Najpopularniejsze notatki z 2015 roku

1. Nauczyciele z Choczni
2. Nauczyciele w Choczni do 1939 roku
3. Księża z Choczni
4. Artyści i twórcy związani z Chocznią
5. Choczeńscy oficerowie
6. Osadnictwo na prawie wołoskim w Choczni
7. Cudzoziemcy w dawnej Choczni
8. Karykatura polityczna z 1930 roku
9. Znani potomkowie chocznian
10. Choczeńscy wikariusze w latach 1822-1900

Okres Bożego Narodzenia i Nowego Roku w Choczni w 1872 roku

Przed około 140-stu laty sposób obchodzenie Świąt Bożego Narodzenia w Choczni i związane z nim zwyczaje, różniły się nieco od tych, które znane są nam z czasów współczesnych.

Nie dekorowano choinek (znano tylko podłaźniki wieszane u sufitu), role prezentów świątecznych pełniły słodkie wypieki (kukiełki), orzechy i jabłka, opłatek dzielono po wieczerzy wigilijnej, zwanej zresztą obiadem, a oprócz tradycyjnego żuru podawano czasem i … piwo.

Jednak i wtedy okres świąteczny był czasem wyjątkowo ważnym, a Wigilia wręcz dniem magicznym, w którym wróżono na najbliższą przyszłość, w sprawach dla ówczesnych ludzi najważniejszych: śmierci, zamążpójścia, zbiorów, hodowli i urodzajów.

Świadczy o tym relacja chocznianina Szczepana Kumorka z 1872 roku, ze zbiorów etnograficznych krajoznawcy Bronisława Gustowicza. Rękopis ze spisaną relacją Kumorka zachował się w Muzeum Etnograficznym w Krakowie i dzięki uprzejmości jego pracowników może zostać tu zacytowany.

W wilię do Bożego narodzenia wyprawiają zwykli ludzie wieczór ucztę, którą pomimo że wieczór obchodzą, zowią obiadem. Przed tą ucztą nakrywają stół sianem, przypominając sobie przez to, że Chrystus Pan na sianie się urodził. Obiad ten składa się z wielu potraw, ale zawsze postnych. Po odmówieniu pacierzy zasiado ojciec z familią i sługami do stołu, na który zwykle donosi potrawy służąca, albowiem gospodyni nie rusza się z miejsca podczas tej uczty, bo nie chce się narażać na tę szkodę, żeby jej kury nie we własnym domu niosły, lecz gdzieindziej, po cudzych domach i zagrodach. Najsamprzód z polecenia gospodyni przynosi na stół służąca do ziemniaków barszcz, czyli żur z grzybami, potem groch okrągły i długi, dalej kluski z miodem itd., kończąc zwykle na kaszy lub rybach. Po obiedzie bierze ojciec familii opłatki, łamie i rozdaje najsamprzód żonie, dalej najstarszemu z dzieci, następnie młodszemu i tak postępuje, aż do sług. Potem rozdaje po kawałku kukiełki, następnie orzechy, jabłka, a czasem także i piwo.

Po obiedzie, czyli raczej po tej uczcie, wybiegają na ple dziewki i posłuchają, w której stronie najsamprzód pies zaszczeka- mniemają bowiem, że z tej strony przyjdzie do nich kawaler.

Gospodarze zaś wychodzą do pobliskiej wody lub kałuży, wkładają do błota rękę i wyciągają garść błota, oglądają i gdy znajdzie się w nim jakaś sierść lub włos, takiej barwy potem nabywają bydło, jakiej ten włos jest, bo sądzą, że takie się im bydło  najlepiej chować będzie.

Wkładają też deskę pod stół, na którą tyle nasypują kupek soli, ile w domu znajduje się osób. Po jutrzni wyciągają deskę i która kupka soli najbardziej jest zmokłą, tak sądzą (każda bowiem należy do kogoś), że ten nie doczeka drugiej wilii.

Obsypują też po jutrzni drzewa owocowe święconym makiem, ażeby lepiej rodziły owoce.

Wkładają też nóż pomiędzy dwa gatunki chleba, mianowicie między chleb żytni i pszeniczny. A od strony jakiego bochenka nóż zardzewieje, sądzą, że na to zboże będzie zaraza.

A w Boże Narodzenie jedzą kluski bardzo długie, ażeby kłosy zboża były wielkie.

W św. Szczepana dają kurom jedzenie na obręczy, ażeby na jednym miejscu jaja niosły.

To wszystko jednak nie bywa zapisane, tylko żyje w uściech ludu jako tradycja.

Opis wieczerzy wigilijnej podany przez Szczepana Kumorka dotyczy rodziny bogatych kmieci, o czym świadczy obecność służących w ich domu. W przypadku rodzin biedniejszych o takiej uczcie, jak relacjonuje Kumorek, nie mogło być mowy.

I jeszcze inne wierzenie świąteczne z dziewiętnastowiecznej Choczni, podawane w czasopiśmie „Lud”:

Jeżeli w wigilię Bożego Narodzenia przyjdzie pierwszy do chaty mężczyzna, oznacza to, że w tym roku będzie się domownikom szczęściło; jeżeli zaś pierwszą wejdzie kobieta, a w dodatku stara, nieszczęścia nie będą omijały mieszkańców tego domu. Szczególniejsze szczęście oznaczałyby w tym dniu odwiedziny Żyda lub Cygana, a już pewne nieszczęście przynoszą: Żydówka, Cyganka lub ksiądz. — Zupełnie takie samo wierzenie jest o dniu Nowego Roku.

Chocznianie w obcych mundurach

Od czasu rozbiorów do końca I wojny światowej chocznianie, jako poddani monarchii austro- węgierskiej, służyli w cesarskiej i królewskiej armii austriackiej.

Poborowi (brance) podlegali mężczyźni od 17 do 40 roku. Służba wojskowa początkowo była bezterminowa-  do śmierci lub dopóki siły i zdrowie na nią pozwalały, z tendencją do skracania jej długości w późniejszym okresie. 

Od 1868 roku te kwestie regulowała szczegółowo „Ustawa o powszechnym obowiązku wojskowym”, zastąpiona nowymi przepisami w 1912 roku, według których służba w armii lądowej trwała 2 lata (w rezerwie uzupełniającej 12 lat) i obejmowała osoby pomiędzy 19 a 50 rokiem życia. 

Podstawowymi kryteriami przy poborze, określającymi przydatność poborowego do służby były: wiek, wzrost (od 1889 roku zmniejszony z 155 cm na 153 cm) oraz ogólny stan zdrowia.

Istnieją jedynie fragmentaryczne informacje na temat służby chocznian w armii austriackiej.

I tak w 1782 roku zostali wcieleni do wojska:

Mikołaj Pindel, Jakób Styła, Fabian i Gabriel Gancarczykowie, Walenty Cap i Urban Ruła. 

Służba  ostatniego z wymienionych nie mogła trwać zbyt długo, ponieważ już kilka lat później jego postać pojawia się wielokrotnie w zapisach choczeńskich ksiąg metrykalnych, z podawanym zawodem muzykant.

W 1791 roku w obozie wojskowym pod Chocimiem zmarł Grzegorz Twaróg z Choczni, pierwsza znana ofiara służby w c.k. armii.

O ewentualnej służbie wojskowej chocznian podczas wojen napoleońskich brak jest jakichkolwiek informacji, choć skądinąd wiadomo, że właśnie w walkach przeciw wojskom Napoleona, a szczególnie w  bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, straciło życie wielu mieszkańców okolicy.

W 1844 roku żołnierzami armii austriackiej byli następujący chocznianie: Jan Bryndza, Wojciech Dąbrowski, Jan Kolber, Wojciech Kuta, Józef Pietruszka, Jakub Rzycki, Józef Stuglik, Wojciech Szczur, Florian Zając i Stanisław Żak, członkowie choczeńskich Towarzystw Wstrzemięźliwości i Trzeźwości.
Tego samego roku do poboru powołani zostali natomiast: Szymon Majkut (nr domu 24), Szymon Kręcioch (67), Franciszek Świętek (155), Józef Roman (237), Piotr Żak (287) i Walenty Romańczyk (126).
W czasie wojny austriacko- pruskiej w bitwie pod Nachodem ciężko ranny został szeregowy 56 pułku piechoty 25-letni Tomasz Styła (1866), który zmarł w szpitalu wojskowym w Wiedniu. Na dwa dni przed podpisaniem rozejmu w Trenczynie na terenie obecnej Słowacji zmarł z kolei Wojciech Guzdek (ur. 1839), wywodzący się z domu stojącego przy granicy z Wadowicami (dzisiejsze Zawale). Uczestnikami tej wojny w armii austriackiej byli też: Ignacy Wójcik, przyszły ksiądz oraz Jan Balon, zmarły na tyfus w Bruck and der Leithe 13 dni po wejściu w życie rozejmu..

Nie wszyscy chocznianie z chęcią przywdziewali mundur austriacki. 
Już w 1835 roku wskazany do służby wojskowej Jan Trzaska spod numeru 109, który "nie wiedzieć dokąd się oddalił", miał wrócić w ciągu 6 tygodni i usprawiedliwić swoją nieobecność, ponieważ w przeciwnym razie "według ostrości praw z nim postępować się będzie". 
W 1853 roku Dominium Rudze, do którego należała Chocznia, wzywało poprzez specjalne obwieszczenie Jakóba Pindla spod numeru 138 i Franciszka Kręciocha spod numeru 61, którzy nie zgłosili się w terminie na plac assenterunku (poboru). 
Trzy lata później (1856) poszukiwano z tego tytułu trzech chocznian: Wojciecha Szczura, Jędrzeja Ramzę i Tomasza Kręciocha, a w 1858 roku kolejnych dwóch: Franciszka Guzdka (spod numeru 239) oraz Wojciecha Kamińskiego (245).
Dezerterem z wadowickich koszar w latach 90-tych XIX wieku był na przykład Jan Guzdek, przyszły duszpasterz polonijny w USA (link).

Natomiast w 1912 roku sąd w Ried, w Górnej Austrii, skazał Jana Gazdę z Choczni na 14 dni ścisłego aresztu za niestawienie się do poboru wojskowego rok wcześniej. Nie uwzględniono tłumaczeń skazanego, że obowiązku tego nie dopełnił, z powodu pracy zarobkowej w Niemczech.

