Choczeńskie rody- Pindelowie

Nazwisko Pindel obecne było w Choczni już w drugiej połowie XVII wieku. W 1673 roku w spisie płatników taczma (podatku kościelnego) odnotowano po raz pierwszy niejakiego Pindelczyka, którego można utożsamiać z Janem Pindelczykiem, mężem Katarzyny, który w latach 1674-1676 był ojcem dwojga ochrzczonych w Choczni dzieci. Jeszcze wcześniej, bo w latach 60. XVII wieku, w metrykach kościelnych wymieniani są Łukasz Pindel (chrzest dziecka w 1660) i Błażej Pindel (zgon w 1662 roku), którzy jednak prawdopodobnie nie byli stałymi mieszkańcami Choczni, lecz Kaczyny lub Rzyk. Natomiast Jan Pindelczyk, po ochrzczeniu dwojga wymienionych wyżej dzieci, z następną żoną Agnieszką spłodził kolejnych czworo i jako jedyny Pindel występuje w choczeńskich metrykach aż do 1694 roku. Ze spisów podatkowych wynika, że zamieszkiwał z rodziną przy dzisiejszej ulicy Głównej, w  sąsiedztwie Wcisłów i Świętków, a jego spadkobiercą na początku XVIII wieku został Majcher (Melchior) Pindel. Wprawdzie owego Melchiora próżno szukać wśród podanych w metrykach dzieci Jana Pindelczyka, to jednak dokładna analiza tych dokumentów wskazuje, że chodzi o Melchiora ochrzczonego w Choczni 6 stycznia 1673 roku, syna jak najbardziej Jana i Katarzyny, któremu błędnie przypisano nazwisko Grządziel- nazwisko ojca chrzestnego dwojga innych dzieci Jana Pindelczyka. Melchior Pindel, mąż Anny z Twarogów, został spadkobiercą Jana, ale nie był jedynym Pindelem (Pindlem?), który żył wówczas w Choczni. Obok niego w metrykach do połowy XVIII wieku pojawia się Marcin Pindel, później jego synowie Jan i Filip, Paweł Pindel, syn Jana Pindelczyka i Agnieszki, a także Wawrzyniec i Józef Pindel, których pochodzenie jest nieznane. Dwaj ostatni mogli być synami Melchiora, czy Marcina, ale urodzonymi w okresie 1697-1706, z którego metryki chrztów się nie zachowały. Ich pochodzenie jest o tyle istotne, że nazwisko Pindel zanikło wśród znanych potomków Melchiora, a nosili je nadal właśnie potomkowie Marcina, Wawrzyńca i Józefa . Spowodowane to było faktem, że Melchior Pindel miał tylko jednego syna Walentego (1716-1790), rolnika i kupca, który doczekał się samych córek. Mimo tego w drugiej połowie XVIII wieku liczba chocznian noszących to nazwisko bardzo wzrosła, a w latach 1750-1782 oprócz wyżej wymienionych chrzciło swoje dzieci w Choczni aż 10 kolejnych Pindelów. Poza kupcem Walentym najbardziej znanym z nich był leśniczy Kazimierz Pindel, którego w 1788 roku właściciel wsi oskarżył o bezprawne wycięcie 35 drzew z lasu pańskiego (dawniej gromadzkiego). Wycięte drewno posłużyło do odbudowy ponad 20 chałup przeważnie w górnej części wsi spalonych w wyniku dużego pożaru.

Według subrepartycji z 1775 roku samodzielne gospodarstwa posiadali w Choczni: Sebastian Pindel (syn Wawrzyńca), Walenty Pindel (syn Melchiora), Walenty Pindel (syn Wawrzyńca), Józef Pindel (wnuk Marcina) oraz Tomasz i Walenty Pindel (synowie Józefa). Najmajętniejsi byli Tomasz z Walentym, którzy posiadali 2 konie, 4 krowy i świnię, a ich roczne obciążenie podatkowe wynosiło ponad 15 złotych. Następna subrepartycja z 1789 roku wykazała, że Tomasz z Walentym osiągali ze swego gospodarstwa roczny dochód przekraczający 100 florenów, co było ósmym wynikiem w całej Choczni. Także roczny dochód Sebastiana plasował go w ścisłej choczeńskiej czołówce (na 10 miejscu). Na dawnej Roli Pindelowskiej przy dzisiejszej ulicy Głównej nadal zamieszkiwali:  Sebastian i Walenty (synowie Wawrzyńca) oraz Tomasz z Walentym (synowie Józefa), co świadczy o ich wspólnym pochodzeniu i związkach z Janem Pindelczykiem z XVII wieku. Gospodarstwa Walentego i Józefa Pindelów (synów Wojciecha Pindela zwanego Kakaczem) oraz Leona Pindela (wnuka Kakacza) znajdowały się po drugiej stronie Choczenki, przy dzisiejszej Białej Drodze. Kolejni Pindelowie zamieszkiwali powyżej sołtystwa: Fabian (potomek Marcina) i jego wspólnik Kazimierz po południowej stronie Choczenki, a drugi Kazimierz po północnej stronie rzeki.

W pierwszej połowie XVIII wieku Józef Pindel (ur. 1790) i Jan Pindel (ur. 1816) byli przez pewien czas choczeńskimi wójtami, Paweł Pindel (ur. 1791) zajmował się kowalstwem, a Jakub Pindel (ur. 1825), syn wójta Józefa, zmarł w Weronie we Włoszech, jako żołnierz austriacki podczas tłumienia włoskiej Wiosny Ludów. Michał Pindel (ur. 1801) wraz z wójtem Janem Pindelem potwierdzał w 1852 roku prawidłowość spisu własności gruntowej (Grundparzellen Protocoll), który wykazał istnienie w Choczni aż 13 gospodarstw, których właściciele nazywali się Pindel:

• Kazimierz (dom nr 75a), Józef (nr 250), Andrzej (nr 69), Jakub (nr 62b) i Wincenty (nr 87) mieszkali pomiędzy gruntami probostwa i sołtystwa po południowej stronie Choczenki,
• Franciszek (nr 354), Jan (231), Bartłomiej (284), Józef (236a), Jakub (138) i Walenty (355a) także między gruntami plebańskimi, a sołtysimi, tyle że po północnej stronie rzeki,
• a Antoni (nr 123) na Zarąbkach.

Najbogatszy był Kazimierz spod nr 75a, właściciel ponad 16 morgów gruntu, a roczne dochody 7 dalszych Pindelów przekraczały choczeńską średnią.

Do utworzonych w tym samym czasie Towarzystw Wstrzemięźliwości i Trzeźwości zapisało się aż 59 osób o nazwisku Pindel, co przy powszechnym udziale świadczyło o jego znacznej liczebności- więcej członków mieli tylko Kręciochowie i Szczurowie.

Na początku drugiej połowy XIX wieku choczeńskich Pindelów dotknęły dwie tragedie- w 1854 roku utonął w Choczence 15-letni Józef Pindel, a w 1861 roku podobny los spotkał trzyletniego Wojciecha Pindela.

W 1875 roku Pindelowie mieszkali w Choczni w 14 domach, co można stwierdzić na podstawie zestawienia ofiarodawców na zakup i przeróbkę choczeńskich dzwonów. Franciszka i Szymon Pindelowie spod nr 113 ofiarowali na ten cel 3,5 zł, przy średnim datku w wysokości 1 zł. Najbardziej znanym Pindelem z Choczni w II połowie XIX wieku i na początku wieku XX był Antoni Pindel (1863-1925), z zawodu nauczyciel, który w 1889 roku założył Kółko Rolnicze w Targanicach, a od 1902 roku przez wiele lat kierował szkołą gminną w Lipniku Górnej Wsi (obecnie część Bielska-Białej). Jego rówieśnik i imiennik Antoni Pindel (syn Bartłomieja) w poszukiwaniu pracy wyemigrował do Czech. Z kolei Magdalena Stuglik z domu Pindel (ur. 1893) wyjechała na stałe do USA. W okolicach Bielska mieszkali i pracowali: mistrz szewski Jan Pindel (ur. 1888) w Lipniku i Józef Pindel (ur. 1888) w Białej.

W czasie I wojny światowej zaginął na froncie Wojciech Pindel (ur. 1886), żołnierz 77 pułku piechoty, który w 1919 roku został sądownie uznany za zmarłego. W czasie tej samej wojny rany odnieśli: Józef Pindel (ur. 1894), Józef Pindel (ur. 1893) i Ludwik Pindel (ur. 1896). Dodatkowo Józef z 1894 roku trafił do niewoli rosyjskiej. Po powrocie podjął pracę na kolei. Natomiast Ludwik Pindel został znanym mistrzem krawieckim w Wadowicach. W prężnie działającym w Choczni Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej Maria Pindel pełniła funkcję skarbniczki, bibliotekarki i kierowniczki kółka teatralnego, a Anastazja Pindel była zastępczynią skarbniczki.

Druga wojna światowa zapisała się tragicznie w historii choczeńskich Pindelów śmiercią Bronisława Pindela (ur. 1926) w obozie koncentracyjnym w Mauthausen i Władysława Pindela (ur. 1917) w KL Auschwitz. Pięć rodzin zostało wysiedlonych, a sześć wykazało różnego rodzaju straty wynikłe z powodu wojny- m.in. w budynkach, inwentarzu martwym i żywym, ziemiopłodach i drzewostanie. Wysiedlonym chocznianom niósł wsparcie wspomniany wyżej kolejarz Józef Pindel i jego rodzina.

W 1946 roku mieszkało w Choczni 18 dorosłych osób o nazwisku Pindel w 9 domach:

• Bronisława Pindel z domu Hereda ur. 1919 (nr 157), wdowa po zmarłym w KL Auschwitz Władysławie, który wywodził się od Józefa Pindela (ur. 1762), syna Jana i Katarzyny z domu Burzej,
• Antoni Pindel ur. 1907, brat w/w Władysława i jego żona Anna Pindel z domu Wójcik ur. 1909 (nr 186),
• Maria Pindel ur. 1870, Anna Pindel ur. 1895, Salomea Pindel ur. 1906 i Jan Pindel ur. 1908 (nr 188),
• Karol Pindel ur. 1897 (syn Michała) i jego żona Maria Pindel z domu Widlarz ur. 1896 (nr 194),
• Franciszka Pindel z domu Migdałek ur. 1873, wdowa po Janie i jej córka i Stefania Pindel ur. 1910 (nr 220),
• Karol Pindel (nr 187),
• Jan Pindel ur. 1900 i jego żona Aniela Pindel z domu Homel ur. 1905 (nr 431), Jan był starszym bratem wymienionych wyżej Antoniego i Władysława,
• Stanisław Pindel ur. 1909 i jego żona Rozalia Pindel z domu Węgrzyn ur. 1908 (nr 471); Stanisław pochodził od Mateusza ur. 1762, syna Józefa i Jadwigi,
• Stanisław Pindel ur. 1915 i jego żona Aniela Pindel z Dąbrowskich ur. 1914 (nr 611); Stanisław to kolejny brat w/w Jana, Antoniego i Władysława.

Dla porównania- w 1973 roku takich osób było 20 w 8 domach, a na nagrobkach cmentarza w Choczni wymienionych jest 19 Pindelów, w tym Wojciech Pindel (ur. 1913), który po II wojnie światowej pozostał w Anglii, a następnie wyemigrował do Kanady, gdzie pracował jako policjant. Najwcześniej urodzoną z tych osób jest Jan Pindel (z 1858 roku), syn Katarzyny Pindel i potomek wspominanego wcześniej Wawrzyńca Pindela z XVIII wieku.

Co do pochodzenia nazwiska Pindel, to Teresa Kolber i Ewa Widlarz wywodzą go od słów „pinda”- dziewucha, kobieta narzucająca się lub „pindel” – tłumok, tobół.

1 lutego tego roku było zameldowanych w Polsce 2569 osób o nazwisku Pindel. Według danych z bazy PESEL najwięcej z nich mieszkało w kolejności w : powiecie żywieckim, powiecie wadowickim, powiecie suskim, w Bielsku-Białej i w powiecie myślenickim.