Choczeńska kronika policyjna - część XII

 Wydawany w Krakowie tygodnik "Prawda" w numerze z 10 stycznia 1903 informował:

Śmiały złodziej. W Choczni koło Wadowic przed świętami Bożego Narodzenia, wieczorem o godzinie 8. wyprowadził złodziej ze stajni jedyną krowę pewnej wdowie. Po drodze spotykał się z różnymi ludźmi, a także z wójtem tej wsi. Pytał się o drogę do Tomic i w tym kierunku uszedł. Dziwna rzecz, że dotąd go nie odkryto. 

Prawie 2,5 roku później ta sama "Prawda" donosiła o kolejnej kradzieży, tym razem konia (numer z 3  czerwca 1905):

Na złodzieju czapka gore. W zeszłym miesiącu ukradł w nocy złodziej pewnemu gospodarzowi w Choczni konia. Gdy gospodarz zaglądnął w nocy do stajni, znalazł tylko jednego konia, a z drugiego ani śladu. Siada więc co prędzej na konia i jedzie w stronę Wadowic, pytając po drodze przechodniów, czy kto z nich nie widział złodzieja. Tymczasem złodziej przejeżdżał przez miasto na koniu i spotkał dwóch stróżów nocnych. Ci, spotkawszy jadącego, żartem zawołali: Stój, już dawno na ciebie czekamy. Złodziej myśląc, że naprawdę go poznali, zeskoczył z konia i uciekł. Stróże zaprowadzili konia przed magistrat, gdzie ze zdziwieniem spotkali właściciela, który sobie konia odebrał.

Amerykański "Democrat and Chronicle" z 13 lipca 1915 roku przynosi następną notatkę o kradzieży, tym razem popełnionej przez choczeńskiego sprawcę:

Batavia 12 lipca. Frank Mlak z Choczni lat 25, zamieszkały przy Webster Avenue w Rochester został dziś aresztowany w Batavii i odstawiony przez policję z powrotem do Rochester pod specjalnym nadzorem. Zostało udowodnione, że Mlak włamał się do polskiego gimnazjum przy Sobieski Street i zabrał stamtąd pieniądze, papierosy, cygara i czekoladę.

11 lipca 1933 roku doszło w Krakowie do kradzieży, w której poszkodowanym był Tadeusz Tarasek, mąż choczeńskiej nauczycielki. Zajście opisał dziennik ilustrowany "Siedem groszy":

Tadeusz Tarasek usnął na ławce na Plantach w Krakowie obok Głównej poczty, z czego skorzystał złodziej, zabierając mu z kieszeni spodni zegarek i kwotę 35 zł. Podobne wypadki zdarzają się dość często na Plantach krakowskich, lecz mimo to, publiczność jeszcze ciągle jest mało ostrożna.  

Ostatni w tym odcinku przypadek wielu powtarzających się kradzieży w okolicy Wadowic, w tym i w Choczni, został zrelacjonowany przez korespondenta "Głosu Narodu" w numerze z 6 października 1908:

Od dwóch tygodni grasują w okolicy Wadowic z niezwykłą śmiałością złodzieje i awanturnicy różnego rodzaju. Napady i rabunki powtarzają się prawie codziennie. I tak w Woźnikach okradziono organistę na kilkadziesiąt koron, w Tomicach obrabowano Fr. Kujawskiego, a na szynk Kałza urządzono formalny napad z rewolwerami. W Choczni okradzionym został Ruliński i Zając, w Gorzeniu zabrano Zollmanowi przedmioty złote i srebrne wartości 300 koron. Wczoraj bandy złodziejskie przeniosły się do samych Wadowic i okradły już p. Hałatka na kwotę 386 koron, a propinatorowi zabrały dwa palta wartości 386 kor, nadto rozbili złodzieje w biały dzień biurka u geometry ewidencyjnego. Przy tem jednak włamaniu sprawcy zostali pochwyceni. Są to dwaj małoletni, źle po polsku mówiący złodzieje. Przy rewizji znaleziono u jednego nabity rewolwer. Aresztowni nie chcą dać żadnych wyjaśnień. W jednym z nich policja rozpoznała niejakiego Richtera z Misilesów. Przedsięwzięto następnie rewizję w bawiącym tu od dwóch dni taborze cygańskim i znaleziono kilka skradzionych przedmiotów. Policja zarządziła teraz liczne aresztowania cyganów i ma nadzieję, że wyśledzi wszystkich sprawców ostatnich kradzieży.

Chocznia w drugim, trzecim i czwartym roku I wojny światowej

Kontynuacja notatki z 15 marca 2016 roku, w której przedstawiono wpływ początkowej fazy I wojny światowej na Chocznię i jej mieszkańców - link.

1915

Rok 1915 rozpoczął się w Choczni od pożaru karczmy Łapki (dawnej austerii dworskiej), w którym spłonął jej dach kryty papą.

24 stycznia żołnierze I Brygady Legionów Polskich pod dowództwem Piłsudskiego przemaszerowali przez Chocznię, w drodze z Lipnicy Murowanej do Kęt, gdzie pozostali przez ponad miesiąc, w ramach skierowania na odpoczynek. Duża część legionistów noc z 23 na 24 stycznia spędziła w domach choczeńskich gospodarzy.

Nauka w szkole w Choczni Dolnej przerwana 22 listopada 1914 roku rozpoczęła się ponownie dopiero 3 lutego. Wynikało to z konieczności uporządkowania pomieszczeń budynku szkolnego po kwaterujących tam żołnierzach.

11 kwietnia zarząd choczeńskiej Kasy Zapomogowo- Pożyczkowej przeznaczył 250 koron z jej zysku na Polski Skarb Wojskowy. Ponadto 100 koron przeznaczono na dokończenie budowy Domu Ludowego i niespełna 34 korony na pomoc dla najbiedniejszych w gminie.

W rozpoczętej w maju 1915 roku ofensywie wojsk austriackich w rejonie Gorlic i Tarnowa zginęli pochodzący z Choczni albo w niej zamieszkali: Jan Bylica, Wojciech Ciejek, Franciszek Guzdek, Jan Kobiałka, Władysław Korczak, Michał Płonka, Józef Ramenda, Marcin Ruła, Józef Szczepaniak, Antoni Świętek, Jan Świętek, Stefan Świętek, Jan Wcisło i Józef Woźniak. Dodając do nich poległych we wcześniejszych walkach: Jana Pateraka, Józefa Widra i Józefa Widlarza oraz zaginionych lub zmarłych w niewoli albo w szpitalu: Benedykta Dyrcza, Karola Gawędę, Józefa Kręciocha, Leonarda Nowaka, Wojciecha Pindla i Franciszka Styły, łączne straty chocznian w 1915 roku wyniosły 23 osoby.

