Żołnierze Niepodległości

"Żołnierze Niepodległości" to platforma internetowa Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.

Prezentowane są na niej sylwetki tych, którzy jak piszą autorzy: "walczyli o wolność i niepodległość Ojczyzny w latach 1908-1921", a w szczególności "tych, którzy w szeregach organizacji wojskowo- niepodległościowych rozpoczynali swoją służbę jako żołnierze i sposobili się do walki o niepodległość; tych, którzy wyruszyli w pole w 1914 roku z hasłem Niepodległości, wywalczyli ją i obronili."

Platforma "Żołnierze Niepodległości" nawiązuje do wcześniejszego projektu muzeum- wykazu Legionistów Polskich - powstałego w 2014 roku, ale prezentuje nie tylko podstawowe dane osobowe, lecz także biogramy blisko 55.000 żołnierzy Legionów Polskich, opracowane przez zespół pod kierunkiem profesora Janusza Ciska.

Platforma umożliwia wyszukiwanie osób nie tylko na podstawie nazwiska, miejsca, czy roku urodzenia, ale również dowolnego wyrażenia związanego z biografią żołnierza - legionisty.

Po wpisaniu w wyszukiwarkę słowa "Chocznia" otrzymujemy 11 wyników:

Bolesław Liczek, Józef Borsuk, Franciszek Bielenin, Jan Bylica, Jan Pietruszka, Jan Kręcioch (I), Jan Kręcioch (II), Stanisław Babiński, Szymon Balon, Jakub Porębski i Leonard Nowak.

Poza Liczkiem, pochodzącym z czeskiego miasta Choceň, wszyscy pozostali mieli być związani z naszą małopolską Chocznią. 

Siedmiu z wymienionych rzeczywiście urodziło się w Choczni, co udowodnić można przez zapisy w metrykach ich chrztów, natomiast Leonard Nowak zamieszkał w Choczni jako czteroletnie dziecko, gdy pracę w tutejszej szkole podjął jego ojciec Józef.

W przypadku Józefa Borsuka i Franciszka Bielenina istnieją wątpliwości co do ich związków z Chocznią.

Ani Borsuk, ani Bielenin, nie zostali ochrzczeni w Choczni. Nazwisko Borsuk nie pojawia się ponadto w żadnych dokumentach historycznych dotyczących Choczni. Co prawda przed I wojną światową mieszkała w Choczni rodzina Jakóba i Anny Bieleninów, ale nie mieli oni syna o imieniu Franciszek.

Porównując listę otrzymanych wyników z przygotowanym przeze mnie w 2014 zestawieniem "Choczeńskich żołnierzy Legionów Polskich w czasie I wojny światowej" odnotowałem konieczność uzupełnienia mojej listy o nieznanego mi do tej pory Stanisława Babińskiego.

Babiński nie urodził się jednak w 1896 roku, jak podają autorzy jego biogramu, lecz dokładnie rok później. Był synem krawca Franciszka Babińskiego i jego żony Karoliny z Bukowskich, która wywodziła się z kolei od choczeńskich Szczurów (po dziadku) i Guzdków (po babci).

Ponieważ moja lista choczeńskich legionistów obejmuje więcej nazwisk, niż dało przeszukanie bazy muzeum pod kątem słowa Chocznia, to sprawdziłem pozostałych przez wyszukiwanie ich po nazwisku lub innych słowach kluczowych.

Wtedy okazało się, że na platformie ""Żołnierze Niepodległości" zamieszczono także biogramy:

• braci Władysława i Kazimierza Ryłków, tyle że pod przekręconym nazwiskiem Rytko i bez podania ich związków z Chocznią - w przypadku Kazimierza było to miejsce urodzenia i zamieszkania, a w przypadku urodzonego w Podolszu Władysława miejsce zamieszkania (od pierwszego roku życia).
• Izydora Bryndzy, którego miejsce urodzenia określono jako "Tuczna", z błędnym wskazaniem, że mogła to być miejscowość Tuczne koło Lwowa. W rzeczywistości urodzony w Choczni Izydor był synem Jana Bryndzy i jego żony Anny z domu Romańczyk.
• Antoniego Knapika, który według biogramu urodził się w Oświęcimiu, podczas gdy w metryce chrztu z Choczni pod tą samą datą urodzenia figuruje jako syn Jana i Balbiny z domu Guzdek.
• Jana Kumali (później nazywającego się Krzyszkowski), urodzonego w Krakowie, ale mieszkającego w Choczni od co najmniej 1901 roku, o czym brak informacji w jego biogramie,
• Józefa Bolesława Małuseckiego, urodzonego w Śleszowicach, który zapisany jest błędnie jako Bolesław Matusicki, bez podania informacji o jego zamieszkiwaniu w Choczni,
• Władysława Jana Mocniaka, urodzonego w 1896 roku w Choczni, a nie w Wadowicach, jak podano w biogramie.
• Karola Ignacego Nowaka, brata wymienionego wcześniej Leonarda, w przypadku którego nie wspomniano o jego zamieszkiwaniu w Choczni,
• Władysława Rulińskiego, urodzonego w 1900 roku w Choczni, w którego biogramie podano jedynie przynależność Wadowice,
• Franciszka Warmuza, urodzonego w 1896 roku w Choczni, a nie w Wadowicach, jak w biogramie,
• Stanisława Wiśniowskiego, przy którym nie podano ani daty jego urodzenia (1894), ani miejsca (był synem kierownika szkoły w Choczni Franciszka Wiśniowskiego).

Dokładne przeszukanie zasobów bazy "Żołnierzy Niepodległości" pozwoliło uzupełnić moje zestawienie choczeńskich legionistów o jeszcze jedno nazwisko.

Chodzi o Stefana/Szczepana Brandstattera, który został zapisany błędnie pod nazwiskiem Brandställer i z błędnym miejscem urodzenia (Wadowice). W rzeczywistości urodził się on w Choczni i był po matce potomkiem choczeńskich Komanów. Natomiast jego ojciec Ferdynand, z zawodu murarz, pochodził z miejscowości Hrozdec na Morawach. Ani miejsce urodzenia Ferdynanda, ani imiona jego rodziców nie wskazują w żaden sposób na żydowskie pochodzenie jego syna, co sugeruje Marek Gałęzowski w książce "Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich".

Platforma ""Żołnierze Niepodległości" umożliwia także wyszukanie biogramów legionistów przebywających na przeszkoleniu w Choczni jesienią 1914 roku. Wpisanie w wyszukiwarkę słowa "Choczni" daje 11 wyników: Bittner, Ciołkosz, Czapliński, Dziuba, Grosse, Gurdek, Kilich, Kumala, Moskowityn, Pinkowski i Siwor- patrz również "Znane postacie wśród legionistów szkolących się w Choczni w 1914 roku"