 1923 r. w Choczni - zm. w 1998 r.) działacz PTTK w Pszczynie, organizator rajdów górskich i spływów kajakowych
• Janisław Ruliński (ur. w 1905 r. w Choczni - zm. w 1973 r.) współorganizator klubu sportowego FABLOK Chrzanów, działacz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.
• Wiesław Ruliński (ur. w 1904 r. w Choczni- zm. w 1970 r. w Żaganiu) działacz i propagator sportu motorowego.
• Władysław Ruliński (ur. w 1900 r. w Choczni - zm. w 1970 r. w Żaganiu) organizator rajdów, wyścigów i zawodów motorowych, propagator sportu motorowego.
• Aleksander Widlarz (ur. w 1892 r. w Choczni - zm. w 1969 r. w Bolesławcu) działacz PTTK na Dolnym Śląsku, członek kolegium redakcyjnego przewodnika "Bolesławiec i okolice".

W zestawieniu powinien znaleźć się również Henryk Gancarczyk, prezes Ludowego Zrzeszenia Sportowego w Choczni w 1971 roku, ale nie wiadomo, czy wypełnia on przyjęte na wstępie założenie.

Metryka Józefińska - Niwa od Wadowic

 

Rozwinięcie notatek:

• Posiadacze domów w Choczni w 1787 roku
• Historyczne nazwy ról choczeńskich 

Mierniczy Skalski tak opisywał w latach 1787-1788 tę część Choczni:

Niwa I

Od Wadowic zwana

Graniczy od Wschodu z Gruntami ornemi od miasta Wadowic, na Południe z Gruntami ornemi Zawadzkiemi, na Zachód z Gruntami ornemi Plebana Choczeńskiego i Stawkami Pańskiemi, na Północ z rzeką Choczenką przez wieś płynącą.

•  Rola Żakowska:

1. Józef Guzdek (dom nr 10) plac pobudynkowy, sad, łączki, krzaki i pola orne, łącznie 9 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Chodnik Górny, Przycznicę, granicę Wadowic i pola sąsiadów,
   
2. Wojciech Żak (dom nr 11) plac pobudynkowy, sad, pola orne, łącznie 6 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, granicę Wadowic i pola sąsiadów,

• Rola Zaiączkowska: 

1. Jan Szczur (nr 12), plac pobudynkowy, trawnik krzakami zarosły, pola orne, łącznie 8 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, granicę Wadowic, staw przy granicy Wadowic i pola sąsiadów,
2. Tomasz Zaiąc (nr 13) plac pobudynkowy, stodoła, podwórze, ogródki, pola orne, łącznie 9 parcel + pastwisko, 2 orne stawki, pole orne i ciąg krzaków wspólne Tomaszowi, Sebastyanowi, Pawłowi i Jędrzejowi Zaiącom, ograniczone przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, granicę Wadowic,stawki i pola sąsiadów,
3. Sebastyan Zaiąc (nr 14) plac pobudynkowy, sadki, pola orne, łącznie 9 parcel  + pastwisko, 2 orne stawki, pole orne i ciąg krzaków wspólne Tomaszowi, Sebastyanowi, Pawłowi i Jędrzejowi Zaiącom, ograniczone przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, granicę Wadowic,stawki i pola sąsiadów,
4. Paweł Zaiąc (nr 15) plac pobudynkowy, ogródki, krzaki nad rzeką, pola orne, łącznie 11 parcel  + pastwisko oraz 2 orne stawki,  pole orne i ciąg krzaków wspólne Tomaszowi, Sebastyanowi, Pawłowi i Jędrzejowi Zaiącom, ograniczone przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, granicę Wadowic,stawki i pola sąsiadów,
5. Andrzej Zaiąc (nr 16) plac pobudynkowy, sadki, pola orne, łącznie 9 parcel + pastwisko oraz 2 orne stawki,  pole orne i ciąg krzaków wspólne Tomaszowi, Sebastyanowi, Pawłowi i Jędrzejowi Zaiącom, ograniczone przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, granicę Wadowic, stawki i pola sąsiadów.

• Półrolek Złomaczowski:

1. Woyciech Wawrzeńczak (Widlarz- dom nr 17) plac pobudynkowy, sadki, pola orne, laski, dolina zarosła krzakami, łącznie 20 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, Babi Potok, potok Granicznik, stawki i pola sąsiadów,
2. Łukasz Wawrzeńczak (Widlarz- dom nr 18)  plac pobudynkowy, sadki, pola orne, łączki, laski, krzaki, łącznie 20 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, Babi Potok, Wielki Potok, Srzedni Potok, Olszynki, Łysą Górę, potok Granicznik, stawki i pola sąsiadów.

• Rola Gołębiowska:

1.  Jakub Szczur (nr 19), plac pobudynkowy, młyn, sad, trawniki, orne stawy, pola orne, pastwiska, krzaki, łączka, lasek Osieczyna i Olszynki, łącznie 28 parcel, ograniczonych przez Choczenkę, Gościniec cesarski, Drogę Młyńską, Strugę, Przycznicę, Potok Srzedni, Potok Babski, Potok Wielki, Góralską Drogę, Babi Potok, Wielki Potok, Srzedni Potok, granicę Wadowic i pola sąsiadów.

