Według Słownika Języka Polskiego PWN przysiężny w ujęciu historycznym to pomocnik wójta wybierany przez gminę, wchodzący w skład sądu gromadzkiego.
Nazwiska dawnych choczeńskich przysiężnych z lat 1576-1754 można ustalić dziś na podstawie pierwszej Księgi Sądowej wsi Chocznia, przechowywanej w archiwum Józefa Putka.
Zawarto w niej imiona i nazwiska 32 przysiężnych, którzy pojawili się po raz pierwszy w zapisach z XVI wieku, około 70 notowanych po raz pierwszy w XVII wieku i 39 do około połowy XVIII wieku.
Zestawienie przysiężnych z XVI wieku z podaniem najwcześniejszego roku wzmiankowania:
1576 |
Domal |
Stanisław |
1576 |
Kumorek |
Wojciech |
1576 |
Sczepek |
Walenty |
1576 |
Grządziel |
Witek (Wincenty) |
1576 |
Koszutek |
Tomasz |
1576 |
Głąbik |
Jan |
1576 |
Dudzik |
Jędrzej |
1576 |
Kłapouch |
Łukasz |
1576 |
Gorączka |
Stanisław |
1576 |
Gżegżółka |
Matusz |
1577 |
Kulig |
Matusz |
1577 |
Drab |
Szymon |
1577 |
Domitr |
Wojciech |
1577 |
Czabak |
Matusz |
1577 |
Wcisło |
Stanisław |
1578 |
Ryszka |
Wojciech |
1578 |
Koman |
Bartosz |
1580 |
Kieznar |
Szczęsny (Feliks) |
1582 |
Młynarz |
Jakub |
1582 |
Judasz |
Szczęsny (Feliks) |
1583 |
Drozdek |
Józef |
1583 |
Woytaszek |
Paweł |
1584 |
Kulig |
Stanisław |
1585 |
Grządziel |
Michał |
1585 |
Nędza |
Wojciech |
1585 |
Grządziel |
Jędrzej |
1587 |
Król |
Stanisław |
1588 |
Świętek |
Grzegorz |
1588 |
Wnęk |
Adam |
1592 |
Nota |
Jan |
1592 |
Gorączka |
Jędrzej* |
1597 |
Kłapouch |
Jan |
1597 |
Pawlik |
Jędrzej* |
Uwaga: Jędrzej Gorączka i Jędrzej Pawlik to ta sama osoba, zapisana pod dwoma różnymi nazwiskami, które były używane wymiennie.
Z innych źródeł wiadomo, że Łukasz i Jan Kłapouchowie byli nazywani również Bednarzami (od uprawianego zawodu), Szczęsny Kieznar występował jako Cieciak, a Jan Nota jako Cibor. Część wymienionych wyżej przysiężnych pojawia się też w XVII wieku (Wojciech Kumorek, Jędrzej Pawlik/Gorączka, Jan Kłapouch).
Zestawienie przysiężnych z XVII wieku z podaniem najwcześniejszego roku wzmiankowania:
1600 |
Brandys |
Mikołaj |
1600 |
Kumorek |
Grzegorz |
1600 |
Halama |
Wojciech |
1600 |
Scepkowicz |
Witek (Wincenty) |
1606 |
Wcisło |
Sebastian |
1606 |
Grządziel |
Mikołaj |
1609 |
Wilczek |
Jan |
1609 |
Haładej |
Jan |
1609 |
Koman |
Paweł |
1616 |
Guzdek |
Mikołaj |
1616 |
Haładej |
Matyasz |
1616 |
Kieznar |
Bartosz |
1618 |
Chajost |
Adam |
1626 |
Halama |
Krzysztof |
1626 |
Halama |
Marcin |
1626 |
Matejko |
Walenty |
1630 |
Szczur |
Jan |
1630 |
Halama |
Adam |
1630 |
Knap |
Wincenty |
1631 |
Guzdek |
Adam |
1631 |
Ramenda |
Sebastian |
1631 |
Bednarz |
Łukasz |
1631 |
Nota |
Błażej |
1631 |
Halama |
Jan |
1631 |
Tarkota |
Jan |
1636 |
Zarzeczny Matejko |
Walenty |
1636 |
Wilk |
Józef |
1636 |
Sczepek |
Adam |
1641 |
Rokowski |
Błażej |
1641 |
Matejko Kaczmarski |
Błażej |
1641 |
Kumorek |
Walenty |
1641 |
Tarkota |
Łukasz |
1641 |
Kłapouch |
Jan |
1643 |
Piegza |
Adam |
1645 |
Nota |
Adam |
1645 |
Wilczek |
Wawrzyn |
1645 |
Śmietana |
Kliment (Klemens) |
1645 |
Guzdek |
Jakub |
1645 |
Szymonek |
Jakub |
1649 |
Kumorek |
Mikołaj |
1649 |
Domitr |
Adam |
1649 |
Rokowski Wilczek |
Marcyn (Marcin) |
1649 |
Wilczek |
Jakub |
1651 |
Śuhaj |
Sebastian |
1654 |
Kumorek Misiek |
Jan* |
1654 |
Okrutny |
Jakub |
1657 |
Mucharski |
Wojciech |
1657 |
Scepek |
Jędrzej |
1660 |
Okoń |
Wincenty |
1660 |
Bukowski |
Marcin |
1660 |
Matejko/Matejek |
Grzegorz |
1665 |
Wilczek |
Malcher (Melchior) |
1665 |
Wcisło |
Szymon |
1666 |
Śmietanka |
Grzegorz |
1666 |
Kumorek Piątek |
Jan Kanty* |
1666 |
Szymonek |
Wojciech |
1669 |
Grabowski (Graboń) |
Marcin |
1669 |
Grządziel |
Bartosz |
1671 |
Balon |
Sebastian |
1671 |
Twaróg |
Walenty |
1672 |
Grządziel |
Jan |
1678 |
Kleśniak |
Wojciech |
1681 |
Walasek |
Jan |
1681 |
Rokowski |
Jan |
1681 |
Niemiec |
Jan |
1681 |
Wójcik |
Wojciech |
1695 |
Wider |
Grigier (Grzegorz) |
1696 |
Pindel |
Jan |
1696 |
Guzdek |
Sebastian |
1696 |
Kumorek Piątek |
Tomasz |
1696 |
Guzdek |
Urban |
Uwaga: Jan Kumorek Misiek, notowany po raz pierwszy w 1654 roku oraz Jan Kanty Kumorek Piątek (z 1666 roku) to być może ta sama osoba, posługująca się więcej niż jednym nazwiskiem – oprócz podanych także Malata.
