poniedziałek, 29 grudnia 2014

Opis topograficzny Choczni z końca XVIII wieku

Wojskowy opis do austriackiej (Józefińskiej) mapy topograficznej w skali 1:28800 wykonanej w latach 1779-1783 pod kierownictwem ppłk. Friedricha von Miega.
Uwagi w nawiasach kursywą nie pochodzą z oryginalnego tekstu - mają za zadanie pomóc w zrozumieniu oraz lokalizacji opisanych pojęć.

Chocznia

Odległości: Wadowice 3/4  Inwałd 5/4  Zawada 1    (odległości w godzinach marszu)

Wody: Potok (Choczenka) który ma początek w stromych wąwozach górskich przybiera mocno po silnych opadach deszczu; ma dno żwirowe, woda jest jednak bardzo dobra; przy niskiej wodzie można go przekroczyć wszędzie.

Lasy: Ma z tyłu wysokopienne drzewa, bliżej zaś jedynie nieco zarośli, przez które można wszędzie przejść pieszo.

Łąki i bagna: W dolinkach znajdują się niewielkie suche łąki.

Drogi: Przez prawy koniec wsi przebiega droga do Wadowic, która przychodzi z Inwałdu (Stary Gościniec- Droga Sobieskiego); ma ona podłoże bardzo gliniaste, które przy utrzymujących się deszczach jest uciążliwe dla wszelkich pojazdów, ponieważ na tej drodze jest wiele miejsc wymytych przez deszcz; droga do Kaczyny (Biała Droga), chociaż ma podłoże kamieniste, ma jednak wiele wyrw, podobnie owa do Zawady (dzisiejsza ulica Kościelna); wszystkie pozostałe drogi polne są użyteczne tylko przy suchej pogodzie; przy czym należy nadmienić, że dwie dodatkowe drogi do Inwałdu (dzisiejsza ulica Glówna+Drapówka oraz droga zbliżona przebiegiem do fragmentu dzisiejszej drogi wojewódzkiej 52), z powodu właściwości, jak wskazane powyżej, są bardzo złe.

Góry: Miejscowość leży całkowicie rozproszona, częściowo na wzgórzu, częściowo w dolinie i jest zdominowana przez wzgórza leżące z obu stron.

Uwagi: przyległy grzbiet górski, który nosi nazwę miejscowości jest najwyższy w okolicy (Grzbiet Nad Chocznią)



piątek, 19 grudnia 2014

Choczeńscy Żydzi

Największą liczebność społeczności żydowskiej w Choczni (71 osób) odnotowano w 1903 roku. Po raz pierwszy jej przedstawicieli wykazano w zestawieniach statystycznych w 1827 roku, a po raz ostatni w 1928 roku. Natomiast w choczeńskich metrykach kościelnych obecność rodziny żydowskiej odnotowano po raz pierwszy w 1814 roku, a w innych źródłach historycznych już w 1735 roku.
Spośród grona choczeńskich Żydów bardziej znanymi postaciami byli: 
  • Dattner Jakub- choczeński karczmarz notowany w latach 1868-1872
  • Feuerstein Szymon Piotr - syn sklepikarza Dawida i Salomei, ochrzczony w Choczni w 1840 roku, w wieku 29 lat.
  • Goldberger Jakub- urodzony w 1892 roku w Choczni, więzień krakowskiego getta.
  • Goldberger Salomon - urodzony w 1897 roku w Choczni, więzień krakowskiego getto
  • Goldberger Wolf - karczmarz (dzierżawca propinacji) w 1907 roku.
  • Grubner Henryk - właściciel sklepu z towarami różnymi w latach 1926-1928.
  • Haas Mojżesz - rzeźnik w 1906 roku.
  • Haas Regina (Ryfka) z domu Goldberger - urodzona  w 1888 roku w Choczni, więźniarka krakowskiego getta.
  • Holzgrün Joachim- dzierżawca browaru przy karczmie dworskiej w 1817 roku
  • Huppert Mayer - posiadacz sporej parceli rolnej w 1844 roku, w 1866 roku był ofiarodawcą na rzecz rannych żołnierzy c.k.
  • Landau Loebel - współwłaściciel cegielni w 1913 roku.
  • Luftglas Emanuel - (1896-1958) absolwent szkół artystycznych w Lipsku i Buxtehude, malarz, scenograf, kostiumolog, "ojciec" nowoczesnego teatru izraelskiego.
  • Muenz Eryk Aron- (1894-1950) uczeń wadowickiego gimnazjum od 1904 roku, absolwent w 1912 roku, student prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (od roku akademickiego 1912-13). Doktor praw, po II wojnie światowej mieszkaniec Londynu. Syn Maurycego i Zofii, brat Dory, mąż Berty z domu Auerbach.
  • Muenz Dora - urodzona w 1895 roku w Choczni, więźniarka rodzinnego obozu koncentracyjnego w Theresienstadt, w którym zginęła około 1943 roku. Córka Maurycego i Zofii, siostra Eryka Arona.
  • Muenz Maurycy - (1859-1906) właściciel propinacji (karczmy) w Choczni, zmarł tragicznie przygnieciony beczką spirytusu. Ojciec Eryka Arona i Dory, mąż Zofii z domu Krieger. Brat wadowickiego kupca bławatnego Szymona Muenza. Jego pozostałe dzieci to Gizela, Henryka (1891-1942), Elvira po mężu Fantl (emigrantka do Australii), Róża Maria po mężu Kantorek (1887-1975) oraz Stefania po mężu Zukal.
  • Rosenberg Edward - urodzony w 1891 roku, emigrant do USA, podawany w spisie poborowych z 1918 r.
  • Rosenberg Leni - sklepikarka, handel towarów mieszanych w 1907 roku, być może to wymieniona poniżej córka Salamona- Aniela Salomea.
  • Rosenberg Salamon - z Anną Starzec z Choczni miał córkę Salomeę, którą ochrzcił w 1871 roku jako Anielę; świadkami tego chrztu zapisanymi w metryce było 30 chocznian.
  • Rosenberg Szymon - absolwent kursów wieczorowych w wiedeńskim instytucie Friesza w 1905 roku.
  • Schoengut Chaim Henryk - urodzony  02.04.1912 w Choczni, żołnierz kampanii wrześniowej w czasie II wojny światowej (podchorąży w 3 pułku piechoty), więzień stalagu VIII A (tłumacz), zwolniony w 1941 roku w Lublinie, potem partyzant  żydowski, członek oddziału Mietka Kozietulskiego. Zginął w 1943 roku. Syn Joachima.
  • Schoengut Emmanuel - urodzony w 1909 w Choczni, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Gross Rosen, w którym zginął w 1943 roku. Syn rzeźnika Joachima, brat Szymona i Chaima Henryka. 
  • Schoengut Joachim - rzeźnik choczeński wyznania mojżeszowego, ojciec Szymona, Chaima Henryka i Emmanuela.
  • Schoengut Szymon - urodzony 07.12.1903 w Choczni, lekarz ogólny w Wadowicach przed II wojną światową (dyplom w 1930 roku), wcześniej uczeń myślenickiego gimnazjum (1921/22). Instruktor komórki syjonistycznej w Wadowicach. Po wojnie mieszkaniec Izraela. Syn Joachima, brat Emmanuela i Chaima Henryka.
  • Schwarz Eliasz - kupiec z Choczni (1909).
  • Silberschuetz Benjamin - student Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1906 roku, potem nauczyciel we Lwowie
  • Silbiger Georg - sklepikarz, handel towarów mieszanych w 1887 roku, ojciec Stefanii.
  • Silbiger Mendl - w 1866 był ofiarodawcą na rzecz rannych żołnierzy c.k.
  • Silbiger Nathan - przedsiębiorca, fabrykant mydła Choczni (1898-1901).
  • Silbiger Stefania - urodzona 28.06.1897 w Choczni córka Georga, żona Hermana Adlera, internowana we Włoszech w czasie II wojny światowej.
  • Singer Martin - mechanik, urodzony około 1815 roku w Nowogrodzie w Rosji. Syn Izaaka i Sary. W 1861 roku przeszedł na katolicyzm (chrzest w Eger na Węgrzech), a w 1867 roku poślubił w kościele w Choczni Emilię z domu Werner.
  • Sternlicht Lipman - współwłaściciel cegielni w 1913 roku, kupiec wadowicki.
  • Tiefenbrunner E. - szynkarz w latach 1926 -1928.
  • Tiras/Tyras Filip - urodzony około 1781, zmarł w 1732 roku, karczmarz w latach 1814-1823, razem z żoną Leą są pierwszymi znanymi z imienia i nazwiska Żydami mieszkającymi w Choczni.
  • Tiras/Tyras Mojżesz - urodzony około 1785 roku, w 1819 roku karczmarz w austerii w górnej Choczni, przy granicy z Inwałdem. Brat wymienionego powyżej Filipa.
  • Zollman Samuel - szynkarz choczeński w 1909 roku, poddzierżawca prawa propinacji.
  • Zuckerbrod (Landau) Moses - urodzony 05.09.1891 w Choczni, współwłaściciel topiarni łoju w Krakowie w latach 30-stych XX wieku, więzień krakowskiego getta.
W Choczni zamieszkiwali również przedstawiciele rodzin: Wachsmann, Offner, Bleiberg, Grunner, Harner i Izakiewicz.


poniedziałek, 15 grudnia 2014

Represjonowani przez organy władzy sowieckiej w czasie II wojny światowej

Rodzina Bator:
  1. Józef Bator (ur. 1897- zm. 1980) - pracownik kamieniołomu bazaltu w Janowej Dolinie na Wołyniu, gdzie osiedlił się z rodziną w latach 30-stych XX wieku. W 1941 roku został wysiedlony do Kazachstanu, skąd trafił do armii Andersa. Zwolniony z wojska ze względu na tyfus znalazł się najpierw w obozie cywilnym w Isfahan w Iranie, a następnie w Indiach. W styczniu 1948 na statku SS „Ormonde” dotarł z Indii do Nottingham w Anglii (deklarowany wówczas zawód- rzeźnik). Tam spotkał się z czterema ocalałymi synami. W Anglii ożenił się po raz drugi i zamieszkał w Yorkshire. Na starość wrócił do Choczni. Po śmierci został pochowany na choczeńskim cmentarzu. Syn Feliksa i Marianny z domu Rozpond, żonaty z Rozalią z domu Suwaj, z którą miał synów: Jana, Stefana, Mieczysława, Stanisława i Edwarda oraz córki: Marię i Halinę. Z drugą żoną miał w Anglii pięcioro dzieci.
  2. Rozalia Bator (z domu Suwaj) - wysiedlona z mężem Józefem i  młodszymi dziećmi z Janowej Doliny na Wołyniu do Kazachstanu, gdzie zmarła w 1942 roku.
  3. Jan Bator (ur. 1921 - zm. 1940) - W  momencie wybuchu II wojny światowej jako członek rodziny osadników z Choczni mieszkał w Janowej Dolinie na Wołyniu i pracował jako robotnik w kamieniołomie bazaltu. Był członkiem miejscowego klubu sportowego „Strzelec”. W 1940 został aresztowany przez NKWD, umieszczony w obozie w Starobielsku i stracony prawdopodobnie w Charkowie. 
  4. Stefan Bator (ur. 1922- zm. 1996) -  w  momencie wybuchu II wojny światowej jako członek rodziny osadników z Choczni mieszkał w Janowej Dolinie na Wołyniu i pracował jako robotnik w kamieniołomie bazaltu. Był członkiem miejscowego klubu sportowego „Strzelec” (kajakarz). Uczestnik Kampanii Wrześniowej. W 1940 został aresztowany przez NKWD i skazany na 5 lat łagru na Syberii.  W 1942 znalazł się jako ochotnik w armii generała Andersa, po zwolnieniu z sowieckiego łagru na mocy układu Sikorski-Majski. Przez obozy w w Palestynie (Castina Camp) i Iraku na przełomie 1943 i 1944 roku dotarł wraz z II Korpusem Polskim do Włoch. Walczył w 3 batalionie łączności 3 Dywizji Strzelców Karpackich, między innymi pod Monte Cassino w dniach 11-29 maja 1944. Po wojnie, we wrześniu 1947 roku, został przeniesiony wraz z całą jednostką do Wielkiej Brytanii i zdemobilizowany w stopniu starszego szeregowego.  Za zasługi wojenne otrzymał Krzyż Walecznych. Pozostał na emigracji w Anglii i mieszkał w Nottingham. Mąż Janiny, z którą miał dwoje dzieci: Barbarę i Andrzeja.
  5. Mieczysław Bator (ur. 1926 - zm. 2002) - w  momencie wybuchu II wojny światowej mieszkał z rodzicami i rodzeństwem w Janowej Dolinie na Wołyniu. W 1941 roku został wysiedlony do Kazachstanu, gdzie pracował w kołchozie. W 1942 wstąpił do oddziałów junackich armii Andersa. Po ukończeniu szkoły kadetów w Palestynie znalazła się (od 1944 roku) we Włoszech, w I batalionie 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Walczył między innymi pod Monte Cassino. Po demobilizacji w stopniu kaprala podchorążego pozostał w Wielkiej Brytanii, gdzie pracował jako chemik i spawacz. Członek polskiego chóru „Varsovia”. Za zasługi wojenne odznaczony Krzyżem Walecznych. Mąż Haliny, z którą miał dwóch synów: Ireneusza i Janusza.
  6. Halina Żbikowska (z domu Bator) (ur. 1928) w  momencie wybuchu II wojny światowej mieszkała z rodzicami i rodzeństwem w Janowej Dolinie na Wołyniu. W 1940 roku została deportowana z rodzicami do Kazachstanu, gdzie pracowała w kołchozie. Teren ZSRR opuściła wraz z wojskami generała Andersa. Wstąpiła do oddziałów Pomocniczej Służby Kobiet i służyła w Szkocji. W 1946 roku z mężem Kazimierzem Żbikowskim wróciła do Polski. 
  7. Stanisław Bator (ur. 1930) - w  momencie wybuchu II wojny światowej mieszkał z rodzicami i rodzeństwem w Janowej Dolinie na Wołyniu. W 1940 roku został deportowany z rodzicami do Kazachstanu. Opuścił Związek Sowiecki wraz z armią generała Andersa i uczęszczał od 1942 roku do Junackiej Szkoły Mechanicznej w Palestynie. Po wojnie osiadł w Anglii. 
  8. Edward Bator (ur. 1932) - w  momencie wybuchu II wojny światowej mieszkał z rodzicami i rodzeństwem w Janowej Dolinie na Wołyniu. W 1940 roku został deportowany z rodzicami do Kazachstanu. Opuścił Związek Sowiecki wraz z armią generała Andersa i uczęszczał od 1942 roku do Junackiej Szkoły Mechanicznej w Palestynie. Po wojnie znalazł się z braćmi i ojcem w Anglii. W 1955 roku wstąpił do  armii USA. Służył między innymi we Francji, Niemczech, Korei, Wietnamie i na Okinawie. Po przejściu na emeryturę w stopniu starszego sierżanta sztabowego osiadł w Północnej Karolinie z żoną Jadwigą z domu Romańczyk, również pochodzącą z Choczni, którą poślubił w 1958 roku we Francji.
Pozostali represjonowani:
  1. Jan Bryndza (ur. około 1898- zm. 1979) żołnierz 12 pułku piechoty w kampanii wrześniowej, rozbrojony przez Rosjan pod Czortkowem. Pracował przymusowo przy budowie dróg w okolicach Moskwy.W grudniu 1939 roku wydany Niemcom. Syn Izydora i Agaty, żonaty z Marią z Dąbrowskich.
  2. Stanisław Guzdek (ur. 1915) - we wrześniu 1939 roku aresztowany przez Rosjan (NKWD) we Włodzimierzu. Więziony kolejno w obozach w Zaporożu, Komi (Siewżełdorłag) i w Juży. We wrześniu 1941 roku wstąpił do polskiej armii generała Andersa. Syn Szymona i Agnieszki z Lipowskich.
  3. Stanisław Jurecki (ur. 1916- zm. 1993) - we wrześniu 1939 roku aresztowany przez Rosjan (NKWD) w Szyrwintach na Litwie. Więziony kolejno w obozach w Wiłkowiszkach, Juchnowie, Ponoju i Suzdalu. We wrześniu 1941 roku wstąpił do polskiej armii generała Andersa w Tatiszczewie Po wojnie w Wielkiej Brytanii, od 1949 roku na emigracji w Argentynie (razem z bratem Franciszkiem). Syn Feliksa i Moniki z domu Tabija.
  4. Antoni Ligięza (ur. 1899 - zm. 1980) żołnierz 12 pułku piechoty internowany przez wojska radzieckie na terenie obecnej Ukrainy. Pracował w kamieniołomach, ZSRR opuścił wraz z armią gen. Andersa. Syn Józefa i Franciszki z domu Strzeżoń.
  5. Jan Ramenda (ur. 1908 - zm. 1944) - we wrześniu 1939 roku aresztowany przez Rosjan (NKWD) w Kowlu. Więziony kolejno w obozach w Szepietówce i w Równem. We wrześniu 1941 roku w Tockoje wstąpił do polskiej armii generała Andersa. Był kapralem 18 Batalionu Strzelców 2 Korpusu gen. Andersa, zginął w bitwie pod Monte Cassino i  pochowany został na tamtejszym cmentarzu wojskowym. Syn Jana.
  6. Stanisław Ramenda (ur. 1888) - w 1940 roku wywieziony wraz z rodziną z Łobaczówki na Wołyniu do obwodu archangielskiego. Zaginął podczas transportu do Kazachstanu w 1941 roku.Syn Antoniego i Marianny z domu Styła.
  7. Maria Siwiec (ur. 1901- zm. 1944) wywieziona do Azji Środkowej, gdzie zmarła.Jej symboliczny grób znajduje się w Krakowie. Córka Józefa i Antoniny z domu Kręcioch.
  8. Zbigniew Szczerczak (ur. 1906 - zm. 1940) - w 1922 ukończył szkołę powszechną męską w Tarnowie. Absolwent seminarium nauczycielskiego w Tarnowie (1927) i Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Krakowie (1928). Podporucznik mianowany 01.01.1931, przydzielony do 73 pułku piechoty. Nauczyciel szkoły powszechnej w Bytkowie i Michałkowicach k. Katowic. Jeniec obozu w Kozielsku. Zamordowany w Katyniu, niezidentyfikowany podczas ekshumacji. W 2007 awansowany pośmiertnie na porucznika. Żonaty, miał córkę Ilonę. Syn Stanisława (choczeńskiego nauczyciela) i Walerii z domu Gatczyk.
  9. Wincentyna Talaga (ur. 1914- zm. 1997) aresztowana przez NKWD w Rustweczku i po okresie uwięzienia deportowana ze Lwowa wgłąb ZSRS.
  10. Waleria Tyszkiewicz z domu Zając (ur. 1911- zm. 1993) deportowana wgłąb ZSRR, skąd udało się jej wydostać z armią gen. Andersa. Córka Andrzeja i Marii z domu Widlarz, żona Antoniego Tyszkiewicza.
  11. Włodzimierz Wcisło (ur. 1919 - zm. 1944) aresztowany przez władze radzieckie we Lwowie i osadzony w więzieniu. Związek Radziecki opuścił wraz z armią gen. Andersa. Brał udział w walkach we Włoszech, w tym pod Monte Cassino. Zmarł 29 sierpnia 1944 w szpitalu w Anconie, w wyniku poparzeń po pożarze jego wozu. Syn Jana i Janiny z domu Szczur.
  12. Tadeusz Wróbel (ur. 1919) - we wrześniu 1939 roku aresztowany przez Rosjan (NKWD) we Włodzimierzu. Więziony kolejno w obozach w Zaporożu, Komi (Siewżełdorłag) i w Juży. We wrześniu 1941 wstąpił do polskiej armii Andersa.  Zmarł w Kanaqin w Iranie. Syn Szymona i Marii z domu Odrobina.
  13. Stanisław Zając (ur. 1910 - zm. 1940) - absolwent wadowickiego gimnazjum w 1930 roku, urzędnik- pracownik urzędu skarbowego w Sarnach. Ukończył w 1932 roku kurs baonu podchorążych rezerwy piechoty nr. 7 W Śremie. Podporucznik mianowany 01.01.1934, przydzielony do 50 pułku piechoty. Zmobilizowany w 1939 r. został wzięty do niewoli sowieckiej i osadzony w obozie w Kozielsku, zamordowany w Katyniu. Zidentyfikowany pod nr AM 2847. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika WP. Syn Stefana i Rozalii z domu Hodur.

piątek, 12 grudnia 2014

Kmiecie choczeńscy w 1537 roku

Spis kmieci (siodłaków) choczeńskich w 1537 roku, sporządzony dla celów podatkowych (podatku rogowego- od ilości posiadanych krów). To jednocześnie najstarsza znana lista mieszkańców Choczni. Niektóre z wymienionych nazwisk są używane w Choczni do dziś.
Kolejno podano- nazwisko (imię) w wersji oryginalnej, proponowaną współczesną (lub późniejszą) wersję nazwiska i ilość posiadanego bydła.

  • Skok (3 krowy i jałowica),
  • Wróbel (4 krowy),
  • Kulyg/Kulig (10 krów), 
  • Miczek (6 krów), 
  • Janiec (5 krów i jałowica) 
  • Dyadowicz/Dziadowicz (10 krów), 
  • Gołąb (12 krów), 
  • Burzey/Burzej (2 krowy), 
  • Klimek (2 krowy), 
  • Dyadowicz/Dziadowicz (4 krowy), 
  • Boragowa (3 krowy), 
  • Rzondiolek/Grządziel (9 krów), 
  • Rykała (3 krowy), 
  • Szczepan (12 krów), 
  • Król (3 krowy), 
  • Goray/Góraj (5 krów), 
  • Bachmat (4 krowy), 
  • Bachmat młodszy (3 krowy), 
  • Znolko (2 krowy), 
  • Kyznar/Kiznar (5 krów), 
  • Ledrak Jan (7 krów), 
  • Soczen/Soczeń (4 krowy), 
  • Młynarz (3 krowy), 
  • Ledwyk/Lędwyk (5 krów), 
  • Wawrzyniec (4 krowy), 
  • Sobą/Soboń (3 krowy), 
  • Riska (3 krowy), 
  • Czezulka (12 krów), 
  • Czayka/Czajka (3 krowy), 
  • Domitr (12 krów), 
  • Grondzielowa/Grządzielowa (6 krów), 
  • Grzegorz (3 krowy), 
  • Młynarz (8 krów), 
  • Zły/Zły Maciek, Złomaczek (4 krowy), 
  • Swyętek/Świętek (8 krów), 
  • Wojtek (12 krów) 



środa, 10 grudnia 2014

Maksymilian Malata - wójt choczeński

nic
Maksymilian Malata (urodzony 02.09.1871 w Choczni - zmarł 18.09.1945 w Choczni) choczeński wójt, działacz ludowy i samorządowy.
Po raz pierwszy jego działalność publiczna odnotowana jest w 1906 roku, gdy przemawiał na wiecu ludowym w Choczni. Jako wójt Choczni w latach 1909-1919 odegrał dużą rolę w powstaniu Domu Ludowego w Choczni (jako skarbnik komitetu budowy) oraz  przy budowie szkoły podstawowej (jako jeden z czterech osób inwestujących w imieniu wsi). Za jego kadencji jako wójta utworzono ponadto we wsi towarowy przystanek kolejowy i zorganizowano chór oraz teatr włościański. Był inicjatorem powstania w Choczni kasy oszczędnościowo- zapomogowej Raiffeisen, przemianowanej potem na Kasę Stefczyka, jej "kasyerem", protokolantem i działaczem nadzoru. Od 1911 roku pełnił funkcję wiceprezesa „Sokoła” w Choczni, realizującego cele Związku Walki Czynnej, ktorego także był członkiem. W tym samym roku został przewodniczącym gminnego koła Polskiego Stronnictwa Ludowego. W kwietniu 1912 wystąpił z powodzeniem w roli tytułowej w przedstawieniu „Bartosz Głowacki”, wystawianym przez „Sokół” w Wadowicach. W 1913 roku wszedł w skład powiatowego komitetu wyborczego Polskiego Stronnictwa Ludowego, jako zastępca przewodniczącego. Uczestniczył w tym czasie w ćwieczeniach choczeńskiej Sokolej Drużyny Polowej. W kwietniu 1914 roku został wybrany do Rady Naczelnej PSL-Lewica. 28 czerwca 1914 uczestniczył w zlocie sokolim w Białej, gdzie podczas wiecu dotarła do zgromadzonych wiadomość o zabójstwie austriackiego następcy tronu. Od 1914 roku przewodniczył również choczeńskiemu komitetowi parafialnemu. W 1918 roku wystąpił na wiecu protestacyjnym w Wadowicach przeciwko postanowieniom traktatu brzeskiego- układu pokojowego pomiędzy Niemcami a Austro-Węgrami, gdzie był jednym z siedmiu mówców, obok między innymi burmistrza Opydo, Józefa Putka i Antoniego Styły. 20 sierpnia 1921 uczestniczył w  rozprawie komisyjnej w sprawie złego stanu majątku parafialnego w Choczni. W sporach gmina-plebania stał zdecydowanie po stronie władzy gminnej, popierał jednoznacznie stanowisko Józefa Putka, swojego byłego sekretarza i następcy na stanowisku wójta, a także przyjaciela. W 1922 roku pełnił funkcję skarbnika Chłopskiego Towarzystwa Wydawniczego, wydającego w Choczni od września 1922 r. „Chłopski Sztandar”. W 1927 roku był członkiem Okręgowej Komisji Wyborczej w Wadowicach.  W 1929 roku urząd wojewódzki rozwiązał Zarząd Gminy Chocznia, w którym pełnił funckcję wiceprzewodniczącego. W 1930 roku ponownie był członkiem Okręgowej Komisji Wyborczej w Wadowicach.  Po utworzeniu w 1933 roku zbiorczej dla 15 wsi gminy wiejskiej Wadowice,  został w niej wybrany wice wójtem. W 1942 roku został wysiedlony bez rodziny z Choczni na Lubelszczyznę. Koniec wojny spędzał w Chobocie koło Ponikwi. Powojenna Krajowa Rada Narodowa odznaczyła go medalem „Zwycięstwo i Wolność”, który jednak nigdy nie został wręczony mu osobiście. Syn Szczepana i Ludwiki z domu Kloss, żonaty z Agnieszką z domu Wróbel z Frydrychowic, z którą miał dziewięcioro dzieci.

czwartek, 4 grudnia 2014

Akcja partyzancka w Choczni w 1944 roku

Meldunek nr 239
1944, sierpień 10 Katowice
dalekopis komendanta żandarmerii przy prezydencie Rejencji Katowickiej do dowódcy policji porządkowej we Wrocławiu, o akcjach partyzanckich w powiatach: bielskim, cieszyńskim i będzińskim

Napady band 

 a/ żandarmeria powiatu bielskiego melduje: 

9 sierpnia 1944 około godz. 23.00 kilku bandytów wtargnęło do domu osadnika Leo Stadlera w Choczni nr 189, obwód posterunku żandamerii Chocznia, powiat bielski. Gdy żona Stadlera zaczęła wołać o pomoc, bandyci oddali w jej kierunku strzał, który chybił. Następnie bandyci zbiegli w kierunku Kaczyny. Po zawiadomieniu posterunku w Choczni, podjęty został pościg za bandytami, w sile 1/6 żandarmów, który jednak do tej chwili nie przyniósł wyników.

