Chocznianie w gimnazjum w Cieszynie 1817-1830

Na początku XIX wieku część z tych młodych chocznian, którzy chcieli uzyskać średnie wykształcenie, oprócz nauki w spiskim Podolińcu podejmowała edukację gimnazjalną w Cieszynie. Niektórzy z nich uczęszczali zresztą do obydwóch tych szkół. Katolickie gimnazjum Cieszynie mieściło się w budynku  przy obecnej ulicy Szerokiej wybudowanym w 1802 roku dzięki wydatnej pomocy finansowej cesarza Franciszka II i księcia cieszyńskiego Alberta. Uczęszczali do niego uczniowie nie tylko z Czech, Moraw i Śląska, ale także z Galicji, Węgier, Austrii, a nawet z zaboru rosyjskiego.

Projekt budynku gimnazjum z 1802 roku
www.cieszyn.pl

Nauka w gimnazjum w Cieszynie podzielona była na dwa etapy: gramatyczny (początkowo 3, a później 4 klasy) oraz humanistyczny (2 klasy).

Wśród pochodzących z Choczni uczniów gimnazjum w Cieszynie w latach 1817-1830 znaleźli się:

• Jan Dunin 1817 I klasa grammaticae, 1820 I klasa humanitatis,
• Michał Dunin 1820 I klasa gramatyczna,
• Piotr Dunin 1817 I klasa grammaticae, 1820 IV klasa grammaticae, 1822 II humanistyczna,
• Stanisław Mortek 1824 I klasa gramatyczna, 1825 I gramatyczna ukończona z nagrodą ("praemio donati sunt"), 1826 II gramatyczna, 1827 III klasa gramatyczna, 1828 IV humanistyczna, 1829 I humanistyczna, 1830 II humanistyczna,
• Jan Szczur 1824 I klasa gramatyczna,
• Piotr Woźniak 1825 I gramatyczna, 1826 II gramatyczna, 1827 III klasa gramatyczna, 1828 IV humanistyczna, 1829 i humanistyczna, 1830 II humanistyczna,
• Antoni Wróblowski 1824 I klasa gramatyczna, 1825 I gramatyczna,
• Ignacy Wróblowski 1817 I klasa humanitatis,
• Szymon Zając 1820 I klasa grammaticae ukończona z wyróżnieniem (zbliżył się do nagrodzonych), 1822 III gramatyczna, 1823 IV gramatyczna, 1824 I humanistyczna.

Wymienieni wyżej Duninowie byli synami Józefa Szpota Dunina i Justyny Remer, dziedzica majątku sołtysiego w Choczni - link

Jan Stanisław Dunin (urodzony w 1802 roku w Witanowicach Górnych) w czasie nauki w Cieszynie zamieszkiwał w konwikcie ufundowanym przez barona Karola Cselestę.

Michał Napoleon Dunin (urodzony w 1808 roku w Choczni) kontynuował naukę w Podolińcu do 1827 roku. Później był współdziedzicem majątku sołtysiego w Choczni, administratorem i posesorem Witanowic Górnych.

Natomiast Piotr (Antoni Piotr Hipolit) urodzony w 1803 roku w Witanowicach Górnych, uczył się w Podolińcu jeszcze przed edukacją w Cieszynie. Do śmierci w 1870 roku był właścicielem majątku sołtysiego w Choczni. Jego nagrobek do dziś znajduje się na choczeńskim cmentarzu parafialnym.

Oprócz szlachetnie urodzonych Duninów w gronie choczeńskich uczniów gimnazjum w Cieszynie znaleźli się synowie młynarzy: Józefa Wróblowskiego (Ignacy i Antoni) oraz Józefa Szczura nazywanego też Szczurowskim (Jan).

O młodych Wróblowskich wiadomo niewiele. Antoni Abbas urodził się w Choczni w 1806 roku. W 1840 roku odziedziczył po ojcu młyn usytuowany w miejscu, gdzie obecnie stoi szkoła podstawowa w Choczni Dolnej, ale źródła historyczne nie podają, czy kontynuował jego działalność. Rodzina Wróblowskich pochodziła z Dankowic i została ściągnięta do Choczni przez Jana Bibersteina Starowieyskiego.
Ignacy Wróblowski był starszym bratem Antoniego, urodzonym około 1793 roku - prawdopodobnie w Dankowicach. Po skończeniu gimnazjum w Cieszynie rozpoczął w 1820 roku studia w Wiedniu w Wyższym Instytucie Kształcenia Księży Diecezjalnych (Augustineum). Zmarł na gruźlicę jako kleryk w grudniu 1822 roku.

Jan Szczur (Szczurowski) podobnie jak Antoni Wróblowski urodził się w Choczni w 1806 roku. Po krótkim okresie nauki w Cieszynie do 1827 roku kształcił się w Podolińcu. O jego dalszych losach nic nie wiadomo.

Wymieniony wyżej Stanisław Mortek urodził się w Choczni w 1807 roku pod numerem 54. Jego ojcem był Franciszek Mortek, z zawodu budowniczy dróg, prawdopodobnie dozorca choczeńskiego odcinka cesarskiego gościńca z Widenia do Lwowa.

Tylko Piotr Woźniak i Szymon Zając byli synami rolników. Woźniak po skończeniu gimnazjum uczył w choczeńskiej szkole przyparafialnej (1832), a następnie skończył studia teologiczno- filozoficzne we Lwowie i w Tarnowie, po czym w 1838 roku został wyświęcony na księdza. Sprawował posługę wikariusza w Mikluszowicach koło Bochni i w Tuchowie, gdzie zmarł w młodym wieku. (link)

Na temat życiorysu Szymona Zająca nie zachowało się wiele informacji, wiadomo jedynie, że ostatnią klasę gimnazjum ukończył nie w Cieszynie, a w Bratysławie.

Uczniowie z Choczni w gimnazjach węgierskich - link