Jan Niemiec używał także nazwiska Zając, Wojciech Kleśniak – Turała, Jakub Okrutny – Turała i Kleśniak, Jakub Szymonek – Cap, Adam i Błażej Nota – Cibor, Jan Kłapouch – Bednarz, a Łukasz Bednarz – Kłapouch.
Późniejszymi wójtami byli z tego grona: Bartłomiej Kieznar, Błażej Kaczmarski Matejko, Wojciech Mucharski, Jan Kumorek Misiek i Walenty Twaróg, a Marcin Halama najpierw był wójtem, a później przysiężnym. Natomiast Mikołaj Brandys i Jan Wilczek figurują w Księdze Sądowej również jako urzędnicy z ramienia dzierżawcy wsi.
W XVIII wieku przysiężnymi byli nadal Jan Kumorek Piątek, Jan Walasek, Jan Niemiec Zając, Urban Guzdek, Tomasz Kumorek Piątek i były wójt Walenty Twaróg.
Zestawienie przysiężnych wzmiankowanych do 1754 roku:
1707 |
Szczur |
Jan |
1707 |
Cap (Capik) |
Tomasz |
1707 |
Pindel |
Majcher (Melchior) |
1707 |
Balon |
Wawrzyniec |
1707 |
Styła Bylica |
Paweł |
1707 |
Guzdek |
Walenty |
1708 |
Garżel |
Szczęsny (Feliks) |
1720 |
Cap (Czap, Czapik) |
Jan |
1720 |
Guzdek |
Wojciech |
1725 |
Balon Dąbrowski |
Marcin |
1726 |
Pindel |
Paweł |
1726 |
Matejko Wawrzyńczak |
Grzegorz |
1727 |
Guzdek |
Mikołaj |
1726 |
Cap (Czap) |
Maciej |
1791 |
Szczur |
Andrzej |
1791 |
Szczur |
Mateusz |
1791 |
Balon |
Maicher (Melchior) |
1729 |
Szczur |
Wojciech |
1729 |
Łańcucki |
Stanisław |
1730 |
Żak |
Wawrzyniec |
1732 |
Paździora Góralczyk |
Walenty |
1735 |
Szczur |
Jakub |
1736 |
Matejko Wawrzyńczak Widlarz |
Kazimierz |
1736 |
Guzdek |
Józef |
1736 |
Pietruszka |
Marcin |
1736 |
Woźniak |
Jan |
1736 |
Kumorek |
Wojciech |
1739 |
Styła |
Franciszek |
1739 |
Balon |
Walenty |
1739 |
Koman |
Franciszek |
1749 |
Pindel |
Józef |
1749 |
Matejko Wawrzyńczak Widlarz |
Wawrzyniec |
1749 |
Drapa |
Michał |
1749 |
Szczur |
Jakub |
1751 |
Balon |
Józef |
1751 |
Guzdek |
Antoni |
1751 |
Ramenda |
Antoni |
1754 |
Graca |
Jakub |
1754 |
Kumorek |
Józef |
Wymienieni wyżej: Wawrzyniec Balon, Walenty Guzdek, Maciej Cap, Józef Balon i Jakub Szczur (z 1749 roku) zostali wybrani później wójtami.
Warto zwrócić uwagę, że wiele nazwisk choczeńskich przysiężnych z lat 1576-1754 było używanych w Choczni jeszcze w XX wieku (Balon, Bylica, Cap, Cibor, Dąbrowski, Drapa, Garżel, Góralczyk, Graboń, Graca, Grządziel, Guzdek, Koman, Kumorek, Piątek, Pietruszka, Pindel, Ramenda, Rokowski, Styła, Szczur, Szymonek, Świętek, Twaróg, Wcisło, Wider, Widlarz, Woźniak, Wójcik, Zając, Żak) oraz występuje wśród obecnych mieszkańców. W Choczni mieszkają również na przykład: Piegzowie, Wilkowie, Matejkowie, Kiznarowie, czy Tarkotowie, ale w ich przypadku nie widać związków rodzinnych z dawnymi przysiężnymi o tych samych lub zbliżonych nazwiskach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz