Chocznianie z 1973 roku w porównaniu do dawniejszych

 Przeglądając choczeńską listę wyborców z 1973 roku, czyli niemal sprzed półwiecza, można bez trudu zauważyć, że pojawiają się na niej nazwiska, występujące w Choczni już w XVI, czy w XVII wieku. Skłaniać to może do refleksji,  w jakim stopniu chocznianie z 1973 roku byli potomkami tych, którzy zamieszkiwali w tej samej miejscowości 200, 300, czy 400 lat wcześniej. 

Inaczej mówiąc- jak wyglądała ciągłość zasiedlenia Choczni między 1537 a 1973 rokiem ?

Tytułem wyjaśnienia: rok 1537 pojawia się w tych rozważaniach nieprzypadkowo, ponieważ właśnie wtedy sporządzono najdawniejszy znany do dziś spis nazwisk mieszkańców Choczni- listę płatników podatku rogowego.

Biorąc pod uwagę tylko nazwiska choczeńskich wyborców z 1973 roku i porównując je do nazwisk dawnych chocznian, zapisanych w różnych źródłach historycznych, można stwierdzić, że:

• nieco ponad 5 % choczeńskich wyborców z 1973 roku nosiło nazwiska używane w Choczni już w XVI wieku (na przykład Burzej, Dziadek, Świętek, Koman, Szczur, czy Guzdek),
• 27 % choczeńskich wyborców z 1973 roku nosiło nazwiska, które pojawiły się w Choczni już w XVII wieku (na przykład Balon, Bylica, Styła, Kręcioch, Pietruszka, Wcisło, Ramenda, Woźniak, Wątroba, Malata, Szymonek, Wider, Bryndza, Drapa, Gazda, Graboń, Turała, Zając, Garżel, Gzela, czy Bąk),
• ponad 10% choczeńskich wyborców z 1973 roku nosiło nazwiska, które pojawiły się w Choczni już w XVIII wieku (na przykład Paterak, Bandoła, Dąbrowski, Widlarz, Kobiałka, Kolber, Cibor, Romańczyk, Góralczyk, czy Sikora). Część z nich (4%) to ci, których nazwiska pojawiły się w Choczni wprawdzie w XVIII wieku, ale których przodkowie mieszkali w Choczni już wcześniej, tyle że używając innych nazwisk (Paterak=Turała, Cibor=Nota, Widlarz=Wawrzyńczak/Matejczyk, Dąbrowski=Balon, Bandoła=Twaróg).

Ogółem w 1973 roku 43% choczeńskich wyborców używało nazwisk obecnych w Choczni przed 1800 rokiem, Mniej więcej tyle samo nosiło natomiast nazwiska, które pojawiły się w Choczni po 1900 roku.

Oczywiście samo porównanie nazwisk nie pozwala na wysnuwanie jednoznacznych wniosków na temat ciągłości zasiedlenia Choczni, choć na pewno stanowić może pewną wskazówkę. Aby zweryfikować ciągłość zasiedlenia Choczni, należałoby sprawdzić, w jakim stopniu choczeńscy wyborcy z 1973 roku wywodzili się rzeczywiście od przodków mieszkających w Choczni w XVI, XVII, czy XVIII wieku. Niestety genealogia żadnego współczesnego chocznianina nie sięga XVI wieku – to znaczy, że na podstawie zachowanych metryk kościelnych nie można udowodnić, że któryś z nich wywodzi się od przodków żyjących w Choczni już w XVI wieku. Dlatego tą metodą można badać ciągłość zasiedlenia Choczni począwszy od XVII wieku. Kolejną trudność stanowi skala przedsięwzięcia- nawet pobieżne sprawdzenie genealogii ponad 3000 osób, a tyle znajduje się na liście wyborczej z 1973 roku, zajęłoby wiele tygodni. Można natomiast w miarę szybko dokonać wglądu w genealogie mniejszej grupy osób, a uzyskane wyniki starać się przenieść na całość, mając świadomość, że będą to dane przybliżone, a nie ścisłe.

W tym celu z grupy ponad 3000 wyborców z 1973 roku wyłoniłem próbkę dwustuosobową, biorąc pod uwagę co piętnastego wyborcę. Uzyskane wyniki wyglądają następująco:

• 56 % osób z próbki miało przodków żyjących w Choczni przed 1700 rokiem,
• a w przypadku 42 % osób ich przodkowie lub oni sami pojawili się w Choczni dopiero w XX wieku.

Choczeńskie korzenie sprzed 1700 roku miało 80% osób noszących "historyczne" choczeńskie nazwiska, ale także 37% z tych, których nazwiska pojawiły się w Choczni w XX wieku.

Ponieważ sprawdzenie na tej samej próbce ciągłości nazwisk dało wyniki zbliżone do rzeczywistych (rozbieżność do 3%), to można oszacować, że w 1973 roku nieznaczna większość osób mieszkających w Choczni wywodziła się od populacji zamieszkującej tę samą miejscowość przed 1700 rokiem, a nieco poniżej 50% mieszkańców było dwudziestowiecznymi przybyszami lub potomkami takich przybyszów. Prawdopodobnie od 1973 roku te proporcje się odwróciły i obecnie wśród mieszkańców Choczni przeważają ci, których przodkowie nie mieszkali w niej przed 1900 rokiem.

Na koniec ciekawostka- około 55 % choczeńskich wyborców z 1973 roku (czyli 55 % wszystkich ówczesnych dorosłych chocznian) posiadało ze mną wspólnych przodków i to najczęściej więcej niż jedną parę.