Choczeńscy sołtysi do 1980 roku

Pomijając dawnych właścicieli majątku sołtysiego w Choczni (link), których określano także mianem sołtysa, funkcja ta pojawiła się ponownie w Polsce i w Choczni dopiero w 1934 roku. Wtedy to w miejsce zlikwidowanej samodzielnej gminy choczeńskiej wprowadzono samorząd gromadzki, którego organem wykonawczym był właśnie sołtys.

Do jego zadań należało głównie zarządzanie dochodami i majątkiem gromadzkim, przygotowanie i realizacja budżetu gromadzkiego oraz prowadzenie rachunków. W kompetencjach sołtysów leżały również zadania z zakresu porządku i bezpieczeństwa, ewidencji i kontroli migracji ludności, opieki społecznej oraz sprawy drogowe, zdrowotne, sądowe, wojskowe i pożarnicze.

Co ciekawe, pierwszym sołtysem wybrano w Choczni Stanisława Góralczyka, który nie był chocznianinem z urodzenia. Urodził się bowiem w podkrakowskim Mnikowie (3 lipca 1892 roku), a  w Choczni zamieszkał w 1920 roku, gdy poślubił miejscową dziewczynę Helenę Ramenda.

Stanisław Góralczyk był sołtysem tylko do 1935 roku, ponieważ po przeprowadzonych wyborach samorządowych nowo wybrani radni gromadzcy powierzyli stanowisko sołtysa Władysławowi Świętkowi (ur. w 1886 roku) z wynagrodzeniem rocznym w wysokości 480 zł. Góralczykowi zaproponowano natomiast stanowisko zastępcy sołtysa,  którego nie przyjął, po czym wycofał się zupełnie z działalności samorządowej. Zmarł dwa lata później.

Sołtysowanie Władysława Świętka zostało przedłużone po wyborach w 1939 roku, a następnie przez niemieckich okupantów. Te trudne czasy dla Choczni i jego osobiście opisał Świętek w wierszowanym pamiętniku pod tytułem „Śmierć i wygnanie, czyli wojenny pamiętnik sołtysa wierszem”, wydanym drukiem w 1947 roku. Reprint tego pamiętnika znajduje się aktualnie w druku i powinien zostać rozpowszechniony wśród zainteresowanych w niedługim czasie. Więcej na temat życiorysu, działalności i dokonań Władysława Świętka można przeczytać w osobnej notatce (link).

W 1945 roku następcą Władysława Świętka został Franciszek Dąbrowski (ur. w 1902 roku), przedwojenny radny gromadzki, który równocześnie sprawował funkcję ławnika Sądu Okręgowego w Wadowicach. Ponieważ w 1946 roku ponownie utworzono samodzielną gminę choczeńską, to dotychczasowe zadania sołtysa przejął wójt Józef Guzdek.

Jak wiadomo, kres samodzielności gminy w Choczni nastąpił w 1954 roku, ale nowego sołtysa nie powoływano aż do 1958 roku. Jego zadania przez te cztery lata wypełniał pełnomocnik gromadzkiej rady narodowej (Klemens Guzdek). 

Pierwszym oficjalnym sołtysem Choczni w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej został Piotr Bandoła, urodzony w 1921 roku. Podobnie jak wcześniej Świętek był szanowany i poważany przez chocznian.

Ten były partyzant Batalionów Chłopskich i żołnierz I Armii Wojska Polskiego po powrocie do Choczni pracował jako brygadzista robót drogowych, a później w Andrychowskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego. W Choczni kierował licznymi remontami dróg i regulacją Choczenki oraz czynami społecznymi na terenie Choczni, udzielał się w gromadzkiej komisji finansów i mienia gromadzkiego, działał w Spółce Wodnej i Kółku Rolniczym.

Sołtysem był przez 12 lat. Jego zakres obowiązków i odpowiedzialności był nieporównanie mniejszy w porównaniu do powinności przedwojennego sołtysa, którego kompetencje porównać można z kolei do powojennego przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej.

W 1970 roku na trzyletnią kadencję powołano na sołtysa Choczni po raz pierwszy kobietę- Stanisławę Smolec. Nowa pani sołtys urodziła się w Porąbce w 1927 roku, jako córka Franciszka Palichleba i Teresy z domu Wawak.

Była już wcześniej sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej w Choczni, radną gromadzką w Choczni, radną powiatową w Wadowicach i radną wojewódzką w Bielsku-Białej, a po wyborze na sołtysa udzielała się również jako członek Rady Nadzorczej WZGS Samopomoc Chłopska, Rady Gminnej Spółdzielni (GS), Powiatowej i Wojewódzkiej Rady Kół Gospodyń Wiejskich, czy Komitetu Estetyzacji i Higienizacji wsi Chocznia.

Jej następcą został w 1973 roku Klemens Guzdek (ur. w 1920 roku), były wieloletni przewodniczący prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Choczni. Był absolwentem choczeńskiej szkoły podstawowej oraz szkoły przemysłowej, a w czasie II wojny światowej pracował jako robotnik przymusowy w Kędzierzynie. Po wojnie przez krótki czas służył w Milicji Obywatelskiej, a następnie objął referat wojskowy i meldunkowy w gminie choczeńskiej, pozostającej wówczas pod rządami współpracowników Józefa Putka. Po ich przymusowym odejściu z gminy wszedł w skład prezydium Gminnej RN, a w 1954 roku przejął kierownictwo Gromadzkiej Rady Narodowej.

Kolejnym sołtysem Choczni był Jan Widlarz (ur. w 1922 roku), który sprawował tę funkcję przez 11 lat. Zawodowo związany był z AZPB w Andrychowie, wcześniej służył w wojsku  w twierdzy Modlin.

Jako sołtys zwoływał zebrania wiejskie, realizował uchwały rady gminy dotyczące sołectwa i umożliwiał zapoznanie się z uchwałami rady jak najszerszemu kręgowi mieszkańców oraz dokonywał poboru podatków w zakresie ustalonym przez gminę w Wadowicach. Wynagrodzenie sołtysa stanowił niewielki procent od zebranych podatków.