--------------------------------------------------------------------------------------------
Na podstawie "Ruch oporu w Rejencji Katowickiej : 1939-1945" : wybór dokumentów / oprac. Zofia Boda-Krężel

poniedziałek, 1 grudnia 2014

Okoliczności śmierci Antoniego Styły w 1933 roku - ciąg dalszy

Ponownie o okolicznościach śmierci Antoniego Styły, byłego posła do Sejmu Krajowego we Lwowie.
Tym razem na podstawie artykułu w organie PPS- "Dzienniku Ludowym" z 1933 roku, numer 173.
Nawiązanie do wcześniejszej notatki:
LINK

Samobójstwo teścia dra Putka

Z Wadowic piszą nam:
Niesłychane poruszenie w mieście, powiecie wadowickim i całej szerokiej okolicy wywołała tragiczna śmieć wybitnego działacza stronnictwa ludowego Antoniego Styły w Choczni, b. posła na sejm galicyjski, teścia więźnia brzeskiego dra Józefa Putka.
Siedemdziesięcioletni starzec popełnił samobójstwo, rzucając się pod pociąg kolejowy. Z myślą o samobójstwie nosił się od pewnego czasu, powtarzał nieraz, że żyć nie warto w dzisiejszych stosunkach. Za udział w tamtegorocznym strajku rolnym przesiedział kilka tygodni w więzieniu wadowickim, gdzie nabawił się choroby, która cierpieniem dręczyła go do śmierci. Dręczyły go wypadki ostatnich czasów, a najbardziej dolegało mu zasądzenie na skutek zeznań osobistego wroga, oraz wyrok, jaki spotkał był więźniów brzeskich, a pomiędzy niemi i jego zięcia. Uporządkowawszy stosunki majątkowe, upełnomocniwszy zięcia, jako adwokata, do działań prawnych, pozostawił listy, w których daje dobitny wyraz tego co czuł. Listy policja przejęła i oddała prokuraturze  w Wadowicach. Wskazują one na samobójstwo z rozmysłem, skutkiem czego wszelkie wieści rozpuszczane stugębnemi pogłoskami, jakoby Styła został "sprzątnięty" przez nieznanych sprawców, bezwzględnie odpadają. 
W ubiegła niedzielę odbył się pogrzeb tragicznie zmarłego. Księża miejscowi odmówili ludowcowi i samobójcy pogrzebu kościelnego, nawet na interwencję dziekana, który wpływał na proboszcza ks. Dunajeckiego bezskutecznie. Zebrała się i tak masa ludzi. Pomimo ulewnego deszczu ostatnią posługę tragicznie zmarłemu oddano z czcią należną zmarłemu. 
Nad grobem wygłosili szereg rzewnych mów: Fr. Świadek z Zygodowic, J. Oleksy z Kalwarji i b. poseł Szczepański, żegnając wybitnego działacza imieniem stronnictwa ludowego i starszej generacji ludowców i podnosząc piękny charakter zmarłego. Straż ogniowa pełniła honory, muzyka miejscowa grała pieśni pogrzebowe, na zakończenie tłumy odśpiewały pieśń "Gdy naród do boju...". Na grobie złożono liczne wieńce. Nad grobem stanie wkrótce pomnik ufundowany ofiarnością przyjaciół. 
Antoni Styła należał w sejmie galicyjskim (dwukrotnie wybierany) do najradykalniejszych i najczystszych ideowo chłopskich posłów. W powiecie wadowickim, z którego swego czasu posłował, był postacią znaną i powszechnie szanowaną. Długie lata wójtował, był radcą powiatowym i dyrektorem Pow. Kasy Oszczędności, przewodniczył na licznych zebraniach. Sąd o sprawach wypowiadał wprost, otwarcie, nienawidził upodlenia. Cieszył się Polską, a ciężko i często smucił się tem, czego był świadkiem. Po Andrzeju Średniawskim zeszedł drugi starszej generacji ludowej działacz Antoni Styła. Pierwszy osierocił powiat myślenicki, drugi sąsiedni pierwszemu, wadowicki. Ruch ludowy poniósł bolesna stratę.
Zięć śp. Antoniego Styły, b. poseł i adwokat dr. Putek w Choczni koło Wadowic otrzymuje liczne wyrazy współczucia z okazji tragicznej śmierci teścia. Niedawno stracił matkę, obecnie teścia. Smutny to przydatek do procesu brzeskiego.