Szerokim echem odbiła się również w Choczni śmierć Franciszka Pększyca pseudonim "Grudziński", dowódcy batalionu rekruckiego Legionów Polskich, który kwaterował w Choczni w 1914 roku.

Władze austriackie zarekwirowały trzy choczeńskie dzwony kościelne w celu przetopienia na potrzeby wojskowe. 

W Choczni przebywało kilkudziesięciu uchodźców wojennych z powiatów: gorlickiego, tarnowskiego i sanockiego, w tym osoby ranne oraz rekonwalescenci po opuszczeniu szpitala.

1916

8 stycznia otwarto w Choczni kolejowy przystanek towarowy wybudowany w 1914 roku. Dzięki temu towary sprowadzane przez Kółko Rolnicze (pasze, nawozy, opał) miały krótszą drogę do odbiorców i nie musiały być już przywożone furmankami konnymi ze stacji w Wadowicach.

28 lutego władze gminy i rada szkolna otrzymały od starostwa polecenie ponownego opróżnienia obydwóch budynków szkolnych dla mającego przybyć wojska.

Po wykonaniu tego polecenia 3 marca przyprowadzono do szkoły kilkunastu jeńców rosyjskich, którzy myli podłogi w klasach i na korytarzu szkolnym.

3 kwietnia zajęcia w szkole znów wznowiono, ponieważ zapowiadany oddział wojskowy nie przybył do Choczni na kwatery. Naukę prowadziło tylko 6 nauczycieli, gdyż 1 kwietnia powołanie do służby wojskowej otrzymał Wincenty Talaga.

Do następnego zajęcia budynku szkolnego przez wojsko doszło 15 lipca, gdy w Choczni zjawiło się 140 żołnierzy  z 20 pułku obrony krajowej (Landwehry)- oddziału karabinów maszynowych.

13 sierpnia Kasa Zapomogowo- Pożyczkowa przeznaczyła prawie 138 koron na dalsze prace wykończeniowe przy Domu Ludowym, w którym zresztą miała także swoją siedzibę.

Po letnich wakacjach frekwencja w szkole była bardzo niska, szczególnie w wyższych klasach, których uczniowie pracowali w gospodarstwach rolnych swoich rodziców, zamiast służących w wojsku ich ojców i starszych braci. Ponadto panująca drożyzna powodowała, że rodziców nie zawsze było stać na zakup ubrań i butów.

Zgodnie z rozporządzeniem starostwa nauczyciele byli zobowiązani z pomocą uczniów organizować zbiór liści jeżyn i poziomek, z których wytwarzano namiastkę herbatę dla wojska. 

Urządzano także składki na Czerwony Krzyż i dzieci poległych legionistów.

21 listopada zmarł austriacki cesarz Franciszek Józef- władca, którego wielu chocznian darzyło dużym szacunkiem.

9 grudnia świętowano oficjalnie w Choczni dzień zwycięstwa oręża austriackiego i zajęcia Bukaresztu. Dzień ten był wolnym od nauki szkolnej.

W 1916 roku zginęli na froncie: Wojciech Burzej, Antoni Bylica, Jan Chmiel, Kacper Harnik, Józef Kręcioch, Michał Kręcioch, a Szczepan Byrski i Józef Strzeżoń zaginęli. W niewoli rosyjskiej zmarł natomiast na czerwonkę Józef Balon.

1917

Utrzymującą się głównie z rolnictwa ludność Choczni  w dużym stopniu dotykały bezwzględne rekwizycje wojskowe płodów rolnych, co odbijało się fatalnie na zaopatrzeniu w żywność.

Dlatego 4 marca członkowie choczeńskiej Kasy Zapomogowo- Pożyczkowej wystosowali list do Ministerstwa Rolnictwa w Wiedniu, z prośbą, by pozostawić choczeńskim rolnikom przynajmniej 1000 cetnarów (50 ton) ziemniaków do jedzenia i sadzenia. Autorzy pisma podkreślali, że w przeciwnym razie polanie będą mogły być obsadzone i uboższej ludności, nieposiadającej zapasów, grozi głód. Proszono także o podwyższenie ilości nieobjętego rekwizycjami owsa na karmę dla koni, tak aby z ich pomocą udało się przeprowadzić wszystkie niezbędne wiosenne prace polowe. 

Z końcem marca wojsko opuściło budynek szkolny. 

Choczeńskie nauczycielki rozpoczęły z własnej inicjatywy prowadzenie dodatkowych zajęć z młodzieżą żeńską w każdą niedzielę po nieszporach. Zajęcia te miały charakter pogadanek na tematy związane na przykład z historią, higieną, najnowszymi odkryciami naukowymi i  kończyły się każdorazowo częścią rozrywkową: śpiewem i zabawą.

Podobne zajęcia wprowadzono również w dla starszej młodzieży męskiej, chcąc chronić ją przed demoralizacją wskutek wojny. Pomysłodawcą tych zajęć był krakowski biskup ks. Adam Sapieha, a realizowali je choczeńscy księża: proboszcz Józef Dunajecki i wikariusz Stanisław Żeliwski.

W październiku na zebraniu Kółka Rolniczego postanowiono ruszyć z pracami wykończeniowymi przy Domu Ludowym w oparciu o środki przeznaczone na ten cel przez Kasę Zapomogowo-Pożyczkową w 1915, 1916 i 1917 roku oraz nazwać go imieniem Tadeusza Kościuszki w setną rocznicę jego śmierci.

Nadal organizowano comiesięczne składki na Czerwony Krzyż i sieroty oraz wdowy po poległych żołnierzach, które przynosiły każdorazowo po około 15 koron.

Po wakacjach nowym kierownikiem szkoły został Antoni Jaksmanicki.

Zajęcia w szkole udało się doprowadzić do końca roku kalendarzowego mimo problemów z zaopatrzeniem w opał, którego ceny znacznie wzrosły. Węgiel można było co prawda kupić w Wadowicach, ale w ocenie trzykrotnie wyższej, niż sprzedawały go kopalnie. Dlatego starano się gromadzić uczniów w mniejszej ilości sal lekcyjnych, a pozostałych nie ogrzewano.

W 1917 roku w związku z wojną życie stracili: Teodor Dąbrowski, Franciszek Kręcioch, Franciszek Malata, Franciszek Trzaska i Piotr Wcisło.

Dużą stratą dla Choczni był również zgon znanego działacza społecznego Adama Rulińskiego.
W porównaniu z 1916 rokiem liczba ludności Choczni spadła o 23 osoby.

Wykład "Legioniści Józefa Piłsudskiego na Ziemi Wadowickiej" w 1915 roku"

Wykład pod takim tytułem odbył się wczoraj o 17.00 w Muzeum Miejskim w Wadowicach.

Doktor Andrzej Małysa z Muzeum imienia Kłosińskiego w Kętach w rzeczowy i interesujący sposób przedstawił między innymi historię wybuchu I wojny światowej, powstania Legionów i życiorys Józefa Piłsudskiego. 

Następnie na podstawie wspomnień kilku legionistów oraz kroniki klasztoru Ojców Karmelitów w Wadowicach dr Małysa omówił przemarsz legionistów dowodzonych przez Piłsudskiego przez ziemię wadowicką w drodze na dłuższy wypoczynek w Kętach.

Wtedy to właśnie 23 stycznia 1915 roku po dotarciu Legionów do Wadowic duża część żołnierzy nocowała w Choczni, by następnego dnia wyruszyć do Kęt.

O Choczni wspomniano jeszcze raz w wypowiedzi z sali, podając, że w choczeńskiej kronice szkolnej znajduje się wzmianka o nocowaniu w niej legionistów.

Ta informacja wymaga sprostowania- kronika szkoły w Choczni Dolnej zawiera rzeczywiście wzmiankę o pobycie w niej legionistów, ale dotyczy ona stacjonowania w szkole batalionu rekruckiego Legionów w jesieni 1914 roku.

Dokładny cytat z zapisu Adama Ryłki, kierownika szkoły, wygląda tak:

"W dniach od 11 września do 2 października zajęty był budynek szkolny przez oddział "Strzelców", którzy się w Choczni zakwaterowali. Ponieważ budynek szkolny był bardzo po wyprowadzeniu się "Strzelców" (legionistów) zanieczyszczony i wiele rzeczy poniszczonych, przeto naukę można było rozpocząć dopiero w dniu 26 października po należytym uporządkowaniu budynku i sprzętów".

Dwa pobyty legionistów Piłsudskiego w Choczni- dłuższy (kilkutygodniowy) jesienią 1914 roku i krótszy (jeden nocleg) w styczniu 1915 roku są często mylone ze sobą.

Pomyłki nie unika nawet Józef Turała, autor "Kroniki wsi Chocznia", który połączył te dwa wydarzenia w jedno, pisząc między innymi:

"Wtedy to w roku 1914 późną jesienią przez parę tygodni - w czasie przemarszu Legionów Polskich przez Wadowice do Kęt - oddziały te zatrzymały się w Choczni i tu też kwaterowały. Dowództwo ich w szkole, zaś legioniści znaleźli pomieszczenia u gospodarzy, stąd też chodzili na ćwiczenia i na ostre strzelanie na strzelnicę do Wadowic."

Turała opisuje również ciekawe spotkanie Piłsudskiego oraz jego sztabu z choczeńskimi działaczami niepodległościowymi w karczmie Fujawy w górnej części wsi.

Do tego spotkania musiało dojść jednak najprawdopodobniej w czasie pierwszego, dłuższego pobytu Legionów w Choczni, a nie w ciągu nocy z 23 na 24 stycznia 1915 roku.

Turała pisze o tym kilkugodzinnym spotkaniu, powołując się na relacje naocznych  świadków: Józefa i Michała Kręciochów, braci Fujawowej. Według Turały Józef Kręcioch już jako emerytowany urzędnik kolejowy miał zamiar opisać dokładnie ten ważny epizod, lecz zawsze odkładał to na później, aż zaskoczyła go śmierć.

Sam Turała również pamiętał pierwszy pobyt legionistów w Choczni, gdyż w 1914 roku był już uczniem trzeciej klasy szkoły ludowej i początek I wojny światowej głęboko przeżywał.

Mimo wymienionej wyżej pomyłki jego relacja w "Kronice wsi Chocznia" stanowi obok korespondencji Józefa Putka (link) drugie ciekawe źródło wiedzy o tych wydarzeniach.

Pisze tam między innymi:

"Pamiętam, jak to gospodarze w Choczni, czy u nas w domu rodzice, bardzo chętnie i na różne sposoby pomagali i sprzyjali młodym żołnierzom Legionistom Polskim, chętnie z niemi rozmawiali, a także Legioniści z całą życzliwością i uprzejmie traktowali mieszkańców Choczni. (...) Początkowo byli oni jeszcze nie umundurowani, nosili jeszcze swoje cywilne ubrania, względnie niektórzy ubrani byli trochę na sportowo. Karabiny nie wszyscy mieli i to starego systemu "Werndla", chodzili rano po śniadaniu na ćwiczenia wojskowe i na strzelnicę do Wadowic, skąd wracali koło południa pieszo- kompaniami. A dopiero po jakimś czasie zostali jednakowo umundurowani w nowe mundury wojskowe, czapki tak zwane "maciejówki" oraz uzbrojeni w karabiny. A wtedy stare swoje ubrania, czy inne okrycia sprzedawali po domach, względnie zostawiali u gospodarzy.

Główny ośrodek Legionów Polskich oraz ich dowództwo mieściło się w szkole w Choczni Dolnej, tam też na dużym podwórku mieściły się kuchnie polowe, gdzie legioniści zgłaszali się po posiłki.

Mieli także swoją orkiestrę [1], która odprowadzała legionistów do Wadowic na ćwiczenia. I pięknie to wyglądało, gdy kompanie młodych polskich żołnierzy, w pięknych mundurach i w czapkach z polskim orzełkiem przy marszach granych przez orkiestrę doborową maszerowały na ćwiczenia lub z ćwiczeń wracali z Wadowic. Wtedy ludzie z radością wychodzili z domów i cieszyli się ich widokiem, bo wiedzieli, że to są polscy legioniści i żołnierze, nie zaś żołnierze naszych zaborców, którzy nieraz kwaterowali w Choczni."

O drugim pobycie Legionów w Choczni w styczniu 1915 roku wspomina wprost tylko Putek, odnotowując:

"Za jakie cztery miesiące (po pierwszym pobycie- uwaga moja) gościli tutejsi włościanie I pułk Legionów w przemarszu do Kęt. Rygor, karność, porządna gospodarka, oto cechy, które najbardziej przechował lud w pamięci. Jako charakterystyczny przykład porządku panującego w brygadzie Piłsudskiego, przytaczali piszącemu włościanie fakt, że mimo iż zaledwie jedną noc przespała w Choczni, to jednak i za taką bagatelę zapłacone zostało kwaterunkowe. Ten drobny fakt dał dużo ludności do myślenia."

Wracając natomiast do wygłoszonego wczoraj wykładu, to przez pominięcie wątków choczeńskich pozostawił on pewne uczucie niedosytu.

W jego części ogólnej, gdy prelegent omawiał sytuację i nastroje w Wadowicach po wybuchu I wojny światowej, można było przytoczyć również wspomnienia pracującego wówczas w Wadowicach chocznianina Józefa Sępka (link):

"W tym właśnie czasie miałem możność widzieć skutki przeciągającej się wojny. Nie zdawałem sobie oczywiście jeszcze sprawy, co to jest wojna i dlaczego się ją prowadzi. Pamiętam jakie to sceny działy się podczas wystawania w ogonkach, gdzie ludzie czekali całymi godzinami, by dostać kawałek chleba lub szczyptę cukru. Sam często musiałem się ustawić w takim szpalerze, gdzie mnie o mało nie zadusili. Ile to razy wystałem się godzinami i nic się nie otrzymało, gdyż przed samymi drzwiami jak już byłem, zabrakło chleba lub cukru. Na sobie doznałem "zbawczych" skutków wojny, gdy mi się jeść chciało.

Podczas ofensywy Rosjan na Gorlice i Kraków w Wadowicach stały piekarnie polowe. U żołnierzy dało się nieraz kupić chleba i naturalnie musiałem to czynić ostrożnie, gdyż proceder ten był surowo karany. Ludzie ze śmietników wygrzebywali ochłapy jedzenia. Przydał mi się wtenczas język niemiecki, którego się w szkole uczyłem. Widziałem rannych całe masy, przywożonych do szpitala w Wadowicach. Zgroza była na nich patrzeć, jak który nie miał rąk i nóg. Także widziałem jak chowano tych obrońców- bohaterów na cmentarzu wojskowym, kładąc po 100 do jednego wspólnego grobu, przesypując ich obficie wapnem. Za ich poświęcenie nie dano im trumny nawet- chowano na wpół nago, gdyż zaledwie w kalesonach.

Co tydzień podziwiałem jak odchodziły strojne marszkompanie na front, ubrane w zieleń, jakby szły na zabawę. Tak szedł kwiat ludzki na rzeź, żegnały ich rozdzierające jęki i płacz, które starała się przygłuszyć orkiestra wojskowa. Nie żałowano przy tym święconej wody i ognistych przemówień oraz błogosławieństwa."
Doktor Małysa zaprezentował ponadto licznie zgromadzonym słuchaczom slajdy przedstawiające umundurowanie i uzbrojenie legionistów, a także ich zdjęcia zgromadzone w Muzeum imienia Kłosińskiego w Kętach. Wśród nich znalazło się i to, które było przedmiotem notatki z 12 września 2016 roku (link):

[1] chodzi o byłą orkiestrę Kieleckiej Ochotniczej Straży Ogniowej kierowanej przez Andrzeja Brzuchala-Sikorskiego, której członkowie gremialnie zaciągnęli się 25 sierpnia 1914 roku do służby w Legionach.

Choczeńscy żołnierze Legionów Polskich  w czasie I wojny światowej- link

Legiony Polskie w Choczni

W książce "Legiony Polskie 1914-1918: zarys historii militarnej i politycznej" autorstwa Wacławy Milewskiej, Janusza Tadeusza Nowaka i Marii Zientara, wydanej w 1998 roku, znajduje się taka oto fotografia:

Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Archiwum Prowincji Krakowskiej oo. Kapucynów i podpisane jest:

"Przegląd oddziałów legionowych w Choczni koło Wadowic, luty 1915"

Czy rzeczywiście ta fotografia została wykonana w Choczni ?

Jeżeli tak, to nie w lutym 1915 roku... ponieważ wtedy żadnych oddziałów legionowych w Choczni nie było!

Natomiast legioniści przemaszerowali przez Chocznię nieco wcześniej, bo w styczniu tego samego roku. 

Wtedy to I Brygada Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego, w ramach skierowania na odpoczynek przemieszczała się z Lipnicy Murowanej do Kęt, gdzie pozostała przez ponad miesiąc.

Po krwawych walkach na froncie wschodnim niezbędne stało się wyleczenie odniesionych ran i kontuzji, odbudowa fizyczna oraz dozbrojenie i doszkolenie oddziałów.

W drodze do Kęt oddziały legionowe zatrzymały się w Choczni na odpoczynek 23 stycznia 1915 roku. 

Według "Kroniki wsi Chocznia" Józefa Turały sztab Legionów z Piłsudskim kwaterował w karczmie u Fujawy, w górnej części wsi, prowadząc długie nocne rozmowy z władzami gminy, mocno wspierającymi idee niepodległościowe i Legiony, także w formie finansowej. Najprawdopodobniej jednak do spotkania Piłsudskiego z choczeńskimi działaczami niepodległościowymi w karczmie Fujawy doszło nie w styczniu 1915 roku, lecz kilka miesięcy wcześniej, we wrześniu 1914 roku, kiedy Piłsudski wizytował formujące się w Choczni oddziały legionowe.

O pobycie w Choczni nie pisze wprost w swoich pamiętnikach Felicjan Sławoj Składkowski, który notował wrażenia z przemarszu na odpoczynek. Wspomina jedynie, że po przybyciu do Wadowic Piłsudski przyjął defiladę na rynku, co nie wzbudziło takiego entuzjazmu, jak w Nowym Sączu, odprawa brygady odbyła się w domu przy ulicy Mickiewicza 17, po czym zostali zakwaterowani za miastem.

Ciekawy jest natomiast fragment pamiętnika Sławoja Składkowskiego dotyczący pewnych aspektów obyczajowych pobytu legionistów w okolicy Wadowic:

(...) Po wejściu do miasta dowiedziałem się, że jest tu spora ilość prostytutek, pozostałych po Austriakach. Chcąc uchronić naszych chłopców od "pokus" i zarażenia się, kazałem prostytutki na noc zamykać i ustawić przed domem wartę. Zamknięte zemściły się, jak mogły. Na głowę wartownika, profesora gimnazjum w cywilu, poważnego człowieka z brodą, wylały z pierwszego piętra "przez nieuwagę" zawartość garczka, którą profesor poetycznie określił, jako "wodę". 

Niebezpiecznie jest walczyć z "płcią piękną". (...)

24 stycznia po południu legioniści dotarli do Kęt.
Istnieje spore prawdopodobieństwo, że tam właśnie, a nie w Choczni, legioniści podczas przeglądu oddziałów zostali uwiecznieni na zamieszczonej fotografii.

W takim przypadku prawdziwa byłaby druga część jej podpisu, odnosząca się do daty tego wydarzenia.

Za tą wersją przemawia opis tej samej fotografii zamieszczony na stronie Muzeum Józefa Piłsudskiego:

"Uroczystość legionowa na kamieńcach miejskich w Kętach 15 lutego 1915 r. Wzięli w niej udział przedstawiciele Naczelnego Komitetu Narodowego. W trakcie uroczystości zostało odznaczonych 144 legionistów z brygady Piłsudskiego (fot. z Archiwum rodziny Christów)"

Więcej na temat Legionów w Choczni- LINK.

Legiony Polskie w Choczni w 1914 i 1915 roku

Korespondencja Józefa Putka na temat pobytu Legionów Polskich w Choczni w 1914 roku i przemarszu oddziałów legionowych przez Chocznię w styczniu 1915 roku. Jej fragmenty zamieściła "Ziemia Lubelska" z 13 lutego 1916 roku.

We wrześniu zeszłego roku Departament wojskowy N. K. N. gminę Chocznię (w pow. Wadowickim) wyznaczył na obóz dla formującego się batalionu uzupełniającego. Około 2000 ludzi prawie przez trzy tygodnie w tej gminie stało!* 

A była to istotna pstrokacizna! Tu spotkałeś legjonistę- proletarjusza w podartych butach z bagnetem bez pochwy przywiązanym na sznurku, tu z szablą zgrabny góral z pod Zakopanego w opiętych góralskich spodniach, w zgrabnym kapeluszu góralskim ozdobionym metrowem piórem, tu uczeń gimnazjalny w bluzce studenckiej z czapką strzelecką, słowem - jak mówili chłopi - była to „zbieranina". 

Nikt nie chciał wierzyć, żeby z tego materiału dało się wytworzyć wojsko. Chłop nasz, niedowiarek w takich sprawach, poważnie kręcił głową... Ale trwało to niedługo! 

Po kilku dniach pobytu ludność tak do tych „żołnierzy" się przywiązała- jak do własnych dzieci. W każdej prawie chałupie odstępowano dobrowolnie łóżko i pościel dla oficera Legionów, a izbę dla żołnierzy- legjonistów, a sama rodzina chłopska gdzieś tam w komorze ciasnej się gnieździła. Zrozumiałą jest rzeczą, że w stadium tworzenia się Legionów trudno było w jednej chwili o wyżywienie i umundurowanie. To też nasi ochotnicy chodzili w podartych spodniach i butach, wypożyczając od czasu do czasu na ćwiczenia garderobę od chłopów. Mimo że żywności albo nie było, albo było jej bardzo mało, legioniści głodu wielkiego nie cierpieli, bo ludność czem mogła, tem z nimi się dzieliła. To też rzewny był to widok, jak w godzinach południowych nad chłopską misą siedzieli pochyleni, rodzina gospodarza i kilku legionistów, z których niejeden w „cywilu" był „burżujem", z pogardą spoglądającym na chłopski żur i jałową kapustę. 

Ale też i legioniści nie pozostali dłużni. Gdy po kilku dniach porządek zupełny nastał, zaprowjantowanie nie szwankowało, i każdy żołnierz otrzymał przepisaną porcję mięsa i zupy z kuchni polowej, w tej chwili z napełnioną „menażką" biegał do chłopskiej chaty i tu do misy jałowych ziemniaków chłopskich wlewał zupę i ostatnim kęsem mięsa dzielił się z chłopską rodziną. 

Kiedy po kilku tygodniach pobytu w Choczni około 2000 ludzi wyekwipowanych i wyćwiczonych miało ruszyć na pociąg do Wadowic, by stąd pojechać na Węgry, nie było domu we wsi, żeby cała rodzina nie wyległa na pożegnanie. Ludzie tak z legionistami zżyli się, tak się z nimi zbratali, że przy pożegnaniu płakali, jak dzieci. 

Za jakie cztery miesiące gościli tutejsi włościanie I pułk Legionów w przemarszu do Kęt.** 

Rygor, karność, porządna gospodarka, oto cechy, które najbardziej przechował lud w pamięci. Jako charakterystyczny przykład porządku panującego w brygadzie Piłsudskiego, przytaczali piszącemu włościanie fakt, że mimo iż zaledwie jedną noc przespała w Choczni, to jednak i za taką bagatelę zapłacone zostało kwaterunkowe. Ten drobny fakt dał dużo ludności do myślenia. Ciekawym przyczynkiem do kwestji stosunku ludu naszego do Legjonów jest następująca piosenka śpiewana przez lud wadowicki:

 „Moskalu ty chamie, 

Chciałeś zdobyć Kraków, 

Napotkałeś bisurmanie 

Na męstwo Polaków!... 

Moskalu ty świnio 

Poznałeś ty Legjony. 

Takeśmy cię przetrzepali!

Jak jasne pierony”. 

Pokaźnie przedstawiają się datki pieniężne złożone przez lud wadowicki na Legjony. Rady gminne w 27 gminach pow. Wadowickiego uchwaliły na Polski Skarb Wojenny 4000 kor. Składki zbierane po chatach przyniosły ponad 15000 kor. Składki okazyjne wyniosły 13000 kor. Jeżeli się do tego doda składki Kółek rolniczych, Kas Reiffeisena***, jeżeli się zważy, że dary Rady powiatowej i powiatowej kasy oszczędności powstały pod wpływem włościan w tych instytucjach zasiadających, to przyjść się musi do przekonania, że na 100000 kor. składek 2/3 części złożył lud polski. 

* batalion rekrucki Legionów Polskich dociera do Choczni z Kielc 15 września.

** żołnierze I Brygady Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego docierają do Choczni w  trakcie przemarszu z Lipnicy Murowanej do Kęt, gdzie pozostają przez ponad miesiąc, w ramach skierowania na odpoczynek. Ich nocleg w Choczni ma miejsce 23 stycznia 1915 roku. 

*** choczeńska kasa zapomogowo-pożyczkowa przekazuje na rzecz Legionów kwotę 501 koron. Wójt  Maksymilian Malata wypowiada się na ten temat dla "Wiadomości Polskich" (nr 16 z 1915 roku): „My chłopi nie poskąpimy jeszcze i dalszych ofiar na Legiony, byle nam tylko wyrąbały niepodległą Polskę”.

Zestawienie choczeńskich legionistów: LINK

Kasa zapomogowo - pożyczkowa w 1915 roku

Walne zgromadzenie spółki Raiffeisen (kasy zapomogowo- pożyczkowej) w Choczni w 1915 omówione w "Ilustrowanym Kuryerze Codziennym" z 21 kwietnia 1915 roku:

"W dniu 11 kwietnia b. r. odbyło się zebranie Spółki Raiffeisenowskiej przy udziale 118 członków. Sprawozdanie z gospodarki Spółki w r. 1914  złożył  kasyer p. Malata. Ze spawozdania tego wynika, że spółka mimo zawieruchy wojennej prospektowała prawie tak, jak w czasach normalnych. Przewodniczący rady nadzorczej były poseł Styła omówiwszy wyczerpująco wpływ wojny na czynności Spółki, sprostował mylne poglądy niektórych jednostek, które sądzą, że zobowiązania prywatne po wojnie przepadną, podniósł jednak, że w gminie Choczni takich niema, czego dowodzi fakt, że członkowie w czasie wojny mimo moratoryum kwotą łączną 43.050 koron spłacili swe pożyczki. Na wniosek prof. Nowaka uchwaliło Zgromadzenie jednomyślnie absolutoryum i podziękowanie za skuteczną pracę Zarządowi i Radzie nadzorczej Spółki i powzięło uchwałę co do rozdziału czystego zysku tej treści, że część zysku w myśl statutu przeznaczono na fundusz rezerwowy, resztę zaś tj. dywidendę w 3/4 przeznaczono na wykończenie "Domu ludowego" w Choczni, a w 1/4 na poratowanie nie szczęśliwych ofiar wojny." (pisownia oryginalna)

Żołnierze z Choczni w austriackich "Listach Strat"

Poniżej zestawienie urodzonych w Choczni żołnierzy z czasów I wojny światowej wymienionych w:

•  austriackich "Listach Strat" (Die Verlustlisten),
• "Wiadomościach o rannych i chorych" (Die Nachrichten über Verwundete und Kranke),
• innych źródłach historycznych, odnoszących się do rannych, zabitych lub przetrzymywanych w obozach jenieckich, w okresie I wojny światowej.

Uwagi:

- zestawienie nie obejmuje wszystkich żołnierzy urodzonych w Choczni, którzy zostali poszkodowani w wyniku I wojny światowej,
- niektóre osoby występują w "Listach Strat" wielokrotnie,
- w przypadku niektórych osób dane uzupełniono w oparciu o informacje własne,
- zestawienie nie zostało całkowicie zweryfikowane w oparciu o inne źródła, stąd nie można wykluczyć błędów w przytoczonych danych lub nawet powielenia tych samych osób.

"Choczeńska Lista Strat"

1	Balon Franciszek	ur. 1886	ranny	lista z 21.02.1917
2	Balon Józef	ur. 1885	zmarł w niewoli rosyjskiej	lista z 09.02.1918
3	Balon Karol	ur. 1889	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916
4	Bałys Jan	ur. 1895	ranny	lista 215
5	Banaś Kacper	ur. 1884	ranny	lista z 17.01.1915
6	Bandoła Stanisław	ur. 1893	w niewoli rosyjskiej	lista z 11.01.1916
7	Baner Jan	ur. 1883	zaginął	Gazeta Lwowska z 05.01.1926
8	Barański Michał	ur. 1890	ranny	lista 20
9	Bąk Alojzy	ur. 1872	ranny	lista z 14.03.1917
10	Bąk Józef	ur. 1883	ranny	lista z 04.05.1915
11	Bąk Józef	ur. 1894	ranny	lista z 13.07.1915
12	Bąk Karol	ur. 1894	ranny	lista z 23.06.1915
13	Bąk Mikołaj	ur. 1885	nie powrócił z niewoli rosyjskiej	lista z 19.10.1916
14	Bąk Władysław	ur. 1893	ranny	lista z 31.03.1917
15	Bryndza Jan	ur. 1886	ranny	lista z 28.02.1916
16	Bryndza Jan	ur. 1873	ranny	lista z 31.07.1917
17	Bryndza Jan	ur. 1897	poległ 20.06.1918 Fossalta	metryka chrztu
18	Bryndza Józef	ur. 1891	ranny	lista z 07.06.1917
19	Bryndza Leon	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista z 23.05.1916
20	Bryndza Ludwik	ur. 1885	w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916
21	Burzej Wojciech	ur. 1898	poległ 09.12.1916	lista z 20.04.1917
22	Bylica Antoni	ur. 1897	poległ 30.07.1916	lista z 31.03.1917
23	Bylica Franciszek	ur. 1893	ranny	lista z 08.07.1915; 04.12.1916
24	Bylica Jan	ur. 1891	poległ 05.05.1915	lista z 04.12.1915
25	Bylica Józef	ur. 1893	w niewoli rosyjskiej	lista z 11.01.1916
26	Byrski Jan	ur. 1881	ranny	lista z 01.01.1915
27	Cap Piotr	ur. 1897	zaginął, (poległ 22.11.1914?)
28	Chmiel Jan	ur. 1892	poległ 02-10.05.1916	lista z 27.12.1916
29	Chruszcz Franciszek	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista z 19.12.1916
30	Cibor Jan	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista z 31.05.1917
31	Cibor Jan	ur. 1898	zginął na froncie wschodnim	Kronika wsi Chocznia
32	Ciejek Wojciech	ur. 1894	poległ 25-26.05.1915	lista z 24.07.1915
33	Dąbrowski Franciszek	ur. 1882	ranny	lista z 08.12.1914
34	Dąbrowski Franciszek	ur. 1897	ranny	lista z 31.03.1917
35	Dąbrowski Józef	ur. 1881	w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916
36	Dąbrowski Józef	ur. 1887	poległ 23.10.1914	lista z 16.09.1915
37	Dąbrowski Józef	ur. 1889	ranny	lista z 09.09.1916, 22.12.1917
38	Dąbrowski Józef	ur. 1873	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista 684
39	Dąbrowski Michał	ur. 1895	w niewoli włoskiej	lista z 20.12.1917
40	Dąbrowski Szymon Stanisław	ur. 1884	ranny	lista z 22.09.1915
41	Dąbrowski Teodor	ur. 1881	zmarł 07.06.1917	lista z 11.04.1918
42	Dąbrowski Teofil	ur. 1897	ranny	lista z 05.04.1916
43	Domagała Jan	ur. 1891	w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916
44	Drapa Adam	ur. 1889	ranny	lista z 22.11.1914
45	Drapa Antoni	ur. 1885	ranny	lista z 31.08.1916
46	Dyrga Wincenty	ur. 1895	ranny	lista z 30.10.1915
47	Gawęda Jan	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista z 25.05.1917
48	Gawęda Karol	ur. 1891	ranny, zmarł 20.01.1915	lista z 22.02.1915
49	Gazda Aleksy	ur. 1885	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 09.12.1914, 01.12.1915
50	Gazda Józef	ur. 1894	ranny	lista z 17.03.1917
51	Góralczyk Stanisław	ur. 1894	ranny	lista z 20.11.1915
52	Góralczyk Teofil	ur. 1888	zmarł w niewoli rosyjskiej	lista z 09.02.1918
53	Góralczyk Wojciech	ur. 1884	ranny	lista z 17.01.1915
54	Graboń Andrzej	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista 377
55	Graboń Stanisław	ur. 1881	ranny	lista z 30.10.1915
56	Graboń Tomasz	ur. 1886	ranny	lista z 25.10.1915
57	Grządziel Wojciech	ur. 1891	zginął 23.11.1914	lista 504
58	Guzdek Adam	ur. 1894	ranny	lista z 31.03.1917
59	Guzdek Antoni	ur. 1887	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916, 24.05.1917
60	Guzdek Antoni	ur. 1893	ranny	lista z 11.01.1916
61	Guzdek Franciszek	ur. 1891	poległ 03.07.1915	lista z 30.10.1915
62	Guzdek Franciszek	ur. 1894	ranny	lista z 17.03.1917
63	Guzdek Józef	ur. 1887	ranny	lista z 11.01.1916
64	Guzdek Karol	ur. 1880	ranny	lista z 23.02.1917
65	Guzdek Klemens	ur. 1880	ranny	lista z 13.01.1915
66	Guzdek Ludwik	ur. 1894	ranny	lista z 30.10.1915
67	Guzdek Wawrzyniec	ur. 1891	ranny	lista z 19.02.1916
68 69	Harnik Kacper Kamiński Józef	ur. 1893 ur. 1886	poległ 14.02.1916 zginął 13.06.1916	lista z 13.03.1916, 29.07.1916 Sterbregister
70	Knapik Antoni	ur. 1895	ranny	lista z 20.04.1915
71	Kobiałka Jan	ur. 1893	ranny, poległ pod Gorlicami 1914	lista z 21.08.1915
72	Kobiałka Józef	ur. 1888	w niewoli rosyjskiej	lista z 22.01.1916
73	Kobiałka Ludwik	ur. 1875	chory	lista z 30.06.1915
74	Kolber Ignacy	ur. 1872	ranny	lista z 05.04.1916
75	Kolczyński Andrzej	ur. 1878	zginął 22.07.1915	lista 431
76	Koman Franciszek	ur. 1891	w niewoli rosyjskiej	lista z 20.11.1915
77	Korczak Władysław	ur. 1894	poległ 07.06.1915	lista z 04.08.1916
78	Kożuch Stanisław	ur. 1895	ranny
79	Kręcioch Feliks	ur. 1880 lub 1885	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 01.12.1915
80	Kręcioch Franciszek		poległ 1917 pod Kraśnikiem	Kronika wsi Chocznia
81	Kręcioch Jan	ur. 1883	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 08.10.1915, 14.01.1916
82	Kręcioch Jan	ur. 1889	ranny	lista z 21.08.1915
83	Kręcioch Józef	ur. 1886	ranny, poległ na froncie wschodnim	lista z 31.03.1917, Kronika wsi Chocznia
84	Kręcioch(Kranciak, Kreciak) Józef	ur. 1893	ranny lub chory	lista z 08.07.1915
85	Kręcioch Wojciech	ur. 1889	ranny	lista z 20.11.1915
86	Krystian Andrzej	ur. 1881	ranny
87	Krzyżowski Wincenty	ur. 1889	w niewoli rosyjskiej	lista z 20.04.1917
88	Legut Jan	ur. 1894	ranny	lista z 21.08.1915
89	Leszczyński Adam	ur. 1888	ranny	lista 296
90	Malata Franciszek	ur. 1882	zmarł 22.08.1917	lista z 18.01.1918
91 92	Mlak Jan Młocek Antoni	ur. 1894 ur. 1892	Ranny Zmarł 28.08.1914	lista 131 Sterbregister
93	Mocniak Władysław Jan	ur. 1896	zginął 29.10.1914 Mołotków	metryka chrztu
94	Mrzygłód Tomasz	ur. 1890	poległ na froncie	Kronika wsi Chocznia
95	Mszański Jan	ur. 1883	ranny	lista z 08.10.1915
96	Nęcek Piotr	ur. 1900	w niewoli włoskiej	Kronika wsi Chocznia
97	Nowak Józef	ur. 1883	w niewoli rosyjskiej	lista z 07.02.1918
98	Nowak Leonard	ur. 1895	zmarł w 1915 w niewoli rosyjskiej	lista z 10.07.1915
99	Okularz Antoni	ur. 1894	ranny	lista z 21.08.1915
100	Paterak Jan	ur. 1887	ranny, poległ na froncie wschodnim	lista z 23.06.1915, Kronika wsi Chocznia
101	Paterak Wojciech	ur. 1880	w niewoli rosyjskiej	lista z 04.01.1916
102	Pietruszka Jan	ur. 1882	ranny	lista z 09.12.1914
103	Pietruszka Piotr	ur. 1873	ranny	lista z 08.01.1917
104	Pindel Józef	ur. 1893	ranny	lista z 02.08.1917
105	Pindel Józef	ur. 1894	ranny	lista z 02.05.1916
106	Pindel Ludwik	ur. 1896	ranny	lista z 02.01.1915
107	Pindel Wojciech	ur. 1886	zaginął, uznany za zmarłego	Gazeta Lwowska z 1919 roku
108	Płonka Jan	ur. 1892	w niewoli rosyjskiej	lista z 13.06.1917
109	Płonka Józef	ur. 1894	ranny	lista z 24.07.1915
110	Płonka Michał	ur. 1887	poległ 11-20.02.1915	lista z 22.05.1915
111	Pływacz Władysław	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista z 17.03.1917
112	Porębski Ludwik	ur. 1891	chory	lista z 20.03.1915
113	Ramenda Andrzej	ur. 1891	ranny	lista z 13.02.1915
114	Ramenda Antoni	ur. 1887	ranny, poległ na froncie włoskim	lista z 17.03.1917, Kronika wsi Chocznia
115	Ramenda Jan	ur. 1876	ranny	lista z 14.07.1917
116	Ramenda Józef	ur. 1884	w niewoli rosyjskiej	lista z 26.02.1916, 11.04.1917
117	Ramenda Józef	ur. 1882	ranny, poległ 05.06.1915	lista z 27.10.1914, 16.09.1915, 20.04.1917
118	Ramenda Ludwik	ur. 1894	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 28.05.1918
119	Ramza Wojciech	ur. 1888	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 19.05.1915
120	Rokowski Piotr	ur. 1892	ranny	lista z 12.10.1914
121	Romańczyk Jan	ur. 1892	ranny	lista z 10.10.1915, 02.05.1916
122	Romański Jan	ur. 1890	ranny	lista 142
123	Ruła Antoni	ur. 1891	ranny	lista z 07.06.1915
124	Ruła Józef	ur. 1890	poległ
125	Ruła Marcin	ur. 1886	poległ 24.05.1915	lista z 08.10.1915, 04.12.1915
126	Rzycki Józef	ur. 1885	ranny	lista z 03.04.1915
127	Siepak Ignacy	ur. 1882	ranny	lista z 15.02.1915
128	Siepak Józef	ur. 1884	w niewoli rosyjskiej	lista z 13.06.1917
129	Skowron Ignacy	ur. 1887	ranny	lista z 21.08.1915
130	Smolec Józef	ur. 1894	ranny	lista z 23.06.1915
131	Strzeżoń Franciszek	ur. 1886	ranny, w niewoli rosyjskiej
132	Strzeżoń Józef	ur. 1892	ranny, zaginął 26.06.1916, uznany za zmarłego
133	Strzeżoń Stefan	ur. 1890	w niewoli rosyjskiej	lista z 07.04.1917
134	Studlik Ludwik	ur. 1891	ranny	lista z 14.03.1917
135	Stuglik Jan	ur. 1883	zaginął, uznany za zmarłego	Gazeta Lwowska z 1926 roku
136	Styła Franciszek	ur. 1874	poległ 21-24.12.1914 lub zmarł w niewoli rosyjskiej 26.06.1916	lista z 13.03.1915, 29.07.1916
137	Styła Franciszek	ur. 1881	chory	lista z 06.01.1915
138	Szczepaniak Józef	ur. 1889	ranny, zmarł 24.05.1915	lista z 16.09.1915
139	Szczur Albin	ur. 1888	w niewoli rosyjskiej	lista z 07.04.1917
140	Szczur Jan	ur. 1878	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 28.04.1915, 31.03.1917
141	Szczur Roman	ur. 1886	ranny	lista z 16.11.1914
142	Szczur Władysław	ur. 1886	ranny	lista 142
143	Świątek Antoni	ur. 1895	poległ 07.05.1915	lista z 04.12.1915
144	Świętek Jan	ur. 1889	poległ 21.10.1915	lista z 29.07.1916
145	Świętek Stefan	ur. 1889	ranny, poległ 23.10.1915	lista z 22.11.1914, 28.12.1915
146	Świętek Władysław	ur. 1886	w niewoli rosyjskiej	lista 368
147	Targosz Władysław	ur. 1885	ranny	lista z 06.01.1915
148	Turała Klemens	ur. 1898	w niewoli włoskiej	Kronika wsi Chocznia
149	Turek Józef	ur. 1884	w niewoli rosyjskiej	lista z 13.09.1915
150	Twaróg Józef	ur. 1883	ranny	lista z 17.03.1917
151	Twaróg Kacper	ur. 1894	w niewoli rosyjskiej	lista z 11.01.1916
152	Urbanik Stanisław	ur. 1885	poległ 17-30.11.1914	lista z 14.01.1915
153	Warmuz Franciszek	ur. 1896	poległ pod Mołotkowem w 1914	Gazeta Lwowska z 1929
154	Warmuz Ludwik	ur. 1885	ranny	lista 24
155	Warmuz Stefan	ur. 1889	chory
156	Wątroba Jan	ur. 1892	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 30.07.1915
157	Wcisło Andrzej	ur. 1883	w niewoli rosyjskiej	lista z 28.03.1916
158	Wcisło Jan	ur. 1893	ranny, zmarł 10.05.1915	lista z 24.06.1915
159	Wcisło Jan	ur. 1892	ranny	lista z 24.07.1915
160	Wcisło Piotr	ur. 1897	poległ 25.09.1917 Włochy	metryka chrztu
161	Wider Jan	ur. 1890	w niewoli rosyjskiej	lista z 24.07.1915
162	Wider Józef	ur. 1884	poległ 23.01.1915	lista z 17.03.1915
163	Wider Tomasz	ur. 1887	ranny	lista z 07.06.1915
164	Widlarz Józef	ur. 1895	poległ 03.01.1915
165	Widlarz Józef Ignacy	ur. 1885	zaginął	Gazeta Lwowska z 05.01.1926
166	Widlarz Stanisław	ur. 1893	ranny	lista 547
167	Widlarz Stefan	ur. 1896	ranny	lista z 21.07.1917
168	Widlarz Wojciech	ur. 1894	ranny	lista z 09.12.1914
169	Woźniak Ferdynand	ur. 1876	ranny	lista z 20.07.1916
170	Woźniak Franciszek	ur. 1897	poległ 09.04.1917 Jakobeny	metryka chrztu
171	Woźniak Jan	ur. 1881	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista z 08.05.1915
172	Woźniak Jan	ur. 1880	ranny	lista z 22.05.1915
173	Woźniak Józef	ur. 1896	poległ 27.08.1915	lista 296
174	Wójcik Franciszek	ur. 1896	ranny	lista z 13.03.1916, 17.03.1917
175	Wójcik Jan Aleksander	ur. 1874	w niewoli rosyjskiej	lista z 13.03.1916
176	Wójcik Stanisław	ur. 1885	chory na tyfus	lista z 27.04.1915
177	Zając Antoni	ur. 1896	ranny	lista z 30.11.1917
178	Zaremba Jakub	ur. 1883	ranny	lista z 21.08.1915
179	Żurek Józef	ur. 1886	ranny, w niewoli rosyjskiej	lista 379 i z 19.02.1916

"Przypadki wątpliwe":

1. Balon Franciszek ur. 1885 w niewoli rosyjskiej, lista z 11.01.1916 (brak metryki urodzenia takiej osoby w Choczni, nie jest też tożsamy z Franciszkiem Balonem ur. 1886, ponieważ informacja o zranieniu tamtego jest późniejsza, niż o niewoli tego).
2. Bandoła Jan ur. 1886 ranny, lista z 08.10.1915 (być może przed wojną wyemigrował do Morawskiej Ostrawy).
3. Kamiński Józef ur. 1884 w niewoli rosyjskiej, lista z 28.03.1916 (brak metryki urodzenia takiej osoby w Choczni).
4. Paterak Jan ur. 1892 ranny, lista z 21.08.1915 (brak metryki urodzenia takiej osoby w Choczni, być może tożsamy z Janem Paterakiem ur. 1887).
5. Szczan Franciszek ur. 1880 ranny (brak metryki urodzenia takiej osoby w Choczni, być może nazwisko przekręcone), lista 279.
6. Żołnierze z poz. 8, 46, 75, 87, 95, 99, 152 i 178, których związków z Chocznią nie udało się ustalić.