czwartek, 7 września 2023

Choczeńskie rody - Harnikowie

 

Historia tego rodu w Choczni zaczyna się w 1804 roku od ślubu 21-letniego Grzegorza Harnika z 18-letnią Franciszką, córką Łukasza Juchy. Grzegorz był synem Kazimierza Harnika (zapisanego jako Charniczek) z Witanowic i poddanym sołtysa Dunina. 

W 1811 roku Grzegorz Harnik, już jako wdowiec, poślubił Franciszkę z domu Strzeżoń, a w 1825 roku po raz trzeci wstąpił w związek małżeński z Marianną z domu Szczur. 

W podobnym czasie (1812) pojawił się w choczeńskich zapisach metrykalnych Filip Harnik, nieco młodszy od Grzegorza, który został mężem wdowy Heleny Romańczyk z domu Turała, akuszerki proszonej często do porodów dzieci. Jednak nazwisko Harnik przetrwało w Choczni do współczesności tylko wśród potomków Grzegorza i jego drugiej żony. 

W austriackim spisie własności z lat 1846-52 wykazany jest syn Grzegorza - Kacper Harnik (1822-1887), który posiadał w Niwie Zakościelnej (obecnie Biała Droga) prawie 7 mórg pola i dom nr 322. Wcześniej te grunty należały do Zająców, z których wywodziła się żona Kacpra, nosząca imię Marianna. Kacper i Marianna mieli ośmioro dzieci, ale własne rodziny założyli tylko: Elżbieta (żona Antoniego Bąka), Franciszka (żona Piotra Banasia) i Antoni, mąż Ludwiki z domu Buldończyk. 

W 1855 roku Kacper Harnik odprowadzał z tytułu podatku kościelnego po 3 garnce żyta i owsa rocznie, a w 1875 roku ofiarował niecałe 2 złote na przeróbkę starych i zakup nowych dzwonów do choczeńskiego kościoła. Nic na ten cel nie wpłacił jego brat Jakub Harnik, który mieszkał pod nr 382. 

Z czwartego pokolenia choczeńskich Harników najbardziej znani byli trzej synowie Antoniego i Ludwiki: Kacper (ur. 1893), który zginął w czasie I wojny światowej w 1916 roku jako żołnierz 16. Pułku Piechoty, Franciszek (ur. 1895), który terminował u mistrza stolarskiego Franciszka Polaniaka w Wadowicach, w 1914 roku wyzwolił się na czeladnika, a 2 lata później zmarł oraz Feliks Harnik (ur. 1912), który w 1937 roku poślubił Marię Gibas. Ich siostra Apolonia została żoną Jana Michalaka, a druga siostra Maria wyszła za Michała Cholewę. 

W czasie II wojny światowej Feliks Harnik pracował w tartaku na Morawach. Z tego okresu w archiwach gminnych zachowała się wzmianka o jego konflikcie z choczeńskim proboszczem. Żaden z Harników nie figuruje w wykazie szkód spowodowanych przez niemieckiego okupanta. 

W 1946 roku na liście głosujących w Referendum Ludowym jako jedyni Harnikowie znaleźli się Feliks i Maria, mieszkańcy domu nr 377. 

W 1953 roku Feliks Harnik wszedł z ramienia PZPR w skład Frontu Narodowego w Choczni, formacji, która posiadała monopol na zgłaszanie kandydatów do Sejmu i rad narodowych wszystkich szczebli. W ankiecie personalnej Feliks Harnik podawał, że pracuje jako strażnik więzienny i mieszka niedaleko cmentarza. 

W 1973 roku na liście choczeńskich wyborców obok Feliksa i Marii Harników znalazł się ich syn Zdzisław. 

Ciekawe jest pochodzenie nazwiska Harnik. Dr Teresa Kolber wywodzi je albo od słowa harny, czyli krnąbrny, hardy, zarozumiały, dumny lub od harnika oznaczającego członka formacji wojskowo-policyjnej na służbie zamkowej, inaczej hajduka. W tej drugiej interpretacji nazwisko Harnik miałoby podobne pochodzenie, co częste w Choczni nazwisko Balon i nawiązywałoby do zawodu wykonywanego po wojnie przez Feliksa Harnika. 

W 2022 roku było zarejestrowanych w Polsce 256 Harników. Zdecydowanie najwięcej z nich mieszkało w powiecie nowosądeckim i Nowym Sączu.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz