Choczeńskie rody- Piątkowie

W oficjalnych dokumentach związanych z Chocznią nazwisko Piątek pojawia się po raz pierwszy w maju 1695 roku, kiedy to Tomasz Piątek i jego żona Regina ochrzcili w choczeńskim kościele parafialnym swoją córkę Anastazję.

Wydaje się jednak, że Anastazja nie była pierwszym dzieckiem tej pary urodzonym w Choczni, tyle że jej starsze rodzeństwo zapisywane było nie jako jako dzieci Tomasza i Reginy Piątków, lecz Tomasza i Reginy Kumorków (od 1685 roku).

Po 1695 roku Tomasz Piątek pojawia się z pewnością w kolejnych zapisach dotyczących:

- ślubu Wita Sordela i Anny Wawrzyńczak w 1696 roku (jako świadek),

- płatników taczma (podatku kościelnego) z 1699 roku (jako zarębnik).

Ten drugi zapis wskazuje, że Tomasz zamieszkiwał górną część wsi, gdzie znajdowały się zarębki, czyli dawne obszary leśne, po wyrębie i wykarczowaniu drzew przystosowane przez zarębników do upraw i hodowli. Potwierdza to także w sposób pośredni dobór chrzestnych dzieci Tomasza (pisanego zarówno jako Piątek, jak i Kumorek), którzy wywodzili się najczęściej z innych rodzin zarębniczych, bądź z rodzin kmieci z górnej części wsi.

Po około dziesięcioletniej luce w zapisach chrztów (1696-1706) ostatnim dzieckiem Tomasza i Reginy Piątków zanotowanym w metrykach choczeńskich był syn Bartłomiej w 1707 roku.

Natomiast w latach dwudziestych i trzydziestych XVIII wieku odnotowano w Choczni liczne dzieci kowala Jana Piątka i jego żony Justyny oraz Józefa Piątka z żonami Zofią i Reginą.

Nie jest wykluczone, że nie tylko Jan, ale i Józef Piątek trudnił się kowalstwem, ponieważ do nazwisk ich potomków dodawano często przydomek Kowalczyk, który z biegiem czasu zaczął niekiedy funkcjonować jako osobne nazwisko.

Nie wiadomo, czy Józef był bratem Jana, czyli synem Tomasza i Reginy Piątków/Kumorków. W Choczni brak jest metryki jego chrztu, który mógł przypaść na wspomnianą wyżej lukę w zapisach. 

W drugiej połowie XVIII wieku dzieci w Choczni posiadali:

- Józef Piątek, Leon Piątek, Łukasz Piątek i Wojciech Piątek/Kowalczyk, czyli najprawdopodobniej potomkowie Józefa,

- Błażej Piątek, Szczepan Piątek/Kowalczyk i Klemens Piątek/Kowalczyk, czyli potomkowie Jana.

Zachowały się także dopiski w metrykach, które wskazują, że Klemens Piątek zajmował się tkactwem, a Błażej i Szczepan Piątkowie nie byli samodzielnymi kmieciami, lecz poddanymi plebana choczeńskiego.

Wojciech Piątek, urodzony w 1756 roku syn wspomnianego wyżej Józefa, w latach 1794-1807 sprawował zaszczytną funkcję wójta gromady choczeńskiej, a wcześniej wspomagał radą swoich poprzedników na wójtostwie.

Najbardziej znanym przedstawicielem rodu Piątków w pierwszej połowie XIX wieku był jednak Jakub Piątek, syn wójta Wojciecha i jego żony Kunegundy z domu Woźniak alias Adamczyk, urodzony w 1811 roku.

Jakub Piątek po ukończeniu gimnazjum w Podolińcu na Spiszu (1833) i studiów teologicznych w Tarnowie został w 1839 roku wyświęcony na księdza. Sprawował posługę wikariusza w: Białej, Żywcu, Pilźnie, Myślenicach i Nowym Targu, by ostatecznie w 1852 roku objąć probostwo w parafii św. Sebastiana w Niedźwiedziu koło Mszany Dolnej, gdzie pracował do śmierci w 1858 roku.

Analizując zestawienia płatników podatku kościelnego (messaliów) z I połowy XIX wieku można stwierdzić, że liczba gospodarstw w Choczni, których właścicielami byli Piątkowie, stale się zmniejszała.

O ile w spisie z 1803 roku podano 4 Piątków (wójta Wojciecha, Tomasza, Aleksego i Agnieszkę) i 2 Kowalczyków/Piątków (tkacza Klemensa i jego kuzyna- poddanego plebańskiego Jana), to w 1823 roku wymieniono tylko dwóch Piątków (Piotra i Tomasza) oraz jednego Kowalczyka/Piątka (Wojciecha).

W spisie własności gruntowej (Grundparzellen Protocoll) z lat 1844-1852 jest ujętych trzech gospodarzy Piątków:

- Antoni Piątek spod numeru 196, właściciel niespełna 16 morgów gruntu,

- Sebastian Piątek spod numeru 195, właściciel prawie 8 morgów gruntu,

- Antoni Piątek spod numeru 198, właściciel zaledwie 3 i pół morgi gruntu.

Wszystkie te gospodarstwa usytuowane były w Niwie Dolnej od Wadowic, przy obecnej ulicy Zawale, blisko mostu na Choczence w ciągu szosy E 52  z Wadowic do Andrychowa.

Szczególnie ciekawą postacią był ów Antoni Piątek spod numeru 196, syn Piotra Piątka, a wnuk wójta Wojciecha Piątka. Ten były żołnierz 56 pułku piechoty w 1855 roku pełnił obowiązki przysiężnego gromady choczeńskiej przy wójcie Antonim Widlarzu. W 1866 roku sporządził testament, na mocy którego po jego śmierci powstała fundacja mszalna i wspominkowa w kwocie 200 złotych reńskich. Odsetki z tej kwoty miały być przeznaczane po wieczne czasy na msze w intencji fundatora i jego rodziny (w tym stryja ks. Jakuba Piątka), a kapitał na ewentualną dobudowę kaplicy do kościoła parafialnego w Choczni, która miała przylegać do nawy kościoła od strony południowej. Tenże kapitał fundacji Antoniego Piątka w 1880 roku stanowił zaczątek funduszu pod budowę nowego kościoła (czyli aktualnego).

Jedna z sióstr Antoniego o imieniu Marianna (ur. 1821) poślubiła krawca Karola Smolarskiego, syna choczeńskiego organisty Walentego Smolarskiego, inne wyszły za: Golarczyka (Agnieszka), Semika (Magdalena), Spytkowskiego (Anna) i Kręciocha (Józefa).

Antoni Piątek zmarł bezpotomnie, jako ostatni z rodu wójta Wojciecha, ale nazwisko Piątek przetrwało w Choczni w innej linii tego rodu lub w osobnym rodzie o tym samym nazwisku.

Sprawa nie jest do końca jasna, ponieważ współcześni choczeńscy Piątkowie są potomkami niejakiego Filipa Piątka, nieślubnego syna Agnieszki, który urodził się w 1792 roku, a we wcześniejszych  metrykach chrztów w Choczni nie zapisano żadnej Agnieszki Piątek lub Kowalczyk, pasującej wiekiem na jego matkę.

W zestawieniu ofiarodawców na przetopienie i zakup nowych dzwonów kościelnych w 1875 roku doszukać się można syna owego Filipa- Józefa Piątka spod numeru 359.  

Józef Piątek był z kolei ojcem Jana Józefa Piątka (ur. 1875), który w czasie I wojny światowej jako emigrant zarobkowy stawał do amerykańskiego poboru i dziadkiem Stefana Piątka (ur. 1907), choczeńskiego listonosza i członka orkiestry strażackiej.

Szkody poniesione w wyniku II wojny światowej zostały wycenione  w tej gałęzi Piątków na 11042 złote i obejmowały przede wszystkim zniszczenia domu oraz straty spowodowane wysiedleniem.

Spis gospodarstw rolnych z 1951 roku nie uwzględnił żadnych Piątków.

Natomiast w spisie wyborców z 1973 roku figurowało siedmioro Piątków z Choczni, zamieszkałych pod numerami 197 i 213. Cała siódemka stanowiła najbliższą rodzinę listonosza Stefana Piątka.