wtorek, 12 września 2017

Kalendarium choczeńskie- wydarzyło się miedzy 11 a 17 września

11 września

  • 1907- urodził się Tomasz Guzdek, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1928 roku, do II wojny światowej urzędnik w województwie wileńskim. W 1945 roku jako repatriant powrócił do kraju i pracował w urzędzie pocztowym w Dąbrowie Opolskiej. 
  • 1908- urodził się Tomasz Widlarz, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1930 roku, póxniej pracownik firmy "Bata" w Oświęcimiu i Nowym Targu. W czasie okupacji pracował w firmie budowlanej w Oświęcimiu, stawiającej między innymi baraki dla więźniów obozowych. Po wojnie został aresztowany i po śledztwie skierowany do Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie. Zbiegł w czasie transportu i po okresie ukrywania się w pracował jako urzędnik na Ziemiach Odzyskanych. W 1946 roku zasiadał w Komisji Kontroli Społecznej Powiatowej Rady Narodowej w Namysłowie, jako przewodniczący Komitetu Powiatowego PPS.
  • 1911- w Ottmuth (dziś Otmęt- część Krapkowic) urodził się Adam Biel, gminny instruktor rolny w Choczni (1954), agronom rejonowy (1956) i urzędnik w biurze melioracji w Wadowicach. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. Członek Komisji Likwidacyjnej Rolniczego Zrzeszenia Spółdzielczego im. Rokossowskiego w Choczni (1956). Zastępca przewodniczącego Spółki Wodnej w Choczni (od 1971 roku). 
  • 1913- urodził się Stanisław Kręcioch, piekarz, w okresie przed II światową w okolicach Pszczyny. Żołnierz kampanii wrześniowej w 1939 roku i AK w okresie okupacji. Po wojnie mieszkaniec Spytkowic. 
  • 1913- urodziła się Stefania Graca, później po mężu Penkala, rolniczka, robotnica przymusowa w czasie II wojny światowej, która po jej zakończeniu osiadła na Dolnym Śląsku. Zmarła w Andrychowie w wieku 102 lat. Była matką księdza Władysława Penkali ze Stowarzyszenia Misji Afrykańskich, proboszcza parafii w El Jadida w Maroku.
  • 1924- urodził się Stanisław Balon, robotnik, od grudnia 1954 roku członek Gromadzkiej Komisji Budżetowo- Finansowej.
  • 1926- urodził się Klemens Skowron, członek Gromadzkiej Komisji Rolnej (od 1961 roku). Kierownik parku maszynowego w choczeńskim Kółku Rolniczym. Rachmistrz spisowy (1968). Sekretarz Wiejskiego Frontu Jedności Narodu (1971). W 1968 roku w jego domu uruchomiono punkt fryzjerski. 
  • 1988- zmarł Kazimierz Widlarz, absolwent gimnazjum w Gnieźnie w 1938 roku i szkoły podchorążych. Jeniec niemiecki w czasie II wojny światowej. Po wojnie ukończył studia pedagogiczne w Krakowie, od maja 1947 zatrudniony jako inspektor oświatowy w Olsztynie. W 1953 roku przewodniczący Frontu Narodowego w Choczni. Członek gromadzkiej Komisji Finansowo-Budżetowej od 1966 roku, dokooptowany do Rady Gromadzkiej.
  • 1998- zmarła Maria Woźniak z domu Zając, krawcowa i hafciarka, absolwentka szkoły zawodowej i kursów u Sióstr Nazaretanek w Wadowicach. Od 1945 roku mieszkanka Wadowic. 

12 września

  • 1796- ochrzczony został Mikołaj Widlarz, choczeński rzeźnik i rolnik.
  • 1894- w Jeleśni urodził się Karol Janoszek, rolnik, sklepikarz, wice komisarz Gminy Chocznia na początku lat trzydziestych XX wieku. Rady gromadzki i członek Rady Miejscowej Szkolnej (1935). W czasie wojny wysiedlony i wywłaszczony. W marcu 1947 roku przewodniczący Związku Samopomocy Chłopskiej w Choczni i członek Gminnej Rady Osadniczej. W 1950 roku członek Komisji Zbożowej. 8 listopada 1951 roku został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi. Od grudnia 1951 roku bezpartyjny przewodniczący prezydium Gminnej Rady Narodowej w Choczni. 
  • 1895- rozpoczęła się dwudniowa wizyta kanoniczna w parafii choczeńskiej biskupa krakowskiego ks. Jana Puzyny.
  • 1917- urodziła się Elżbieta Balon, później po mężu Niemiec, nauczycielka  w Brodach.
  • 1920- urodziła się Tekla Drapa, po mężu Drożdż. nauczycielka i krawcowa w Bielsku, matka dwóch księży: Zenona i Adama Drożdżów.
  • 1929- urodził się Edward Skowron, wiejski inseminator obsługujący środkową i górną część wsi oraz Kaczynę, radny gromadzki od grudnia 1954 roku. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. Członek Komisji Rewizyjnej Spółki Wodnej (1971). 
  • 1939- chocznianin Jan Świerkosz, uczestnik kampanii wrześniowej,  dostał się do niewoli niemieckiej pod Biłgorajem.
  • 1949- w Wadowicach zmarł Leopold Kobiałka, były uczeń wadowickiego gimnazjum, żołnierz austriacki podczas I wojny światowej (na froncie włoskim) i powojennego Wojska Polskiego. Po przejściu do cywila pracował jako sekretarz w Sądzie Powiatowym w Wadowicach i w Andrychowie. W 1948 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za uratowanie akt sądowych przed zniszczeniem przez Niemców. 
  • 1971- w Bexhövede zmarł Alwin Ruppelt, nauczyciel, przed wojną zatrudniony w Otorowie koło Szamotuł i Niederröblingen w Saksonii-Anhalt. Kolonista niemiecki w Choczni w czasie II wojny światowej, kierownik szkoły z nadania władz niemieckich. Spalił książki ze szkolnej biblioteki i archiwum Józefa Putka. Od 1 października 1942 urzędnik do spraw prac w ogrodach szkolnych w Żywcu. 
  • 1997- w Bystrej koło Bielska zmarł Czesław Bryndza, żołnierz armii niemieckiej w czasie II wojny światowej, uczestnik bitwy pod Stalingradem, w której został ciężko ranny w nogę. Jako inwalida wrócił do Choczni i kierował urzędem pracy (Arbeitsamt). Po wojnie kościelny w Bystrej.

13 września

  • 1843- Franciszek Gawlik, podróżny z Ropczyc, został na choczeńskim gościńcu ukąszony przez żmiję w wyniku czego zmarł.
  • 1883- w Bogumiłowicach urodził się Michał Boryczko, mieszkaniec Wadowic, w okresie powojennym nauczyciel języka angielskiego w szkole w Choczni Dolnej. 
  • 1926- Stefan Warmuz, rolnik i młynarz, zginął pod kołami pociągu w Choczni.
  • 1929- rozwiązanie Rady Gminnej w Choczni przez władze wojewódzkie w Krakowie. Rada składała się z 40 osób, a obowiązki wójta sprawował Józef Putek. Oficjalne zarzuty władz dotyczyły przetrzymywania gotówki z różnego rodzaju składek gminnych i wykorzystywaniu jej do celów społecznych, zamiast wpłacania do kasy oraz urzędowania wójta w każdą niedzielę między 14.00 a 19.00. (link) i (link)
  • 1965- w wypadku kolejowym zginął Adam Miska.

14 września

  • 1860- urodził się Karol Widlarz, hutnik w Vitkovicach (północne Czechy), a także stolarz (1896). W 1884 roku odbywał służbę wojskową w armii austriackiej.
  • 1886- w trakcie budowy kościoła parafialnego w Choczni na kopule wieży zamontowano poświęcony krzyż.
  • 1901- w Mostach urodził się Stanisław Kryjak, właściciel sklepu – towary różne w Choczni w latach 1926-1930 (według książki adresowej) oraz sklepu z wyszynkiem w 1941 roku (w zestawieniu przygotowanym przez niemieckiego okupanta). W 1945 roku został wywieziony przez Rosjan z Wadowic, zginął zastrzelony w rejonie Penzy na Uralu podczas próby ucieczki z transportu na Syberię. 
  • 1890- urodził się Jan Gazda, pracownik cegielni w okolicach Stuttgartu w Niemczech (1911), w 1912 roku skazany przez sąd w Ried w Górnej Austrii na 14 dni ścisłego aresztu za niestawienie się do poboru wojskowego rok wcześniej i złamanie wielu przepisów prawa. 
  • 1891- urodził się Jan Bylica, żołnierz 56 pp w czasie I wojny światowej, który w 1915 roku zginął na froncie.
  • 1905- urodziła się Helena Maj, później po mężu Banaś, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej, chorąża i gospodyni lokalu koła.
  • 1931- przed Sądem Okręgowym w Wadowicach odbyła się rozprawa przeciwko Maksymilianowi Malacie, Stanisławowi Wójcikowi, Kacprowi Legutowi i Leonowi Bąkowi, obwinionym o to, że mieli „przeszkadzać w urzędowaniu* komisji wyborczej w Choczni, gdy ta przeliczał głosy wyborców sejmowych. Wszyscy oskarżeni zostali uwolnieni od winy i kary. 
  • 1949- na budynku szkoły w Choczni Dolnej zamontowano zakupiony gromochron.
  • 1950- urodził się Józef Jerzy Zajda, ksiądz kanonik, absolwent Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie, wyświęcony w 1975 roku. Pierwszy proboszcz w parafii Matki Bożej Fatimskiej w Bielsku Białej i budowniczy tamtejszego kościoła. Na emeryturze współpracował z rozgłośnią "Anioł Beskidów" i pomagał w pracy duszpasterskiej w Bielsku- Komorowicach.
  • 1958- w Tel Awiw w Izraelu zmarł pochodzący z Choczni Emmanuel Luftglas, malarz i scenograf, absolwent Königliche Akademie für graphische Künste und Buchgewerbe w Lipsku i Akademii Sztuk Pięknych w Buxtehude. Scenograf w teatrze i w operze w Hamburgu. W 1926 roku powrócił do Polski. Wykonał ornamenty i malowidła wewnątrz synagogi w Kalwarii Zebrzydowskiej. Działacz ruchu syjonistycznego, pod koniec 1926 roku wyjechał na stałe do Izraela, gdzie używał nazwiska Emanuel lub Emanueli. Pierwszy profesjonalny scenograf teatralny w Palestynie (i jedyny przez okres 25 lat), autor nowoczesnych rozwiązań scenicznych, jeden z „ojców założycieli” współczesnego teatru izraelskiego. 
  • 1984- zmarła Jadwiga Skowron z domu Guzdek, w 1918 roku członkini Głównego Wydziału Związku Katolickich Stowarzyszeń Kobiet i Dziewcząt Pracujących, wybrana na zjeździe w Krakowie.
  • 1995- w Nowym Tomyślu zmarł pochodzący z Choczni Stefan Warmuz, żołnierz LWP, ojciec franciszkanina o. Klaudiusza Ryszarda Warmuza.
  • 1998- zmarł ksiądz Władysław Bania, były wikariusz choczeński (1969-1973), a później wieloletni proboszcz w Rząsce pod Krakowem, budowniczy tamtejszego kościoła parafialnego.

15 września

  • 1744- ochrzczony został Maciej Wcisło znany jako Bacak, choczeński kościelny, notowany w latach 1783-1791. 
  • 1889- urodził się Józef Szczepaniak, żołnierz 56 pp w czasie I wojny światowej, który po postrzale w głowę zmarł w szpitalu w Innsbrucku.
  • 1909- Rada Szkolna Krajowa przysłała do Choczni zatwierdzenie planu na budowę nowej szkoły z kosztorysem na ogólną kwotę 62.000 koron.
  • 1914- do Choczni dotarł na szkolenie batalion rekrucki Legionów Polskich z Kielc. Legioniści w liczbie około 2.000 kwaterowali w szkole i domach miejscowych gospodarzy, przez których byli utrzymywani. Rekruci prowadzili w okolicy ćwiczenia praktyczne i teoretyczne. Miejscowa kasa Pożyczek i Oszczędności przekazała na rzecz Legionów 501 koron. (link)
  • 1914- urodziła się Justyna Malata, później po mężu Bargiel, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Choczni. W 1933 roku zastępczyni gospodyni, a w latach 1935-1937 chorąża pocztu sztandarowego. Radna gromadzka wybrana w 1961 roku, członkini Gromadzkiej Komisji Kultury i Spraw Socjalnych oraz  Wiejskiego Frontu Jedności Narodu (1971).  Wraz z mężem prowadziła handel odpustowy.
  • 1918- urodził się Tadeusz Twaróg, rolnik, cieśla, członek choczeńskiej orkiestry strażackiej i Związku Samopomocy Chłopskiej. Od grudnia 1954 roku w Gromadzkiej Komisji Drogowej. Radny Gromadzkiej Rady Narodowej wybrany w 1958 roku. 
  • 1933- w Kielcach zmarł Władysław Tałasiewicz, agronom, chorąży podporucznik Legionów Polskich (od 1914 roku oficer prowiantowy w 2 pułku piechoty II Brygady Legionów), którego rodzina w czasie I wojny światowej była ewakuowana z Tarnowa i zamieszkiwała Chocznię. W kwietniu 1915 roku zwolniony z Legionów ze względu na wiek i stan zdrowia (ranny w nogę przebywał w szpitalu w Opawie), reaktywowany w listopadzie 1915 roku z przydziałem do Stacji Zbornej w Pradze. Od 1918 roku jako rekonwalescent w Choczni. Potem w oddziałach pomocniczych, zajmował się również gospodarstwem i handlem końmi. W 1922 roku na stałe przeprowadził się z rodziną do Kielc. 
  • 1937- urodził się Stanisław Bąk, ksiądz ze Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów, wyświęcony w 1964 roku w Kanadzie, dokąd wyjechał w 1948 roku, dołączając do rodziców w Bradford w prowincji Ontario. Pierwszy proboszcz w parafii św. Maksymiliana Kostki w Mississauga (od 1979 roku). Budowniczy kościoła parafialnego (od 1983 roku), zorganizował chórek dziecięcy, grupę lektorów i ministrantów. Zaangażował się również w utworzenie parafii St. Eugene de Mazenod w sąsiednim Brampton, gdzie zainicjował odprawianie mszy św. po polsku. 
  • 1953- zmarł Franciszek Pędziwiatr, rolnik, inwalida z okresu I wojny światowej, od 28 stycznia 1925 roku członek zarządu nowo założonej Spółdzielni Inwalidzkiej w Wadowicach. W latach 1926-1930 prowadził w Domu Ludowym razem z żoną sklep spożywczy z wyszynkiem piwa i wina oraz handel sianem (według książki adresowej). Członek Rady Nadzorczej Kasy Stefczyka (od 1929 do 1932 roku) i PSL „Wyzwolenie”. W czasie II wojny światowej wysiedlony z rodziną na Lubelszczyznę. Po dwóch latach przeprowadził się do Zebrzydowic, a po wojnie wrócił do Choczni i ponownie uruchomił sklep z wyszynkiem. W 1948 roku został wyeksmitowany z rodziną z zajmowanego domu, wskutek wyroku sądowego związanego z przedwojennym zadłużeniem hipotecznym wobec choczeńskiej Kasy Stefczyka. 
  • 1973- zmarł Emil Twaróg, wieloletni dyrygent orkiestry OSP w Choczni.
  • 1979- w Krakowie zmarł Eugeniusz Bielenin, dziennikarz, działacz ruchu ludowego, porucznik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Hallera. Członek choczeńskiego „Sokoła” oraz aktor i animator miejscowego teatru amatorskiego. Uczęszczał do wadowickiej szkoły normalnej i gimnazjum, które ukończył w 1911 roku. Za swoją działalność został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa i Wolności KRN oraz Złotą Odznaką Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.  Zmarł po zaginięciu w niejasnych okolicznościach. (link)
  • 1980- zmarła potrącona przez samochód ciężarowy 'Star" Maria Garżel z domu Balon. Sprawca wypadku zbiegł z miejsca zdarzenia.

16 września

  • 1746- ochrzczony został Maciej Guzdek, choczeński wójt do 1783 roku.
  • 1763- ochrzczony został Maciej zając, choczeński kowal.
  • 1857- chocznianin Maciej Wątroba otrzymał premię w wysokości 12 dukatów w złocie za hodowlę klaczy zarodowych w konkursie zorganizowanym w rejonie wadowickim przez władze austriackie.
  • 1875- posługę wikariusza w Choczni rozpoczął nowo wyświęcony ksiądz Wincenty Sałapatek, rodem z Białki.
  • 1882- urodził się Wacław Szczur, emigrant do USA w 1907 roku, pracował jako krawiec w Chicago. W 1910 ofiarodawca na budowę pomnika Kościuszki w Krakowie. 
  • 1899- w Radoczy urodził się Józef Mojski, kowal i rolnik choczeński. W Choczni zamieszkał w 1924 roku po ślubie ze Stefanią z domu Sikora, córką kowala Antoniego i Agnieszki z domu Jura. Po pewnym czasie przejął kuźnię teścia. W czasie wojny w 1940 roku został wysiedlony przez Niemców z rodziną do Zagórnika. Do Choczni wrócił w 1945 roku. W 1946 roku był członkiem Gminnej Komisji Pożyczki Narodowej. Od grudnia 1947 roku członek Gminnej Sekcji Ochrony Roślin. 
  • 1913- opóźnione rozpoczęcie roku szkolnego w choczeńskich szkołach- powodem były przedłużające się żniwa, w które zaangażowana była młodzież szkolna.
  • 1924- urodziła się Franciszka Widlarz, później po mężu Konopka, urzędniczka pocztowa. W czasie wojny zatrudniona w Bielsku w fabryce sukna. Po wojnie ukończyła Technikum Łączności i rozpoczęła pracę jako kierowniczka poczty w Trzcianie koło Bochni (od 1947 do 1979 roku). Na emeryturze zamieszkała w Choczni. 
  • 1939- Józef Oleksy, żołnierz 3 Pułku Strzelców Podhalańskich, dostał się do niewoli niemieckiej pod Tomaszowem Lubelskim.
  • 1960- zmarł Jan Filek, były radny gromadzki (1939).
  • 1996- zmarła tragicznie w Krakowie Maria Szczur z domu Góra, zamieszkała w Choczni położna.

17 września

  • 1747- ochrzczony został Eustachy Michał Wcisło, choczeński krawiec.
  • 1821- urodził się Franciszek Wójcik, choczeński grabarz.
  • 1824- zmarł w Choczni ksiądz emeryt Franciszek Grywalski, były wikariusz.
  • 1862- w Mielcu urodził się Mateusz Jeż, późniejszy ksiądz i wikariusz w Choczni (1887). Redaktor pism kościelnych, poeta, autor słów kolędy "Nie było miejsca dla Ciebie". Pracował w diecezji krakowskiej i podlaskiej, jako m.in. profesor w seminarium duchownym, katecheta, rektor Domu Kadłubka. 
  • 1867- Sąd Powiatowy w Wadowicach skazał poddanego plebańskiego Wincentego Kolbra na 14 dni aresztu za "potwarze i pokrzywdzenia na honorze" proboszcza księdza Józefa Komorka.
  • 1898- nabożeństwo żałobne w choczeńskim kościele parafialnym za spokój duszy zamordowanej cesarzowej austriackiej Elżbiety.
  • 1919- urodził się Antoni Drąg, żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku, więzień stalagu i obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie poniósł śmierć w 1943 roku. 
  • 1929- urodził się Franciszek Widlarz, magister inżynier chemik. Po wojnie ukończył 4 klasy wadowickiego gimnazjum. Absolwent Wydziału Chemii Politechniki Śląskiej w Gliwicach- studiów inżynierskich w roku akademickim 1953/54 i magisterskich w roku akademickim 1955/56. Pracownik rafinerii ropy naftowej w Czechowicach Dziedzicach.
  • 1938- w czeskich Vitkovicach zmarł Julian Widlarz, tokarz i hutnik w rejonie opawsko-karwińskim.
  • 1939- porucznik pilot Władysław Nowak uchodząc przed wojskami niemieckimi przekroczył granicę rumuńską i został internowany w Calimanesti.
  • 1992- zmarła Maria Gregorczyk/Bryndza z domu Dąbrowska, woźna w Technikum Ekonomicznym w Wadowicach, gospodyni księdza Kolbra w Choczni.  
  • 1992- zmarła Maria Oleksy z domu Wątroba, rolniczka, w 1949 roku członkini Gminnej Komisji Zdrowia, a w 1950 roku Komisji do Zwalczania Analfabetyzmu. W latach 1951-53 członkini Gminnej Rady Narodowej w Choczni oraz Koła Gospodyń Wiejskich. Od 1967 roku w Gromadzkim Komitecie Higienizacji Wsi. 
  • 1995- zmarł Stanisław Stachera, rolnik, członek choczeńskiej Spółdzielni Produkcyjnej im. Rokossowskiego (1953). 

2 komentarze:

  1. Tak a propos Eugeniusz Bielenin był też przedwojennym wiceprezesem Związku Zawodowego Dziennikarzy RP :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Świetna sprawa. Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń