Podstawowych informacji statystycznych o Choczni w 1890 roku dostarcza austriacki spis powszechny, przeprowadzony od 1 do 3 stycznia 1891, w zamyśle uwzględniający sytuację istniejącą 31 grudnia poprzedniego roku (spisowego). Następnie wyniki tego spisu były opracowywane przez Centralną Komisję Statystyczną w Wiedniu i opublikowane w 1893 roku w formie ogólnej w „Wykazie szczegółowym miejscowości Galicyi”, zawartym w 12 tomie „Special-Orts-Repertorien der im Oesterreichischen Reichsrathe vertretenen Königreiche und Länder”.
W podsumowaniu znalazły się następujące informacje o Choczni według stanu na koniec 1890 roku:
- przynależność administracyjna: gmina w powiecie sądowym Wadowice (co ciekawe Kaczyna stanowiąca z Chocznią jedną parafię należała wówczas do powiatu sądowego Andrychów)
- charakterystyka miejscowości: wieś z osadą dworską
- miejscowe urzędy, szkoły, stacje pocztowe i kolejowe i inne: urząd parafii rzymsko-katolickiej, szkoła i austeria (karczma dworska), brak stacji kolejowej (utworzono ją w 1893 roku na istniejącej od 1888 roku linii kolejowej) i poczty (powstałej dopiero w 1906 roku),
- powierzchnia 10,36 km2 (wartość niejasna- obecna powierzchnia Choczni wynosi 20,49 km2 i od 1890 roku nie ulegała zmianom, co potwierdza kolejny spis z 1900 roku)
- ilość domów: 443 (z tego 5 na Sołtystwie- w zestawieniu „Na granicy Sołtyskiej” oraz 438 w pozostałej części wsi, nie wiadomo dlaczego opisanej w zestawieniu „Na stawkach”)
- liczba ludności: 2700 (23 na Sołtystwie i 2677 w pozostałej części wsi; według danych kościelnych z 1891 roku w Choczni mieszkało 2680 osób)
- ludność męska: 1243 (10 na Sołtystwie i 1233 w pozostałej części wsi)
- ludność żeńska: 1457 (23 na Sołtystwie i 1444 w pozostałej części wsi- na każdego mężczyznę przypadało więc 1,17 kobiety)
- ludność według wyznania: 2655 katolików (czyli 98,3%), 42 izraelitów i 3 osoby innego wyznania
- ludność według używanego języka: 2695 posługujących się na co dzień językiem polskim, 1 osoba niemieckim i 4 innymi językami (może chodzić o jidysz lub czeski, ponieważ migranci z Czech/Moraw również mieszkali wtedy w Choczni),
Osobno podano informacje dotyczące własności dworskiej w Choczni:
- powierzchnia: 1,12 km2 (były to głównie lasy, w 1900 roku podawano 0,85 km2 łącznej własności dworskiej, a w 1911 roku powierzchnia lasów dworskich wynosiła 0,82 km2)
- nazwa Kawkówka (część Choczni przy granicy z Kaczyną przyległa do lasów dworskich)
- domów: 1 (zapewne chodziło o karczmę dworską),
- ludność: 7 osób (rodzina karczmarza- w tym 2 mężczyzn i 5 kobiet, wszyscy wyznania mojżeszowego, posługujący się na co dzień językiem polskim).
Powyższe suche dane statystyczne można uzupełnić na podstawie innych źródeł:
- wójtem gminy choczeńskiej był w 1890 roku Józef Czapik (także organistą),
- kierownikiem szkoły w Choczni Dolnej był Franciszek Wiśniowski, któremu podlegały nauczycielki Helena Glasz i Anna Grabowska (ucząca także w Choczni Górnej)
- proboszczem parafii był ks. Józef Komorek (mianowany w 1890 roku prałatem), a wikariuszem ks. Władysław Reinfuss (zmienił w trakcie roku ks. Feliksa Niżyńskiego),
- właścicielem sołtystwa był Adolf Bichterle,
- właścicielem obszarów dworskich była Albina Dunin, mieszkająca w Głębowicach.
Z instytucji istniejących w 1890 roku w Choczni należy wymienić jeszcze powstałe rok wcześniej Kółko Rolnicze, którego przewodniczącym był Jan Świętek (ojciec Władysława- sołtysa, autora wierszowanego pamiętnika z czasów II wojny światowej). Kółko prowadziło dwa sklepy i czytelnię ludową w domu Antoniego Styły. Kierownikiem czytelni (i sekretarzem Kółka) był Franciszek Wiśniowski, a jej księgozbiór w 1890 roku liczył 104 pozycje nadesłane przez Towarzystwo Oświaty Ludowej z Krakowa.
Karczmę powyżej obecnej remizy OSP prowadził Wolf Goldberger, a sklep z wyszynkiem w dolnej części wsi Georg Silbiger.
Działały młyny Burzejów i Styłów „Kotusiów” w górnej części wsi i młyn Warmuzów powyżej szkoły w Choczni Dolnej.
Wydarzeniem 1890 roku, w którego przygotowaniu uczestniczyła duża grupa chocznian, było sprowadzenie z Paryża prochów AdamaMickiewicza i ich złożenie na Wawelu. W samej uroczystości pogrzebowej także brała udział duża delegacja z Choczni, a chłopską część konduktu pogrzebowego prowadził Józef Czapik.
Z innych wydarzeń:
- pod koniec sierpnia w Choczni kwaterował 20 pułk piechoty armii c.k i szwadron ułanów podczas przemarszu na manewry cesarskie na Śląsku.
- w choczeńskiej austerii zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach Adam Skalka, wędrowny druciarz z Trencina (obecna Słowacja).
- odbyła się licytacja 1/3 realności należącej do Anny Kolber (nr 111) w celu zaspokojenia niespłaconej należności Józefie Tyralik w kwocie 80 złotych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz