czwartek, 19 października 2023

Halamowie czyli przodkowie choczeńskich Woźniaków

 

Podobnie jak w przypadku wielu innych dawnych choczeńskich rodów również Woźniakowie używali w przeszłości drugiego nazwiska. W połowie XVII wieku byli nazywani równolegle Halamami, a we wcześniejszych zapisach występują wyłącznie jako Halamowie, Chalamowie, Galamowie lub Alamowie. Według dr Teresy Kolber to nazwisko może wywodzić się od gwarowego określenia halama, oznaczającego człowieka niezgrabnego lub o czeskiego słowa Halama – „drągal, prostak, nieokrzesaniec”.

Najdawniejszym znanym Halamą z Choczni był Tomasz Galama, po śmierci którego doszło do podziału rodzinnego zarębka między dwóch jego synów: Wojciecha i Marcina. Ostatecznie na ojcowiźnie pozostał młodszy Marcin, może dlatego, że jego brat Wojciech posiadał już wcześniej własną ziemię i szynk, kupiony w 1579 roku za 70 złotych od Wojciecha Kołodzieja. Z opisu tej transakcji wynika, że Wojciech Halama był także browarnikiem, ponieważ w skład kupionego statku wchodziły też „dwa achtelki i dwa półachtelki piwne” oraz „kadziel browarna”. Oprócz tego Halama zakupił od swego imiennika Kołodzieja 4 konie, gęsi, kury, pług, wóz bosy (czyli o drewnianych kołach pozbawionych metalowych obręczy), brony, pewną ilość żyta, owsa i konopi oraz rosnące przy szynku grusze i śliwy. Tenże Wojciech Halama w 1606 roku dokupił za 30 złotych rolę po  nieboszczyku Józefku. Tę nieruchomość odstąpił jednak 19 lat później Witkowi, synowi Józefka.

W latach 1600-1609 Wojciech Halama jest wymieniany jako jeden z choczeńskich przysiężnych, pomagających wójtom w sprawowaniu sądów i pełniących funkcje dzisiejszych radnych. W latach 1600-1609 i jeszcze później, bo aż do 1622 roku wójtem Choczni był wspomniany wyżej jego brat Marcin Halama. Dzięki metrykom chrztów z kościoła w Wadowicach znamy nazwiska małżonek Wojciecha i Marcina. Były to Katarzyna Wojciechowa i Małgorzata Marcinowa.

Kolejnym przysiężnym z rodu przyszłych Woźniaków był Adam Halama, syn Wojciecha, sprawujący tę funkcję w latach 1630-1637. Jego żona Dorota z domu Grzyb pochodziła z Jaroszowic. W transakcjach handlowych zapisanych w choczeńskiej Księdze Sądowej figurują także imiona dwóch jego braci: Pawła i Krzysztofa (przysiężnego z 1626 roku).

W 1630 roku bracia Adam, Paweł i Krzysztof Halamowie sprzedali rolę Halamczyków Grzegorzowi Wilczkowi. Adam został spadkobiercą stryja Marcina, przejmując „rolę z jednej strony ku Inwałdowi z drugiej ku Zawadzie położonej, między rolą Wcisłowską i zarębkiem Podstawnim a Rolą Gzelowską”, Paweł do 1651 roku posiadał rolę w pobliżu kościoła (ale po drugiej stronie Choczenki), sąsiadującą z plebańską i Grządzielowską, którą kupił za 90 zł od spadkobierców Andrzeja Sczepka, którą przejął po jego śmierci trzeci brat Krzysztof.

Określenie Woźniak w stosunku do jednego z przedstawicieli tego rodu pojawia się po raz pierwszy w 1655 roku w pierwszej choczeńskiej Księdze Metrykalnej. Odnosiło się do Wojciecha, kolejnego o tym imieniu, męża Halki ze Sczepków, którego zapisywano wcześniej i później także jako Halama. W 1671 roku ów Wojciech Wosniaczek kupił pórolę od Jędrzeja Homla, która rozciągała się od Choczenki po granicę z Frydrychowicami, między posiadłościami Grządziela i Styły.

Obydwóch nazwisk używał także żyjący w tym samym czasie Jan, który jako Chalama w 1663 roku poślubił Reginę Tarkocionkę. 

Mimo że Wojciecha Halama/Woźniak i Jan Halama/Woźniak według metryk chrztów posiadali kilkoro dzieci, to dwudziestowieczni i współcześni choczeńscy Woźniakowie nie są ich potomkami. Wywodzą się oni od Jakuba Woźniaka, który w istniejących dokumentach nigdy nie był określany jako Halama, itp., choć był rodzonym bratem Wojciecha obojga nazwisk.

Niewątpliwie żyjący w II połowie XVII wieku Wojciech, Jakub i Jan wywodzili się od wspomnianego wyżej zarębnika Tomasza Halamy, a drugie nazwisko Woźniak przyjęli od zawodu wykonywanego przez nich samych lub któregoś z potomków Tomasza. Woźniak w dawnej Choczni to po prostu woźnica.

Nazwisko Halama po raz ostatni pojawia się w metrykach chrztów w 1733 roku, przy chrzcie Izydora, wnuka wymienionego wyżej Jana, który był synem Urbana i Felicji. Jan i Urban byli spadkobiercami wspomnianego wyżej przysiężnego Adama Halamy, a więc prawdopodobnie również jego potomkami (synem i wnukiem?).

Tę notatkę należy traktować jako uzupełnienie historii Woźniaków opisanej w książce „Dzieje dawnych choczeńskich rodów” o fakty nieznane mi jeszcze w czasie jej pisania, które oparte są na dokumentach z archiwum Józefa Putka.

 

 

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz