Dr inż. Józef Gondek - nauczyciel i naukowiec

 

Nadesłał Leszek Książek

Józef Michał Gondek zamieszkał w Choczni w wieku 15 lat, gdy jego ojciec Andrzej objął kierownictwo miejscowej szkoły podstawowej. Później sam uczył w tej samej szkole, a w 1975 roku razem ze swoim kolegą Józefem Turałą zorganizował zjazd choczeńskiej inteligencji rozproszonej po całym świecie.

Urodził się 2 grudnia 1903 roku w Wieprzu w rodzinie nauczycielskiej. Nauczycielem był nie tylko wspomniany wyżej jego ojciec, ale także matka Maria, pochodząca z wadowickiej rodziny Karczmarczyków.

Całe swoje dzieciństwo Józef Gondek spędził w Głębowicach, gdzie uczyli jego rodzice. Po zamieszkaniu w Choczni grał w piłkę nożną w klubie "Olimpia", a w 1922 roku po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Krakowie rozpoczął pracę nauczycielską w szkole w Choczni Dolnej. Rok później został przeniesiony do powszechnej szkoły męskiej w Wadowicach, w której pracował do wybuchu II wojny światowej z dwuletnią przerwą na studia zawodowe. Uczył tam  między innymi Karola Wojtyły, przyszłego papieża Jana Pawła II.

We wrześniu 1939 roku brał udział w wojnie obronnej, a następnie przez Rumunię przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do formującej się Armii Polskiej. W 1940 roku został internowany w Szwajcarii, przebywał tam w obozie w Winterthur. Podczas internowania ukończył wyższe studia rolnicze na Politechnice Związkowej w Zurichu. W grudniu 1945 roku powrócił do Polski.

Po powrocie był związany z Wojewódzką Izbą Rolniczą w Krakowie, Wojewódzką Stacją Ochrony Roślin i Uniwersytetem Ludowym w Szycach pod Krakowem. Od 1946 roku pracował w Zakładzie Botaniki UJ, gdzie zorganizował Katedrę Ochrony Roślin, której kierownictwo objął w 1953 i piastował je do 1970, kiedy został powołany na dyrektora Instytutu Ochrony Roślin przy Wydziale Ogrodniczym Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie.

W 1951 roku obronił pracę doktorską „Ocena zdrowotności ziemniaka w świetle badania rozmieszczenia wirusa X w kiełkach i łętach ziemniaczanych”. Był autorem kilkunastu prac naukowych, dziekanem Wydziału Rolnego (1962-69) i profesorem Akademii Rolniczej. Skonstruował m.in. aparat do naświetlania materiału nasiennego skażonego lub opanowanego przez szkodniki. Pod jego kierunkiem stopnie naukowe i zawodowe uzyskało 120 magistrów, 30 inżynierów, 5 doktorów i 1 doktor habilitowany.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Fitopatologicznego, PT Entomologicznego, PT Botanicznego i PT Gleboznawczego, Komitetu Ochrony Roślin PAN, Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych PAN oddział w Krakowie oraz Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich PAN.

Za swoje dokonania został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego, Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką ZNP, Odznaką Zasłużony Nauczyciel PRL.

W 1972 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł 16 lat później - 15 października 1988 roku. Wraz z żoną Marią z Ziemiańskich spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.