• Rola Maykutowska:

1.  Wspólnicy Michał Pietruszka i Woyciech Malata (nr 23) plac pobudynkowy, sadki, pola orne, krzaki, łącznie 21 parcel, ograniczonych przez Gościniec cesarski, Drogę nad wieś idącą, Potok Olszynki, Potok Wspólny, Przycznicę, Przyczki, Góralską Drogę, Rzeczkę Maykutów, granicę Zawadki i pola sąsiadów,
2. Antoni Maykut (nr 24) plac pobudynkowy, sadek, pola orne, trawnik,  łącznie 16 parcel, ograniczonych przez Przyczki, Przycznicę, Potok Olszynki, Góralską Drogę, i pola sąsiadów,
3. Józef Maykut (nr 25) plac pobudynkowy, sad i ogród, pola orne, potok krzakami zarosły, łącznie 13 parcel, ograniczonych przez Gościniec cesarski, Przyczki, Drożynę Wygonisko, Osieczynę, Olszynki, Przycznicę, granicę Zawadki  i pola sąsiadów,
4. Zagroda Mikołaja Odrobiny (nr 20), plac pobudynkowy, sad, trawnik, pola orne, łącznie 5 parcel, ograniczonych przez Gościniec cesarski, Przykopę nad Młynem, Choczenkę i pola sąsiadów,
5. Zagroda Walentego Stankiewicza (nr 21) plac pobudynkowy, stodoła, trawnik, pole orne, łącznie 3 parcele, ograniczonych przez Przykopę nad Młynem i pola sąsiadów,
6. Szczepan Pietruszka (nr 26) plac pobudynkowy, sad, pola orne, lasek, orne stawki. łącznie 16 parcel, ograniczonych przez Przykopę nad Młynem, Wygonisko, Przycznicę, Przyczki, Drogę Góralską i pola sąsiadów.

• Rola Pietruszowska:

1.  Teresa Pietruszyna (nr 25) plac pobudynkowy, sad, pola orne, łącznie 11 parcel + pole wspólne Marcinowi i Teresie Pietruszkom, ograniczonych przez Drożynę Wygonisko, Przycznicę, Drogę Góralską, granicę Zawadki oraz Wadowic i pola sąsiadów,
2.  Marcin Pietruszka (nr 27), plac pobudynkowy, stodoła, sad, trawniki, łączka, pola orne, pastwisko, łącznie 11 parcel, ograniczonych przez Przykopę nad Młynem, Przycznicę, Przyczki, Drogę Góralską i pola sąsiadów.

• Rola Twarogowska:

1.  Jan Twaróg (Bandoła- nr 28), plac pobudynkowy, łączka, pola orne, sad, trawniki, krzaki, Las Barczów, lasek młodociany, łącznie 14 parcel, ograniczonych przez Góralską Drogę, Przykopę, Granicę Zawadki i pola sąsiadów,
2.  Felix Twaróg (Bandoła- nr 29), plac pobudynkowy, łączka, pastwiska, pola orne, krzaki, trawniki, Las Barcie, stawki orne, łącznie 17 parcel, ograniczonych przez Przycznicę, Góralską Drogę, Przykopę, Granicę Zawadki i pola sąsiadów.

• Rola Komanowska:
  

1.  Łukasz Szymonek (nr 30), plac pobudynkowy, stodoła, sad, łączka, pola orne, Las Barcie, pastwisko, razem 12 parcel, ograniczonych przez Góralską Drogę, Granicę Zawadki i pola sąsiadów,
2. Zagroda Tomasza Woźniaka (n r 22), plac pobudynkowy ze stodołą, krzaki, pastwisko, pola orne, razem 5 parcel, ograniczonych przez Konówkę, Choczenkę i pola sąsiadów,
   
3. Dom Franciszka Wcisło (błędny nr 20),
4. Tomasz Koman (nr 31) plac pobudynkowy, sady, łąki, pastwiska, trawnik, pola orne, orny stawek, krzaki, razem 28 parcel, ograniczonych przez Dolinę Upałsza, Potok Głąbowiec, Potok Łaski, Potok Złotnik, Drogę Góralską, Las Barcie, Granice Zawadki i pola sąsiadów,
5. Szymon i Tomasz Koman (nr 207 i 32) oraz budynek kumornika Jędrzeja Pisza (bez numeru), plac pobudynkowy, sady, pola orne, łąki, pastwiska, trawniki, krzaki, las, razem 30 parcel, ograniczonych przez Konówkę, Potok Upelsza, Potok Głąbowiec, Potok Łaski, Potok Złotnik, Drogę Góralską, Las Barcie, Granice Zawadki i pola sąsiadów.

• Pańskie Stawy (3 + pastwisko na groblach)