Dokładniejsze dane dotyczące służby chocznian w c.k. armii pojawiają się dopiero w okresie I wojny światowej. Na temat żołnierzy z Choczni, zabitych, zaginionych, rannych lub wziętych do niewoli, można przeczytać w osobnym artykule (link).

Spośród żołnierzy armii austriackiej udało się ustalić tożsamość: 48 chocznian wziętych do niewoli rosyjskiej lub włoskiej, 50 chocznian zabitych, zmarłych lub zaginionych i sądownie uznanych za nieżyjących oraz 102 chocznian rannych.

Zdecydowana większość z nich służyła jako piechurzy w 56 pułku piechoty, którego rejon rekrutacji obejmował Chocznię, a koszary znajdowały się w Wadowicach. Ale zdarzali się też artylerzyści (w tym Klemens Guzdek, znany później działacz gminny), łącznościowcy (Józef Malata), a nawet żołnierze elitarnych oddziałów jegrów (Mlak, Bałys, Gawęda, Widlarz). Kilku z chocznian dosłużyło się stopni oficerskich: Michał Widlarz (porucznika), Wojciech Widlarz (podporucznika), Jan Wójcik lub kadetów/podchorążych (Eugeniusz Bielenin, Jan Kobiałka). Kapelanami wojskowymi byli pochodzący z Choczni: Ignacy Wójcik, Franciszek Bandoła, Franciszek Widlarz i Jan Guzdek (dwaj ostatni wymieniani bywają jako kapelani ze stopniem kapitana).

W czasie I wojny światowej żołnierze  z Choczni służyli jednak nie tylko w c.k. armii Austro-Węgier. Część emigrantów choczeńskich w Stanach Zjednoczonych również została objęta obowiązkowym poborem wojskowym, ich zestawienie znajduje się w osobnym artykule (link).

Nie wiadomo ilu z nich faktycznie wzięło czynny udział w zmaganiach wojennych. W armii generała Hallera walczył na przykład Józef Kręcioch z Ohio i Ignacy Ścigalski. Nie w Europie, ale w Fort Du Pont na granicy z Meksykiem zginął w kwietniu 1918 roku 30-letni chocznianin Tomasz Guzdek, syn Józefa i Balbiny z domu Bąk.

Nietypowe były natomiast losy innego chocznianina w obcej armii. To Michał Kręcioch, urodzony w 1889 roku w Choczni, który służył w stopniu kaprala w francuskiej Legii Cudzoziemskiej (Régiment de Marche d'Afrique) i poległ w październiku 1916 roku w czasie walk w Grecji.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę chocznianie zasilali szeregi wojska polskiego i od tego momentu trudno doszukać się już tych, którzy służyli w obcych mundurach.

Być może czynny udział w II wojnie światowej wzięła część chocznian objętych amerykańskim poborem z 1942 roku (link), ale w walkach frontowych brali udział raczej potomkowie chocznian, urodzeni już na amerykańskiej ziemi. Można wymienić tu na przykład Stanley'a Drapę, syna Szczepana, który zginął w Niemczech na miesiąc przed oficjalnym końcem wojny. Jedynym potwierdzonym przypadkiem urodzonego w Choczni żołnierza US Army z czasów II wojny światowej jest Stanisław Jarczak (rocznik 1918), który w 1944 roku podczas walk w Belgii dostał się do niewoli niemieckiej.

Z II wojną światową związane są również nietypowe przypadki służby chocznian w obcych mundurach. 
Otóż według Józefa Turały, autora „Kroniki wsi Chocznia”, w wojsku niemieckim,  w tym w walkach pod Stalingradem, brał udział Czesław Bryndza, urodzony w 1917 roku, jako syn Ignacego i Walerii z domu Latocha. Na froncie wschodnim został ciężko ranny w nogę, którą musiano mu amputować.
W niemieckim wojsku- w 372 Zapasowym Batalionie Grenadierów służył też inny chocznianin- Józef Góralczyk (ur. 1907), przed wojną stolarz w Katowicach. W kwietniu 1945 roku Góralczyk dostał się do niewoli amerykańskiej, z której w październiku tego samego roku powrócił do Polski. 
Trzeci znany przypadek służby w Wehrmachcie to Jan Drapa (ur. 1914), syn Franciszka i Marii z domu Kolber. W armii niemieckiej znalazł się z powodu żony- Niemki z Bielska. Około 1942 roku zaginął na froncie wschodnim (Ukraina).

Natomiast po II wojnie światowej, w armii USA służyli: urodzony w Choczni w 1932 roku Edward Bator (link) oraz Czesław (Chester) Ponikiewski.

Choczeńskie rody - rodzina Wider

Pochodzenie występującego w Choczni nazwiska Wider nie jest do końca jasne, podobnie zresztą jak jego pierwotna forma.  Wynika to przede wszystkim z faktu, że nazwisko to w najdawniejszych zapisach w choczeńskich księgach metrykalnych przybierało różne postaci.  Oprócz współczesnej formy Wider, dokładnie te same osoby zapisywano również jako: Widro, Wydro, Widra, Widrzyk, Wydra i Wydrak. Biorąc te różne formy zapisu pod uwagę, można przyjąć trzy hipotezy pochodzenia tego nazwiska:

• od niemieckiego słowa wieder, dawniej pisanego również wider, jeszcze wcześniej vidari (w Mittelhochdeutsch, czyli średnio-górno-niemieckim), oznaczającego powtórzenie czynności, rozróżnienie, ponowny powrót do dawnego stanu, tj. "znów, ponownie, z powrotem”. W tej interpretacji człowiek noszący nazwisko Wider/Wieder to ten, który nawrócił się z pogaństwa lub jakiegoś odstępstwa od wiary. Polskim odpowiednikiem nazwiska Wider/Wieder byłby zatem Nawrat lub Nawrot, a nazwiskiem zbliżonym do niego, o tym samym pochodzeniu, byłoby używane głównie na Śląsku nazwisko Widera. Inne formy zapisu tego nazwiska mogły wynikać z prób jego spolszczenia przez samych zapisujących lub podających go do zapisu sąsiadów. Podobna tendencja jest też widoczna w przypadku nazwiska Wawro, pisanego dawniej Wawer.
• od słowiańskiego słowa wydra na określenie drobnego ssaka z rodziny łasicowatych. W tej interpretacji dzisiejsi Widrowie nazywali się wcześniej Wydra, a ich nazwisko uległo zniekształceniu w różnych zapisach metrykalnych, przybierając stopniowo postać współczesną.
• od staropolskiego słowa wiedro (dzisiejsze wiadro, prasłowiańskie vědro) oznaczającego naczynie na wodę. W tej interpretacji dzisiejsi Widrowie nazywali się wcześniej Wiedro, a ich nazwisko uległo zniekształceniu w różnych zapisach metrykalnych, przybierając stopniowo postać współczesną.

Według danych z 2003 roku w Polsce mieszkały w Polsce 202 osoby o nazwisku Wider (i 4488 o nazwisku Widera), 2 osoby o nazwisku Widra, 425 osób noszących nazwisko Wydro i 4976 Wydra.

O ile pochodzenie nazwiska Wider nie jest dostatecznie pewne, to z dużym prawdopodobieństwem można określić czas, w którym przodkowie współczesnych Widrów pojawili się w Choczni. Po raz pierwszy wzmiankę o choczeńskich Widrach odnotowano wprawdzie już w 1645 roku, ale po przerwie spowodowanej między innymi najazdem szwedzkim następny zapis (w zestawieniu płatników podatku kościelnego- taczma) pochodzi z 1667 roku.
Rok później swoje dziecko ochrzcili w Choczni Jerzy Wider/Wydra i jego żona Barbara. Jerzy z zawodu był młynarzem, zamieszkałym w dolnej części wsi. W tym samym 1667 roku ślub brał Grzegorz Widrzyk, z Jadwigą z domu Garżel, który wykazany jest jako mieszkaniec Choczni Górnej, w tym samym jej rejonie, gdzie Widrowie zamieszkują do czasów współczesnych. Ponieważ przez wcześniejsze kilkanaście lat prowadzenia ksiąg metrykalnych nie odnotowano w nich nazwiska Wider, a do 1665 roku na miejscu Jerzego Widra/Wydry mieszkał Łukasz Wątroba, to można przyjąć, że przodkowie współczesnych Widrów pojawili się w Choczni prawdopodobnie w 1666/1667 roku, choć samo nazwisko występowało już wcześniej.

Oprócz notatki z Choczni z 1645 roku nazwisko Wider wymieniano wcześniej z Jaroszowic, również w odniesieniu do rodziny młynarzy. 

Wszyscy współcześni choczeńscy Widrowie są potomkami Franciszka, zapisywanego w metrykach od 1681 roku jako Wydrak, Widro, Młynarz i ...Gołąb. Franciszek miał zapewne silne powiązania rodzinne z oboma wymienionymi wyżej Widrami w Choczni. Zarówno z młynarzem Jerzym, z którym łączył go ten sam zawód (mógł być jego synem lub młodszym bratem), jak i Grzegorzem Widrzykiem (mógł być jego bratem, ale nie synem).

Z 202 mieszkających w 2003 roku w Polsce Widrów zdecydowana większość to potomkowie wymienionego wcześniej Franciszka Widra z Choczni, a także w prostej linii: jego syna, również Franciszka, wnuka- Wojciecha i prawnuka- Kazimierza. Dopiero wśród jego potomków nastąpił podział na dwie linie rodu- część współczesnych Widrów jest potomkami Jakuba Widra, syna Kazimierza, a druga część Kazimierza (brata Jakuba), noszącego takie samo imię, jak ojciec.

Kazimierz Wider, syn Kazimierza (ur. 1797) był choczeńskim radnym, który w 1852 roku potwierdzał prawidłowość sporządzenia katastru gruntowego Choczni.
Jednocześnie jako posiadacz pierwotnej półroli (około 40 mórg) był w I połowie XIX wieku najmajętniejszym chłopem w Choczni.
Według katastru gruntowego z 1852 roku swoje włości przepisał na kilku synów, którzy nawet po podzieleniu ojcowizny zaliczali się do największych właścicieli gruntów w Choczni.
I tak Aleksander Wider, właściciel ponad 20 mórg miał siódmy majątek chłopski w Choczni, jego brat Jan Wider ósmy, a kolejny brat Karol Wider dwudziesty trzeci.
Sąsiadujący polami Aleksander i Jan gospodarowali w Niwie Zakościelnej, na północ od Choczenki, w kierunku granic Frydrychowic i Inwałdu (od dzisiejszej ulicy Głównej po Barańciak).
Natomiast parcele Karola Widra, najstarszego z rodzeństwa, usytuowane były w górnej Choczni, w Niwie Od Lasu Górnica i ciągnęły się od Choczenki, po granice Zawadki, niemal pod przełęcz oddzielającą Łysą Górę od Bliźniaków. Na takie, a nie inne umiejscowienie gruntów Karola wpływ miało jego małżeństwo ze Strzeżoniówną, z której rodziną dzielił część własności.
Oprócz synów Kazimierza niemałą własnością dysponował również ich kuzyn Jan Wider, syn Jakuba. Jego z kolei pola przylegały bezpośrednio do granicy Wadowic i znajdowały się po obu stronach Choczenki, na południe aż po dzisiejszą ulicę Karmelicką, po wadowickiej stronie granicy.
Łączny dochód roczny wszystkich choczeńskich Widrów przewyższał wówczas dochód z gruntów plebańskich i plasował się na siódmym miejscu wśród dochodów wszystkich choczeńskich rodów.

Oprócz wymienionych wcześniej do bardziej znanych w Choczni postaci noszących nazwisko Wider należeli ponadto:

• Andrzej Wider (ur. 1935) naczelnik Ochotniczej Straży Pożarnej,
• Antoni Wider (ur. 1901) członek Komitetu Elektryfikacji wsi,
• Franciszek Wider (ur. 1910) naczelnik OSP, radny, ławnik,
• Franciszka Wider, członkini rady nadzorczej Kasy Stefczyka w międzywojennej Choczni,
• Karol Wider (ur. 1899) radny, członek Komitetu Elektryfikacji i rady nadzorczej Kasy Stefczyka,
• Stanisław Wider (ur. 1907) członek Komitetu Elektryfikacji, ławnik.

W czasie I wojny światowej poległ Józef Wider (ur. 1884), Tomasz Wider (ur. 1887) był ranny, a Jan Wider (ur. 1890) znalazł się w rosyjskiej niewoli na pograniczu dzisiejszego Kazachstanu.

Natomiast do potomków chocznian, ale już bez bezpośrednich związków z Chocznią należą między innymi:

• ksiądz Eugeniusz Wider (ur. 1929 w Żywcu) profesor teologii, karmelita- ojciec Dominik, były prowincjał, autor wielu publikacji książkowych,
• ksiądz Kazimierz Wider (ur. 1942 w Wadowicach) wieloletni proboszcz w Górnej Austrii,
• Karol Wider (ur. 1934 w Wadowicach), dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Cementowego, były wiceminister, organizator Stowarzyszenia Producentów Cementu i Wapna,
• Stanisław Wider (ur. 1926 w Wadowicach) działacz „Solidarności” w Nowej Hucie i duszpasterstwa ludzi pracy,
• Czesław Wider (ur. 1902 w Wadowicach) działacz komunistyczny, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii,
• Michał Wider (ur. 1900 w Wadowicach) działacz komunistyczny, po wojnie komendant MO we Wrocławiu-Osobowicach.

W tym samym cyklu:

• o Dąbrowskich
• o Widlarzach

Choczeńska kronika kryminalna - część III

Krakowski "Czas" z 1879 roku informował:

Wiadomości policyjne: Straż policyjna przytrzymała Ferdynanda Widlarza z Choczni za kradzież surduta z restauracyi.

Goniec Wielkopolski z 20 maja 1927 roku donosił:

KRWAWA TRAGEDJA MIŁOSNA W BRZEŻANACH. Lwów, 17. 5. 

W poniedziałek 16 bm. o świcie rozegrała się w Brzeżanach krwawa tragedja miłosna. Do nieszkania Antoniny Krpnickiej wtargnął przemocą sierżant 51 pp. Józef Widlarz* i zastawszy tam śpiącego Jana Kozłowskiego, handlowca ze Lwowa, strzelił doń dwukrotnie z rewolweru, raniąc go śmiertelnie w pierś i brzuch. Morderca po dokonaniu czynu oddał się sam w ręce władz. Kozłowskiego odwieziono w beznadziejnym stanie do szpitala. Powodem krwawego zamachu, który poruszył cało miasteczko była zazdrość.

* Józef Widlarz urodził się w 1900 roku w Choczni, jako syn Józefa i Marianny z domu Malata.

"Dziennik Polski" z 30 września 1959 roku podawał:

We wsi Chocznia powiat Wadowice zamordowany został 27-letni Tadeusz Ramęda. Pod zarzutem dokonania morderstwa zatrzymany został 19-letni Stanisław Holcman.

Choczeńska kronika kryminalna - część I (LINK)

Choczeńska kronika kryminalna - część II (LINK)

Nauczyciele w Choczni- Feliks Mroziński

Pośmiertne wspomnienie o Feliksie Mrozińskim zamieściło pismo "Szkolnictwo" z 1 sierpnia 1898 roku:

Dnia 29. czerwca b. r. zakończył życie ś. p. Feliks Mroziński, nauczyciel w Roczynach i członek Towarzystwa naucz. w 38. roku życia, a 17. służby nauczycielskiej, pozostawiając żonę z trojgiem drobnych dziatek. 

Ś. p. Feliks urodził się w Wadowicach, uczęszczał do gimnazyum, a następnie wstąpił do sem. nauczycielskiego w Krakowie, które też ukończył w r. 1881. 

Pracował przy szkołach w Choczni, Szarem, Zembrzycach, Bulowicach, a od r. 1889 jako stały naucz. w Roczynach. 

Dnia 21. z. m. uczuł rano nieznaczny ból głowy; nie zważając na to poszedł jeszcze do klasy, ale za pół godziny musiał opuścić dziatwę, której już więcej nie zobaczył. Pomimo natychmiastowej i troskliwej opieki lekarskiej nie zdołano go uratować, gdyż była to zabójcza choroba—zapalenie mózgu. 

Nieboszczyk cieszył się ogólną sympatyą z powodu swego prawego charakteru nietylko wśród kolegów, ale także włościan i mieszczan, a dowodem tego był wspaniały pogrzeb, który się odbył dnia 1 lipca b. r. w Andrychowie, wobec bardzo licznie zgromadzonego ludu z całej okolicy, dziatwy szkolnej z Roczyn, Brzezinki, Sułkowic i Targanic i przybyłych kolegów. 

Zwłoki ś. p. Feliksa prowadził kolega jego Wbny ks. Saferna, proboszcz z Rzyk, w asystencyj 10 księży, a w kościele pożegnał go piękną przemową również kolega i katecheta Wbny ks. Oczkowski. 

W smutku pozostała wdowa składa na tem miejscu wszystkim Wielebnym Księżom za bezinteresowny współudział w smutnym obrzędzie, jako też i wszystkim przybyłym Kolegom i Koleżankom zmarłego serdeczne: „Bóg zapłać".

W uzupełnienie podanych informacji należy dodać, że:

• Feliks Mroziński uczył w szkole w Choczni Dolnej w latach 1881-1883, a od 1882 roku także w Choczni Górnej, praca w Choczni była jego pierwszym zajęciem po ukończeniu seminarium nauczycielskiego,
• w 1884 roku uczył w Szarem na Żywiecczyźnie, w 1885 roku w Zembrzycach, a w latach 1886-1888 w Bulowicach,
• był członkiem Towarzystwa Nauczycieli Ludowych.

Zestawienie nauczycieli uczących w Choczni od początku XIX wieku do 1939 roku jest dostępne tutaj- LINK.

Choczeńscy organiści

Lista tych spośród choczeńskich organistów do początku XX wieku, których nazwiska udało mi się ustalić. 

Zestawienie będzie na bieżąco uzupełniane, w miarę napływu nowych informacji.

• Marcin z Raciborzyc (około 1617)
• Wojciech Tuszyński (podawany w latach 1666-1679)
• Jan Miklaszowski/Mikołajków (podawany od 1688)
• Wojciech Łaziński (podawany w 1714)
• Antoni Zielaskiewicz/Zielaszkowicz (podawany w 1717)
• Paweł Stanecki (podawany od 1733)
• Jakub Sadowski (około 1740)
• Jan Puńczewski (około 1748)
• Marcin Miękiński (około 1759)
• Kazimierz Płaza (podawany w 1761 roku)
• Wojciech Nycz/Nyczowski (podawany w latach 1763-1786)
• Wojciech Wojaszkiewicz (około 1798)
• Jakub Pilarski (od 1804 do 1813)
• Walenty Ziętarski (pisarz gminny 1811-22 i zastępczy organista)
• Walenty Smolarski/Smolarek (od około 1818 roku do początku 1840 roku) -  LINK
• Mateusz Tarchalski (przed 1828 rokiem - równolegle z Walentym Smolarskim)
• Błażej Szczepaniak
• Antoni Danecki/Danek (podawany w latach 1841-1846)
• Józef Cap/Czapik (od 1846) - LINK

Uwagi:

1. Chocznianami z urodzenia byli Błażej Szczepaniak i Józef Czapik.
2. Jan Miklaszowski poślubił mieszkankę Choczni Agatę Gołąb (1690), a Jan Puńczewski także mieszkankę Choczni Ewę Płaza (1748).
3. Potomkowie Wojciecha Tuszyńskiego żyli w Choczni jeszcze w XIX wieku.
4. Błażej Szczepaniak jest wymieniany jako organista w dokumencie znalezionym w kościelnej wieży (LINK), nie udało się ustalić jednak, w jakich latach wykonywał pracę organisty, dlatego jego pozycja na liście jest pod znakiem zapytania.
5. Organistą był wcześniej także choczeński nauczyciel Antoni Gajda, ale w Choczni nie wykonywał tej pracy.
6. Pochodzący z Choczni: Jan Balon był na początku XX wieku organistą w Rybnej, Józef Kręcioch w II połowie XIX wieku w Tyńcu, a zmarły w 2013 roku Eugeniusz Woźny był organistą w kaplicy na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
7. Organiści choczeńscy pracowali często dodatkowo jako nauczyciele w szkółce przykościelnej.
8. Według Józefa Putka istniały kiedyś zapiski o osobach choczeńskich organistów z XVIII wieku (w zbiorze kościelnych pieśni), ale zostały spalone przez niemieckiego nauczyciela w czasie II wojny światowej.

Poświęcenie sztandaru Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w 1927 roku

"Przewodnik Młodzieży Żeńskiej"- okólnik miesięczny Związku Katolickich Stowarzyszeń Młodzieży Żeńskiej archidiecezji krakowskiej, numer 9 z września 1927 roku informował:

"Chocznia koło Wadowic. Niezwykłą i nad wyraz podniosłą uroczystość obchodziło w dniu 22 maja Stowarzyszenie młodzieży żeńskiej w Choczni Dolnej, koło Wadowic: uroczystość poświęcenia sztandaru, Już od samego rana, zjeżdżały furmankami udekorowanemi zielenią i kwiatami, zdążały pieszo ze stacji kolejowej i z sąsiednich wiosek. delegacje poszczególnych Stowarzyszeń i bliższych i dalszych, by uczcić ten dzień uroczysty i podzielić radość i szczęście druchen Choczniańskich. O godzinie 9.30 rano we wzorowym porządku. czwórkami, ruszył Pochód do kościoła miejscowego. Na czele szedł oddział miejscowej straży ochotniczej i delegacja Stowarzyszenia Młodzieży męskiej, następnie postępowały delegacje 14 Stowarzyszeń Młodzieży żeńskiej, w ilości około 200 osób ze sztandarami. a w końcu Stowarzyszenie z Choczni niosło otoczony wieńcem, zwinięty, nowo ufundowany przepiękny sztandar, z wizerunkiem Niepokalanej z jednej, a św. Józefa z drugiej strony. W rogu sztandaru rozpościerał skrzydła Orzeł Biały!

Aktu poświęcenia dokonał. bawiący podówczas na wizytacji w Choczni sam Najprzew. Książe Metropolita krakowski, poczem wbił osobiście pamiątkowy gwóźdź, a oddając sztandar Stowarzyszeniu przemówił w paru słowach do dziewcząt. zaznaczając. że sztandar ten ma być dla nich zawsze przypomnieniem wiernej służby dla Boga i Ojczyzny! 

Po wysluchaniu uroczystej Mszy św. odbyło się dalsze wbijanie gwoździ przez delegacje i osoby zaproszone na tę uroczystość, lecz niestety niedługo to trwać mogło, gdyż deszcz przeszkodził i musiano się chronić do domów prywatnych i stodoły, jednego z gospodarzy Choczniańskich. 

Druchny z Choczni tak gościnnie przyjmowały u siebie, że deszcz nie popsuł wcale humorów, śpiewano chórem, a miła wspólna pogawędka dała sposobność druchnom zapoznania się między sobą, wzajemnego zbliżenia, tak bardzo potrzebnego i. koniecznego w naszej pracy Stowarzyszeniowej, bo tylko wówczas może być w Związku miłość i zwarta siła, gdy dziewczątka nasze wszystkie zrozumieją, że są siostrami, dziećmi jednej wielkiej rodziny katolickiej, zatem w każdem poszczególnem Stowarzyszniu czuć się powinny tak, jak gdyby były w najbliższej rodzinie. 

O godzinie 5.30 zgromadzono się w budynku szkolnym, dla wysłuchania referatu pod tytułem: "Sztandar Słowarzyszenia, jako pobudka do pracy kulturalno-oświatowej". Dziewczęta wszystkie w krakowskich strojach utworzyły wzdłuż schodów wejściowych szpaler, przez który wszedł ukochany, przez wszystkich oczekiwany nasz Najprzew. Książe Metropolita, witany przez przewodniczącą Stowarzyszenia w Choczni i skarbniczkę, które w imieniu całego Stowarzyszenia składały Mu wyrazy czci, hołdu i serdecznego przywiązania za Jego Ojcowską opiekę, którą otacza wszystkie nasze Stowarzyszenia. 

Nastąpił wreszcie referat, w którym rozwinięta była konieczność pracy kulturalno- oświatowej w Stowarzyszeniach, jej wpływ nie tylko  na rozwój samego Stowarzyszenia, ale zarazem na podniesienie oświaty w całej Ojczyźnie naszej. Sztandar ma być zachętą do pracy dla Boga i Ojczyzny, ma być tej pracy przypomnieniem, sztandar, to znak walki za pewne ideały, czyli rzeczy dla nas wielkie, drogie i święte. Sztandar nie może być tylko tą piękną dekoracją Stowarzyszenia w czasie pochodu, w czasie uroczystości religijnych i narodowych, sztandar to symbol żywych ideałów, to pobudka do czynów szlachetnych, a wizerunki Najśw. Marji Panny i św. Józefa widniejące na nim, mają być przypomnieniem pracy dla Boga, pracy w obronie wiary świętej i Kościoła. Tylko tak pojęty sztandar spełni swoje zadanie, w Stowarzyszeniu. 

Po skończonym referacie nastąpiło ślubowanie przed sztandarem, a następnie Najprzewielebniejszy nasz Arcypasterz przemówił do zebranej tak licznie młodzieży, zachęcając. do wytrwania w pracy raz rozpoczętej, chociażby napotykać przyszło największe trudności na tej drodze, nie zniechęcajcie się, bo zwycięstwo macie zapewnione. Stowarzyszenia nasze są tak ściśle złączone z Kościołem, tak z nim związane, że nic im grozić nie może. Pomimo burz i walk Kościół trwa, trwał i trwać będzie. Taksamo wszelka praca podjęta w Imię Boże dla dobra Kościoła zginąć nie może! 

Na zakończenie swego przemówienia. udzielił Najprzewielebniejszy Książe Metropolita swojego błogosławieństwa i zebrani wyszli przed budynek szkolny, gdzie nastąpiła wspólna fotografia. 

Około godziny 7 wieczorem. wszyscy z serdecznem żalem żegnali Najdostojniejszego Gościa, poczem wszystkie delegacje rozjechały się podniesione na duchu, pełne najmilszych wspomnień przeżytego dnia, z serdecznem uczuciem wdzięczności dla kochanych druchen z Choczni, które potrafiły tak mile i gościnnie, mimo wielu trudności i niepogody przyjąć wszystkich zebranych na tę uroczystość gości."

Ten dość długi tekst wyjaśnia jednocześnie okoliczności powstania fotografii, zamieszczonej na chocznia-kiedyś 3 marca, na której widać w środku poświęcony sztandar:

Choczeńskie rody - Dąbrowscy

Nazwisko Dąbrowski w powiązaniu z Chocznią pojawia się po raz pierwszy w dokumentach pisanych w 1735 roku, czyli w czasie, gdy prowadzono już w miarę regularnie kościelne księgi metrykalne: chrztów, małżeństw i zmarłych. Dzięki temu historię nazwiska Dąbrowski w Choczni można odtworzyć z dużą precyzją, nieosiągalną w przypadku historii wielu innych nazwisk, które pojawiły się w Choczni znacznie wcześniej.

Dokładnie 6 maja 1735 roku niejaki Marcin Dąbrowski był ojcem chrzestnym Zofii, córki Tomasza i Ewy Kręciochów. Cztery lata później (1739) ten sam Marcin Dąbrowski, z żoną Łucją, ochrzcili w Choczni córkę Monikę, a potem jeszcze czworo innych dzieci (do 1747 roku). Od 1750 roku swoje dzieci w Choczni chrzcił następny Dąbrowski, o imieniu Maciej, nadając im zresztą dość nietypowe imiona (na przykład: Gertruda, Tyburcjusz, czy Romuald). Brak w Choczni metryk chrztu Marcina i Macieja Dąbrowskich mógł sugerować, że ci pierwsi Dąbrowscy byli przybyszami z zewnątrz i pojawili się we wsi w I połowie XVIII wieku.

W rzeczywistości wyglądało to jednak zupełnie inaczej. Okazało się, że w drugiej połowie XVIII wieku nazwiska zarówno potomków Macieja, jak i jego samego, zapisywano w metrykach przemiennie- czasem jako Dąbrowski, a w innych przypadkach jako… Balon. Ten stan rzeczy utrzymywał się jeszcze w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy to niektórych Dąbrowskich pisano „Dąbrowski recte Balon”, czyli Dąbrowski prawidłowo Balon. A sprawdzenie metryk z I połowy XVIII wieku wykazało, że począwszy od 1723 roku chrzcił w Choczni swoje dzieci Marcin Balon z żoną Łucją, w tym syna Macieja (w 1725 roku) ! Co więcej, również inne dzieci Marcina Balona i Łucji w późniejszych czasach zapisywano na przemian, z nazwiskiem Dąbrowski lub Balon.

Podane fakty pozwalają stwierdzić, że Dąbrowscy w Choczni pojawili się jako nosząca osobne nazwisko gałąź rodu Balonów, począwszy od Marcina Balona/Dąbrowskiego, urodzonego w 1695 roku, syna choczeńskiego kowala i wójta Wawrzyńca Balona.

Nie sposób jednak bez dokładnych badań genealogicznych określić, czy wszyscy współcześni Dąbrowscy w Choczni są potomkami Marcina i Łucji. Z dużym prawdopodobieństwem tak, ale nazwisko Dąbrowski jest w Polsce bardzo popularne i nie jest całkiem wykluczone, że również inni Dąbrowscy, nie wywodzący się z Balonów, osiedli w Choczni w XIX lub XX wieku. 

Z pewnością w 1829 roku brał ślub w Choczni niejaki Józef Dąbrowski (właściwie Achmet), z pochodzenia Turek z Bułgarii, żołnierz armii austriackiej, który nie pozostawił jednak w Choczni potomków.

Dąbrowscy z Choczni wielokrotnie pojawiają się w różnego rodzaju dokumentach pisanych, związanych z historią wsi.  

W XVIII wieku Wojciech Dąbrowski (ur. 1735), syn wspomnianego wcześniej Marcina, był choczeńskim przysiężnym (czyli radnym), a jego brat Andrzej (ur. 1747) karczmarzem. Karczmarzem był również Krzysztof Dąbrowski, a Kacper Dąbrowski młynarzem. 

W XIX wieku Józef Dąbrowski (ur. 1807) był kowalem, a Ignacy Dąbrowski (ur. około 1824) to radny i członek Rady Miejscowej Szkolnej, podobnie jak Wojciech (ur. około 1820). Bardzo ciekawą postacią był Franciszek Dąbrowski (ur. 1839), niedoszły ksiądz, doktor praw, pracujący w Mielcu i Nisku, a zmarły w Krakowie, jako emerytowany sędzia. To ojciec magnata prasowego z okresu międzywojennego- Mariana Dąbrowskiego (ur. 1878), właściciela  „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”. Księdzem został natomiast Szymon Dąbrowski (ur. 1859), pracujący wśród amerykańskiej Polonii (LINK). Nie należy go mylić z innym Szymonem Dąbrowskim (ur. 1863), urzędnikiem pocztowym i zasłużonym krakowskim radnym (LINK). W 1877 roku urodziła się Maria Dąbrowska, późniejsza siostra Elja- karmelitanka. Wieloletnią akuszerką gminną była Aniela Dąbrowska.

W XX wieku do bardziej znanych postaci z grona choczeńskich Dąbrowskich należeli:

• Stanisława Dąbrowska z domu Szurman (ur. 1917), ogrodniczka, członkini Wojewódzkiej Rady Narodowej,
• Franciszek Dąbrowski (ur. 1902) radny gromadzki, ławnik, działacz Kasy Stefczyka, powojenny sołtys Choczni,
• Józef Dąbrowski (ur. 1879) „Patyk”, korespondent prasy polonijnej, działacz ludowy, radny gromadzki,
• Ryszard Dąbrowski (ur. 1938) podporucznik lotnictwa,
• Stanisław Dąbrowski (ur. 1914) ogrodnik w rezydencji prezydenckiej w Spale i w Choczni
• Stefan Dąbrowski (ur. 1906) ochroniarz prezydenta Mościckiego, żołnierz ruchu oporu, więzień Auschwitz, w którym poniósł śmierć,
• Wincenty Dąbrowski (ur. 1904) porucznik Wojska Polskiego, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych we Francji i w Anglii, po wojnie na emigracji w Kanadzie.

W czasie I wojny światowej śmierć ponieśli: Teodor Dąbrowski (ur. 1881) i Józef Dąbrowski (ur. 1897), a Michał Dąbrowski (ur. 1895) dostał się do włoskiej niewoli.

Natomiast czynny udział w kampanii wrześniowej 1939 roku brali: Stanisław Dąbrowski (ur. 1914), Józef Dąbrowski (1912) i inny  Józef Dąbrowski (ur. 1911).

Siedziby i własność choczeńskich Dąbrowskich w połowie XIX wieku określić można na podstawie "Grundaparzellen- Protocoll", spisu własności gruntowej, zapoczątkowanego w 1844 roku.

W tym czasie własność rolną i leśną posiadało aż szesnastu Dąbrowskich.

Ich parcele usytuowane były przede wszystkim w Niwie Zakościelnej, na północ od Choczenki (Andrzeja, Ignacego, Jana, Józefa, dwóch Kazimierzy i Maciejów, Piotra i Stanisława) oraz w Niwie Zakościelnej południowej (grunty: Franciszka i dwóch Sebastianów) i Dolnej od Wadowic (pola Jana i Józefa).

Najmajętniejszy z Dąbrowskich- Jan spod numeru 170a- był wtedy dziewiąty na liście chłopskich właścicieli gruntów, jako posiadacz ponad 18 mórg.

Przeciętne gospodarstwo Dąbrowskich miało w tamtych czasach powierzchnię i roczny dochód poniżej średnich wartości wyliczonych dla całej wsi.

Choczeńscy proboszczowie- ksiądz Jacek Majeranowski

Jacek Majeranowski pochodził z Mucharza, gdzie urodził się w 1754 roku. Jego imię w metrykach kościelnych zapisywano po łacinie jako Hyacinthus, natomiast nazwisko bywało też wymieniane w różnych źródłach nie tylko jako Majeranowski, ale również Majeronowski lub Majerowski.

Przed święceniami kapłańskimi w 1776 roku pobierał nauki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, natomiast teologię i filozofię miał studiować w Sandomierzu.

Już dwa lata po święceniach (1778) objął probostwo w Dankowicach koło Bielska. Po dwudziestu dwóch latach posługi w Dankowicach został proboszczem w Choczni (1800).

W czasie pełnienia przez niego obowiązków proboszcza kontynuowano rozpoczętą w 1798 roku budowę drewnianego kościoła. W 1801 roku dodano kamienną posadzkę, w 1802 roku dobudowano wieże, a w 1804 roku otynkowano ściany zewnętrzne, wybudowano przedsionek (babiniec) i otoczono teren przykościelny parkanem, w którym były kapliczki ze stacjami Męki Pańskiej.

W 1808 roku biskup krakowski poświęcił nowy kościół. Proboszcz Majeronowski ufundował w nim z własnych środków ambonę, chrzcielnicę, ławki i puszkę, a do ołtarza głównego wstawił nowy obraz Matki Boskiej.

Powiększył także obszar własności plebańskiej przez zakup trzech stawów od właściciela wsi Jana Bibersteina-Starowieyskiego.  Stawy te, których pozostałości grobli były widoczne jeszcze nie tak dawno temu, znajdowały się w dolinie za Konówką, po lewej stronie drogi (ulica Kościelna), prowadzącej aktualnie od cmentarza do ulicy Góralskiej. Zakupione za prywatne pieniądze stawy zapisał na rzecz swoich następców na probostwie. 

Za jego pobytu w Choczni miano wybudować również organistówkę z osobną izbą szkolną, gdzie zatrudniony organista Jakub Pilarski od 1804 roku prowadził naukę czytania, pisania i rachowania dla dzieci i dorosłych, przejmując tym samym wcześniejszą pracę samego proboszcza. 

Ksiądz Jacek Majeranowski zmarł w Choczni 21 stycznia 1811 roku, w 57 roku życia i został pochowany na cmentarzu przykościelnym. Przed śmiercią ustanowił fundację, której środki miały być przeznaczone na odprawianie mszy świętych w jego intencji.
Na ścianie wewnętrznej bocznego wejścia do współczesnego choczeńskiego kościoła znajduje się tablica pamiątkowa ks. Majeronowskiego, na której są wyszczególnione jego zasługi dla kościoła oraz prośba o modlitwę.

Lista choczeńskich proboszczów - LINK

Początek września 1939 roku w Choczni

1 września 1939 roku (piątek)

Chocznię opuścił stacjonujący w niej przez tydzień niepełny batalion 12 Pułku Piechoty Wojska Polskiego.

2 września 1939 roku (sobota)

Szosą od strony Inwałdu przemieszczały się przez Chocznię w tumanach kurzu i wielkim nieładzie  tłumy uchodźców cywilnych i oddziały wojskowe, wchodzące w skład 21 Dywizji Piechoty Górskiej z Bielska. Ewakuacja przebiegała również koleją.

3 września 1939 roku (niedziela)

Trwało nieprzerwanie przemieszczanie się uchodźców. Rano nad Chocznią pojawiły się dwa samoloty niemieckie, ostrzelane przez wojskowy patrol polski, ze stanowisk na Dziale, w pobliżu szkoły i pod Pagorkiem Malatowskim. Około południa rozpoczął się ostrzał gościńca przez samoloty niemieckie, grad kul karabinów maszynowych poranił wielu uchodźców. Część wychodzących z niedzielnej mszy chocznian zawróciła i schroniła się we wnętrzu kościoła. Zarząd miejscowej mleczarni i Kasy Stefczyka wyniósł z Domu Ludowego i zabezpieczył przed zniszczeniem akta tych spółek. Około 18.00 nastąpił nalot 13 samolotów niemieckich, które zrzuciły bomby na zapchaną uchodźcami szosę. Pierwsza z nich spadła w niezbyt dużej odległości od szkoły w Choczni Dolnej, wyrywając w ziemi dużych rozmiarów jamę i powodując wypadnięcie szyb z wielu pobliskich domów, plebani, a także uszkodzenia dachówek. 

Na Dziale Choczeńskim bomby zabiły 29 osób, w tym 11 żołnierzy (patrz lista ofiar) oraz ponad 50 koni, i kilka sztuk bydła. Ranni zostali pozbierani przez sanitariuszy "Czerownego Krzyża" i odwiezieni do szpitala w Wadowicach. Spośród miejscowych obrażenia odnieśli: Kacper Garżel i Stanisław Dębak. Po bombardowaniu gościniec opustoszał, pozostały na nim tylko rozbite wozy i uszkodzony sprzęt wojskowy. Uchodźcy nocowali wprost na polach, w zaroślach lub w piwnicach i stodołach choczeńskich gospodarzy. Trwały również poszukiwania rozpierzchniętego bydła i pogubionego podczas ucieczki dobytku. Nocą rozpoczął się ostrzał artyleryjski, uszkadzając budynki mieszkalne i zabudowania gospodarcze. Spłonęła stodoła Stanisława Zająca na Komanim Pagorku, uszkodzony został budynek mieszkalny, którego właścicielem był Wojciech Copija i stodoła Kurka.  Na Zawalu wyleciały szyby z okien domów: Antoniego i Piotra Szymonków, Tomasza Szczura i wielu innych. Pociski padały także na ogrody na Komanim Pagórku i łąkę plebańską nad Konówką. Mimo ostrzału ciemności wykorzystywali złodzieje, kradnąc pozostawiony bez opieki dobytek uchodźców, a nawet obdzierając trupy zabitych.

4 września 1939 roku (poniedziałek)

Od wczesnego rana ostrzał artyleryjski przesunął się dalej na zachód i pociski przestały spadać w Choczni, około 6.00 ostrzał ustał. Między 7.00 a 8.30 wkroczyło do Choczni wojsko niemieckie, witane entuzjastycznie przez nastawionego proniemiecko mieszkańca wsi - Tomasza Płonkę. Regularne wojsko niemieckie nie zatrzymało się w Choczni i podążyło w kierunku Wadowic, natomiast we wsi pozostały patrole żandarmerii, rozwieszając obwieszczenia władz okupacyjnych. Jeden z patroli wtargnął do szkoły, zerwał wiszące godło państwowe i zniszczył szkolną chorągiew.

5 września 1939 roku (wtorek)

Na cmentarzu pochowano w zbiorowej mogile 10 zabitych w bombardowaniu polskich żołnierzy oraz 15 osób cywilnych. Żandarmeria niemiecka nakazała sołtysowi Władysławowi Świętkowi zwołać ludzi do usunięcia z gościńca zabitych zwierząt i zakopania ich w głębokich na swa metry dołach, usytuowanych wzdłuż drogi. Spisane i zabezpieczone zostały również wszelkie pozostawione na gościńcu rzeczy osobiste uchodźców.

Wykorzystano informacje zawarte między innymi w:

• "Kronice wsi Chocznia" Józefa Turały
• wojennym pamiętniku sołtysa "Śmierć i wygnanie" Władysława Świętka
• "Stuletniej księdze zdarzeń i ludzi" Józefa Putka

Władysław Świętek o rozwiązaniu rady gminnej w Choczni w 1929 roku

Rozwiązania choczeńskiej rady gminnej w 1929 roku dotyczy również wcześniejsza notatka- LINK.

Tym razem wypowiedź na ten temat Władysława Świętka, członka rozwiązanej rady, który na łamach "Wyzwolenia" z 30 marca 1930 roku polemizuje z przytoczonymi wcześniej zarzutami ministra Sławoja Składkowskiego i podkreśla zarówno dokonania rozwiązanej rady, jaki i zasługi jej przewodniczącego Józefa Putka.

Wojewódzkie salomony

Z Choczni pow. Wadowice.

„Jeszcze się ten nie narodził, aby wszystkim wygodził". Krocie przykładów świadczą o prawdziwości niniejszego przysłowia. W związku z powyższem przysłowiem poddaję ku rozwadze wyrok województwa krakoskiego z przed trzech miesięcy nakazujący rozwiązanie Rady Gminnej w Choczni. 

Rada ta składająca się z 40 członków wybrana przez obywateli nie tak większością, ale niemal wszystkiemi głosami obywateli, wybrała w tajnem głosowaniu naczelnika gminy w osobie p. dr. Putka nie mniej tylko 39 głosami. Rada ta prawie w tym samym składzie, z tymże samym naczelnikiem urzędowała już w poprzedniej kadencji i swemi uchwałami i staraniem o postęp i kulturę swej niezamożnej, a ładnie położonej gminy: odrestaurowała kościół wraz z magazynem i parkanami, wybudowała na rzece Choczence cztery mosty żelazno-betonowe i jeden drewniany, zakupiła kamieniołom i przy nim cztery morgi lasu, uruchomiła ten kamieniołom, rozszerzyła drogę gminną na długości 5 kilometrów, przejęła na gminę i odrestaurowała kilka studni, zaprowadziła bibliotekę gminną, uporządkowała cmentarz gminny i różne pożyteczne rzeczy, czego nikt nie może zaprzeczyć.

Prócz tego przeprowadziła Plebiscyt przeciw alkoholowy i dziś w porównaniu z sąsiedniem miastem Wadowice może się tem poszczycić, że niema karczem. Ta rada gminna według słów komisarza starostwa Dańkowskiego, rzekomo "prawnie nie istnieje". 

Zaiste dziwne są wyroki salomonów urzędowych. Może kto, czytając pomyśli: musiało tam być coś niedobrego, jakieś ważne punkta, skoro tę radę nakazano rozwiązać?! 

Otóż jeden z głównych zarzutów, to pisemna odpowiedź ob. dr. J. Putka staroście wadowickiemu na zapytanie, w których godzinach Urząd gminny w Choczni urzęduje, że rada. gminna i zwierzchność gminy urzęduje w niedzielę od 2 po południu, aż do wyczerpania spraw samorządowych.

I słusznie, jakie zapytanie, taka odpowiedź. Ponieważ wójt, względnie jego zastępca, urzęduje wciąż nawet w nocy, albowiem różne wypadki w gminie zmuszają go do tego, a zwłaszcza w dużej gminie. A to, że w niedzielę po południu na wsi ludziom, którzy całe dni robocze pracą są zajęci, wójt z własnej woli, zamiast  -wzorem. wielu starostów - spać, czy pić, czy w karty rżnąć, załatwi sprawy urzędowe, to jest zbrodnią? 

Przecież wyraźne i zrozumiałe są słowa amerykańskiego prezydenta, że właśnie oto chodzi "jak wykorzystujemy wolne chwile ?".

Charakterystycznem w tym wypadku jest to, że starostwo nie chce wiedzieć, o pracy niedzielnej urzędu gminnego, a nie pyta się o te godziny Urzędu parafjalnego. Również i to przez cały dzień w niedzielę Urząd parafialny załatwia sprawy urzędowe, a nikt się tem nie irytuje, nie zakazuje, być może dlatego, że w Urzędzie gminnym za darmo lub też za małą opłatą komunalną sprawy się załatwia, tam zaś za „ofiarowane" nieograniczone, z uśmiechem przyjmowane sumki. 

Wierzę, że wielu pankom nie jest to na rękę, gdy chłop po całotygodniowej pracy, w niedzielę po południu gazety czyta, za pióro chwyta, do Urzędu gminnego, do Kasy Stefczyka, do Kółka Rolniczego, do Stowarzyszenia „Wyzwolenia'', do czytelni i. t. p. wychodzi. 

Milejby im było widzieć chłopa po nabożeństwie śpiącego lub pod ścianą o "koszałkach - opałkach" gwarzącego. 

W takim to celu nakazano rozwiązać, naśladowania godną Radę gminną w Choczni, a przez to ob. dr. Putkowi, posłowi na Sejm, uczyniono za jego wielce owocne trudy i pracę, niezmierna, krzywdę. Zaś prawo obywateli w Choczni w wolnej Ojczyźnie, zostało pogwałcone w niesłychany sposób. To też z tysięcy pier si protest przeciw bezprawiu grzmi: Bo takiego wójta pracowitego, uczciwego i umiejącego gospodarzyć w gminie jak ob. i dr. J. Pulek, daj Boże by każda gmina w Polsce miała. 

Uczciwym kierownikom wszelkich instytucji społecznych cześć! 

Władysław Świątek członek rady gminnej w Choczni.

Chocznianie w rejestrze poborowych armii USA z 1942 roku

Podobne zestawienie, obejmujące poborowych z okresu I wojny światowej jest dostępne tu- LINK.

Tym razem lista zawiera poborowych urodzonych w Choczni pomiędzy 28 kwietniem 1877 roku, a 16 lutym 1897 roku, którzy ze względu na wiek (pomiędzy 45 a 64 rokiem życia) zostali zarejestrowani, ale niekoniecznie powołani do czynnej służby wojskowej. Ich dane spisano 27 kwietnia 1942 roku na specjalnych formularzach (World War II Draft Registration Cards).

• Stanisław Bator ur. 1904
• Franciszek Bryndza ur. 1891
• Stanisław Bryndza ur. 1896
• Jan Cibor ur. 1894
• Józef Jakub Cibor ur. 1885
• Stanisław Cibor ur. 1887
• Wojciech Dąbrowski ur. 1892
• Szczepan Józef Drapa ur. 1891
• Władysław Fryś ur. 1905
• Josef Goldberger ur. 1896
• Franciszek Góra ur. 1892
• Antoni Grzela ur. 1894
• Antoni Guzdek ur. 1887
• Stanisław Guzdek ur. 1911
• Franciszek Gzela ur. 1887
• Franciszek Kalemba ur. 1880
• Piotr Paweł Knapik ur. 1894
• Jan Koman ur. 1882
• Władysław Koman ur. 1880
• Piotr Kumorek ur. 1883
• Franciszek Aleksander Kręcioch ur. 1893
• Jan Wojciech Kręcioch ur. 1888
• Tomasz Kręcioch ur. 1883
• Ferdynand Lach ur. 1891
• Antoni Łopata ur. 1886
• Jan Antoni Ramenda ur. 1884
• Józef Tomasz Ramenda ur. 1885
• Franciszek Jan Ramza ur. 1893
• Józef Rokowski ur. 1892
• Karol Rokowski ur. 1889
• Edward Rosenberg ur. 1894
• Irving Rosenberg ur. 1891
• Antoni Szczur ur. 1887
• Ignacy Antoni Ścigalski ur. 1881
• Jan Tomasz Turała ur. 1895
• Jan Turała ur. 1886
• Adam Wcisło ur. 1893
• Franciszek Andrzej Wider ur. 1883
• Stanisław Widlarz ur. 1891
• Feliks Wojtala ur. 1900
• Stefan Woźniak ur. 1892
• Stanisław Kazimierz Zając ur. 1894

Pogrubiono nie występujących w drafcie z I wojny światowej.

Wójtowie Choczni

Lista tych spośród choczeńskich wójtów, których nazwiska udało mi się ustalić. 

W miarę uzyskiwania nowych informacji zestawienie będzie na bieżąco uzupełniane.

• Matusz Barss/Barszcz/Barzyk (1576-1597)
• Marcin Halama (1600-1622)
• Sebastian Matejko/Matejek/Matheika (1623-1630)
• Bartłomiej Kiznar/Kieznar (1631-1653)
• Błażej Kaczmarski/Kaczmarz/Matejko (1655-1657)
• Wojciech Kłaputowski/Mucha/Mucharski (1660-1669)
• Tomasz Capik/Szymonek/Simunek (1669-1681)
• Walenty Twaróg/Twarosek (1681-1687)
• Grygier/Grigl (Grzegorz) Grządziel (1678; 1681; 1688-1707)
• Jan Kumorek Misiek (1682)
• Marcin Wilczek (1682 i 1683)
• Walenty Guzdek/Gustek (1708-1716)
• Wawrzyniec Balon/Balan (1716-1731)
• Maciej Cap/Czap (1731-1747)
• Józef Balon (1749-1751; 1752-1754 i od 1763 roku)
• Łukasz Woźniak (1751; 1754-1762)
• Jakub Szczur (około 1770)
• Maciej Guzdek (około 1783)
• Michał Kręcioch (od około 1784 do 1790)
• Tomasz Gocał/Gaczoł (od 1790)
• Walenty Stankowicz/Stankiewicz (do 1794)
• Wojciech Piątek (od 1794 do około 1807)
• Antoni Świętek (od około 1807)
• Kacper Rudzicki (co najmniej w okresie 1816-1818)
• Tomasz Woźniak (około 1820)
• Jacenty Nowak (do 1822)
• Franciszek Kręcioch (od 1822)
• Józef Szczur (do 1826)
• Józef Twaróg (od 1826)
• Józef Pindel (około 1835)
• Michał Pindel (około 1841)
• Szymon Ruła (około 1844)
• Franciszek Bryndza (około 1847)
• Jan Pindel (około 1852)
• Szymon Pietruszka (przed 1855)
• Antoni Widlarz (około 1855)
• Jan Szczur (około 1856)
• Jan Rokowski (do 1860)
• Wojciech Widlarz (1860-1865)
• Józef Cap/Czapik (od 1866 do 1873, od 1876 do 1879, od 1883 do 1897) LINK
• Franciszek Guzdek (1873-1875)
• Józef Guzdek (1879 - przez jeden dzień)
• Jakub Guzdek (od 1879 - przez miesiąc)
• Józef Guzdek (od 1879)
• Szymon Pietruszka (od 1880)
• Antoni Sikora (1897-1909) LINK
• Maksymilian Malata (1909-1919) LINK
• Józef Putek (1919-1929)
• Józef Guzdek (1946-1947)
• Władysław Babiński (1947-1949)
• Leon Bąk (p.o. 1949, wójt od 1950) LINK

Uwagi:

1. Nie uwzględniono osób wyznaczonych do kierowania gminą, a nie demokratycznie wybranych, którzy sprawowali władzę w latach 1950-1954, czyli do czasu likwidacji gminy Chocznia.
2. Nie uwzględniono komisarzy/tymczasowych kierowników gminy Chocznia, sprawujących nadaną władzę w latach 1929-1934.
3. W wielu źródłach jako choczeński wójt wymieniany jest również Antoni Styła (LINK), ale nie udało mi się tego jednoznacznie zweryfikować i umiejscowić jego ewentualnej kadencji w czasie. O ile rzeczywiście sprawował tę funkcję, a nie był to tylko tytuł grzecznościowy, to być może po Józefie Czapiku, a przed Antonim Sikorą.
4. Po II wojnie światowej (do 22 października 1950 roku) faktyczną władzę w Choczni sprawował Józef Putek, niezależnie od tego jakie stanowisko oficjalnie pełnił i kto z jego upoważnienia podpisywał się na dokumentach gminnych jako wójt.
5. Funkcję wójta Choczni różnie nazywano na przestrzeni dziejów. Także praetor, advocatus (ponieważ sprawował również funkcję sędziego na szczeblu gminy) oraz w bliższych nam czasach naczelnik gminy.
6. Ciekawe informacje na temat dawniejszych wójtów choczeńskich mogła zawierać choczeńska Księga Gromadzka, niedostępna dla badaczy po śmierci Józefa Putka.

Szymon Dąbrowski - krakowski radny

30 grudnia 1914 roku "Ilustrowany Kuryer Codzienny" informował:

Wczoraj w południe nadeszła z Bogumina smutna wiadomość, iż w podróży do Wiednia umarł tam po krótkich a ciężkich cierpieniach (krwotok) śp. Szymon Dąbrowski, kontroler pocztowy, długoletni radca miejski. Wiadomość ta wywołała w całem mieście szczery żal, a zwłaszcza pośród inteligencyi, która niejednokrotnie miała sposobność oceniać wysokie zalety charakteru zmarłego.

...

Śp. Szymon Dąbrowski urodził się w r. 1863 w Choczni pod Wadowicami. Początkowe nauki szkolne pobierał w Wadowicach, tam też uczęszczał do gimnazyum. Po czterech latach studyów przeniósł się do Krakowa, gdzie ukończył szkołę średnią. Jako student cieszył się ogólną sympatyą zarówno wśród kolegów jak i profesorów, którzy umieli ocenić w zmarłym bystrość umysłu i nieskazitelność charakteru. Z powodu braku środków materyalnych nie mógł kontynuować studyów, wstąpił więc do służby pocztowej. Krok ten, który uważał za twardą konieczność życiową - stanowił w jego życiu cichą tragedyę... Owiany świętym zapałem pracy społecznej, a zwłaszcza ekonomicznej w kierunku ulżenia nędzy tym najbiedniejszym - rzucił olbrzymi zapas energii wśród masy urzędnicze i pod sztandarem zrzeszenia się na polu zawodowem i ekonomicznem prowadził je do polepszenia bytu. Praca ta żmudna zmarłego, prowadzona intensywnie, a bez rozgłosu - siłą faktu wyrobiła mu wśród inteligencyi mir i szacunek. Zmarłemu też przypada zasługa jako temu, który powołał do życia Związek ekonomiczny profesorów i nauczycieli. W uznaniu Jego obywatelskiej i społecznej pracy - sfery urzędnicze postawiły zmarłego jako kandydata na radcę miejskiego. 

W r. 1907 wybrano śp. Dąbrowskiego olbrzymią ilością głosów radcą miasta Krakowa. Na tym nowym i odpowiedzialnym posterunku przedstawiciela szerokich warstw ludności krakowskiej w zarządzie gminy - uwypuklił się dopiero we wspaniałych rysach obraz niezależnego charakteru zmarłego, aż do ostateczności uczciwego. Umiał i potrafił, jak nikt inny wyczuć grożące niebezpieczeństwo na polu ekonomicznem ludności krakowskiej, rzucał jak nikt inny może bez patosu i przesady słowa potępienia w Radzie miejskiej na zło, które jak rak toczy... Przynależny do stronnictwa demokratycznego - był zawsze i zawsze niezależym... Należał bowiem duchem do stronnictwa, któremu przewodziła świetlana postać śp. Romanowicza, Rottera... Z nimi czuł się szczęśliwym o nich ze łzami w oczach wspominał. Karcił surowo wszelki wyzysk i uważał go za zbrodnię bez względu na to, czy pochodzi od góry, czy od dołu... Stąd rodził się dla niego najgłębszy szacunek, nawet u wrogich jemu obozów... Ty najbiedniejsza ludności miejska, Ty, która w obecnych czasach wojennych wystawiona jesteś na głód i nędzę - wiedz o tem, że z grona naszego ubył człowiek, który cicho, bez rozgłosu, serdecznie bronił Cię w Zarządzie gminnym przed wyzyskiem, że zszedł ze świata mąż, dla którego nędza ludu nie była pustym frazesem lecz najistotniejszą prawdą duszy i serca jego. I ty ludności miejska nie prędko go zapomnisz.

 S. P. Szymon Dąbrowski już od kilku lat skarżył się na bóle w piersiach. Mimo to do ostatniej chwili stał twardo na posterunku. W dzień Wigilii otrzymawszy błagalny list pospieszenia z pomocą - rzucił ognisko rodzinne i wyjechał tam, gdzie go wielkie i serdeczne serce wołało... W drodze skutkiem krwotoku - zmarł. Zmarł dnia 26 b. m. w Boguminie. Cześć Jego pamięci! 

Szymon Dąbrowski był synem Franciszka i Rozalii z Janikowskich. 

Nie należy go mylić z księdzem Szymonem Dąbrowskim, o którym można przeczytać tu- LINK

Choczeńskie rody - rodzina Widlarz

Nazwisko Widlarz pojawia się w choczeńskich księgach metrykalnych po raz pierwszy w 1714 roku, kiedy to niejaki Maciej Widlarz był ojcem chrzestnym Cecylii, córki Marcina i Katarzyny Leśnych. 

Nie oznacza to jednak, że dopiero około 1714 roku ta rodzina sprowadziła się do Choczni.  Otóż wcześniej jej przedstawiciele zapisywani byli pod dwoma innymi nazwiskami: Wawrzyniec/Wawrzyńczak i Matejko/Mateyczyk. W latach 50-tych XVII wieku, w czasie potopu szwedzkiego, gdy ksiądz proboszcz Kacper Sosin rozpoczynał prowadzenie choczeńskich ksiąg metrykalnych, nazwiska Wawrzyniec/Wawrzyńczak i Mateyko/Mateyczyk pojawiają się w nich dość często.
Matejko/Mateyczyk po raz pierwszy w 1655 roku, a Wawrzyniec rok później, z tym, że z dokumentów historycznych wiadomo o niejakim Wawrzyńcu z Choczni, który już w 1537 roku był właścicielem 3 krów w górnej części wsi.
Z prowadzonego od 1663 roku spisu choczeńskich płatników taczma (podatku kościelnego) wywnioskować można, że dwóch sąsiadujących ze sobą kmieci: Jakuba i Grzegorza zapisywano raz jako Wawrzyniec/Wawrzyńczak, a innym razem jako Mateyczyk.
A że w 1673 roku zmarł w Choczni sędziwy Wawrzyniec Mateyko, to domniemywać można, że zarówno Grzegorz, jak i Jakub mogli być jego potomkami (synami?) i stąd dwoistość ich zapisywania-  pod nazwą rodową (Mateyczyk czyli młody Mateyko) oraz w formie utworzonej od imienia przodka (ojca?) Wawrzyńca, co było wcale nierzadką praktyką w tamtych czasach (na przykład Adamczyk, jako syn Adama z rodowym nazwiskiem Woźniak).
Tym samym Grzegorz i Jakub Wawrzyńcowie/Mateyczykowie mieli zapewne związki rodzinne z Sebastianem Matejko- wójtem Choczni w latach 1623-1630 oraz Piotrem Matejko, właścicielem zarębka do 1583 roku. Natomiast związków z wymienionym wyżej Wawrzyńcem z 1537 roku nie da się obecnie udowodnić.

Jakub i Grzegorz Wawrzyńcowie/Mateyczykowie zamieszkiwali w górnej części Choczni i byli właścicielami sąsiadujących ze sobą ról, położonych pomiędzy rolami Marcina Niedźwiedzia i Wicka Styły. 

Ponadto Grzegorz był posiadał dodatkowy przydomek "Kościelniak", co może wskazywać na funkcję wykonywaną przez jego ojca (kościelny).
Stopniowo nazwisko Mateyczyk wychodziło z użycia i w końcu XVII wieku oraz na początku XVIII wieku potomkowie Jakuba i Grzegorza Wawrzyńców/Mateyczyków byli zapisywani najczęściej jako Wawrzyńczakowie, choć spotyka się również zapisy w formie Wawrzyńcakowie, Wawrzeńczakowie i Wawrzeńcowicowie. W 1730 roku po raz pierwszy zapisujący do metryki chrztów wskazał związek pomiędzy Wawrzyńczakami, a Widlarzami, notując jako chrzestnego młynarza Wawrzyńca Wawrzyńczaka alias (inaczej zwanego) Widlarz. Odtąd nazwisko Widlarz zaczęło się pojawiać coraz częściej na określenie rodziny wcześniejszych Wawrzyńczaków, a po około 50 latach już wyłącznie.
W Metryce Józefińskiej z lat 1785-1789 nie jest wykazana rola Widlarzowska, ani Wawrzyńczakowska, choć niewątpliwie liczni przedstawiciele tego rodu zamieszkiwali Chocznię i posiadali w niej grunty rolne.
Pierwszym bardziej znanym Widlarzem z Choczni w XIX wieku był Paweł Widlarz (1797-1831) uczestnik powstania listopadowego, w którym został ranny. Paweł Widlarz zapoczątkował gałąź rodu Widlarzy noszącą przydomek „Poloki”.  Około 1830 roku znani byli także choczeńscy rzeźnicy: Mikołaj i Jakub Widlarzowie.

W latach 40-stych XIX wieku nazwisko Widlarz należało do dość częstych w Choczni- można szacować, że znajdowało się na 13 miejscu pod względem częstości występowania nazwisk we wsi. Ale już pod koniec XIX wieku nazwisko Widlarz było jednym z dwóch najbardziej popularnych nazwisk w Choczni.
Według spisu własności gruntowej, zapoczątkowanego w 1844 roku, w Choczni znajdowały się parcele rolne i leśne należące aż do osiemnastu osób o nazwisku Widlarz. Ich łączna powierzchnia plasowała ten ród na drugiej pozycji wśród chłopskich własności rodowych w ówczesnej Choczni i ustępowała tylko własności Szczurów. Aż siedemnastu Widlarzy gospodarowało wtedy w niwach przylegających do granicy Wadowic, z tego aż piętnastu miało swoje pola na północ od Choczenki, w kierunku granicy z Frydrychowicami.
Jedynie Jan Widlarz, syn Pawła (z gałęzi Poloków) posiadał swoje 9 mórg nieco dalej na zachód, w Niwie Zakościelnej (północnej). Najmajętniejszym z rodu był Antoni Widlarz spod numeru 5, zajmujący 29-tą pozycję na liście chłopskich właścicieli gruntów. Niewiele ustępował mu Józef Widlarz spod nr 6 (30-sty).

W późniejszym okresie XIX wieku i w wieku kolejnym do bardziej znanych przedstawicieli tego rodu zaliczali się między innymi: 

• Aleksander Widlarz (ur. 1892, nauczyciel- razem z żoną Marią, działacz społeczny, PTTK i ZNP), 
• Antoni Widlarz (ur. 1887, młynarz, przewodniczący rady nadzorczej Kasy Stefczyka, radny gminny i gromadzki), 
• Ferdynand Widlarz (ur. 1871, ksiądz, proboszcz w Rybnej), 
• Franciszek Widlarz (ur. 1855, ksiądz, katecheta, kapelan wojskowy), 
• Ignacy Widlarz (ur. 1853, rolnik i działacz społeczny zaangażowany w budowę Domu Ludowego, mleczarni, remizy, klasztoru oo. Karmelitów w Wadowicach, fundator kaplicy na cmentarzu), 
• Jan Widlarz (ur. 1884, radny gromadzki), 
• Kazimierz Widlarz (ur. 1919, działacz gminny), 
• Michał Franciszek Widlarz (ur. 1882, sędzia w Wadowicach, Dąbrowie, kierownik sądu w Żywcu, major rezerwy WP), 
• Piotr Widlarz (ur. 1850, członek dyrekcji „Ludowego Towarzystwa Zaliczkowego i Ochrony Własności Ziemskiej w Wadowicach”), 
• Stefan Widlarz (ur. 1896, uczestnik I wojny światowej, kampanii wrześniowej 1939, walk pod Tobrukiem i Monte Cassino), 
• Stefan Jan Widlarz (ur. 1899, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej, zmarł w wyniku ran pod Lwowem), 
• Tomasz Widlarz (ur. 1860, wadowicki dorożkarz, założyciel wadowickiej linii rodziny Widlarz),
• Wojciech Widlarz (pełnomocnik wójta, współinicjator powstania pierwszej trzyklasowej szkoły ludowej),
• Wojciech Widlarz (ur. 1894, major WP, uczestnik I i II wojny światowej),
• Wojciech Widlarz (ur. 1898, kapitan WP, uczestnik I i II wojny światowej, partyzant AK), 
• Stanisław Widlarz/Stanley Widra (ur. 1916, lotnik, uczestnik bitwy o Anglię, potem na emigracji). 

Na frontach I wojny światowej polegli: Józef Ignacy Widlarz (ur. 1886) i Józef Widlarz (ur. 1895), w czasie II wojny światowej zginął z rąk ukraińskich inny Józef Widlarz (ur. 1900, sierżant WP).
Więźniami niemieckich obozów koncentracyjnych w czasie II wojny światowej byli: Jan Widlarz (ur. 1911, potem emigrant w Australii) i Józef Widlarz (ur. 1920., potem emigrant w USA).
Przedwojennymi absolwentami wadowickiego gimnazjum byli oprócz niektórych wymienionych powyżej: Tomasz Widlarz (ur. 1908) i Tymoteusz Widlarz (ur. 1911).

Według danych z 2003 roku nazwisko Widlarz nosiły w Polsce 543 osoby, z tego około połowa (273 osoby) zamieszkiwała powiat wadowicki. Prawdopodobnie przodkowie wszystkich Widlarzy, nie tylko tych z powiatu wadowickiego, pochodzą z Choczni- nie udało mi się do tej pory odnaleźć innej, niezwiązanej z Chocznią gałęzi tego rodu. Orócz Choczni i Wadowic sporym skupiskiem Widlarzy jest Kalwaria Zebrzydowska, gdzie w II połowie XIX wieku osiadli pochodzący z Choczni Franciszek i Aleksander Widlarzowie.

Potomkowie choczeńskich Widlarzy żyją również na emigracji, na przykład w:  Australii, Czechach (pisani jako Vidlař), Niemczech, Rumunii, Urugwaju  i USA. To najczęściej efekt emigracji zarobkowej lub zawirowań związanych z II wojną światową.

Na koniec o etymologii nazwiska Widlarz. Pochodzenie tego nazwiska, a wcześniej przezwiska, od słowa widły wydaje się dość oczywiste. Choczeńscy Wawrzyńczakowie mogli zostać tak nazwani na początku XVIII wieku na przykład dlatego, że wytwarzali widły, sprawnie się nimi posługiwali lub używali tego narzędzia do jakiś szczególnych celów, czy też w jakiś nietypowy sposób.

Do tej ostatniej interpretacji odwołuje się zachowany do dziś przekaz rodzinny, jakoby pierwsi Widlarze w czasie panującej w Choczni śmiertelnej epidemii mieli wrzucać do przygotowanych dołów trupy zmarłych, za pomocą specjalnych, przeznaczonych tylko do tego celu wideł.

Choczeńscy radni w 1951 roku

Choczeńscy radni- członkowie Gminnej Rady Narodowej w Choczni, w kwietniu/maju 1951 roku:

• Franciszek Balcer (30 lat, Zjednoczone Stronnictwo Ludowe)
• Stanisław Dębak (50 lat, bezpartyjny)
• Aleksander Drożdż (44 lata, bezpartyjny)
• Józef Guzdek (45 lat, bezpartyjny)
• Jan Gawęda (40 lat, bezpartyjny)
• Henryk Kot (54 lata, bezpartyjny)
• Tadeusz Kencki (34 lata, bezpartyjny)
• Józef Malata (53 lata, bezpartyjny)
• Jan Mlak (57 lat, bezpartyjny)
• Tadeusz Nowak (52 lata, Zjednoczone Stronnictwo Ludowe)
• Maria Oleksy (49 lat, bezpartyjna)
• Kazimierz Płonka (29 lat, bezpartyjny)
• Józef Piegza (48 lat, bezpartyjny)
• Franciszek Ramenda (60 lat, bezpartyjny)
• Michał Stuglik (66 lat, bezpartyjny)
• Aniela Szczur (49 lat, bezpartyjna)
• Franciszek Szczur (49 lat, bezpartyjny)
• Tomasz Szczur (64 lata, bezpartyjny)
• Jan Wcisło (39 lat, Zjednoczone Stronnictwo Ludowe)
• Karol Wider (52 lata, bezpartyjny)
• Franciszek Wider (41 lat, bezpartyjny)
• Antoni Widlarz (64 lata, bezpartyjny)
• Bolesław Zając (41 lat, bezpartyjny)

Gwałtowne powodzie w dawnej Choczni

Fragment kroniki parafialnej, cytowany przez Józefa Turałę w "Kronice wsi Chocznia":

24 sierpnia 1816 była wielka powódź, zabrała brzegi aż po kaplicę św. Jana Nepomucena, a kaplica została obroniona przez ochronę ścinanemi i zabezpieczającemi brzegi drzewami i gałęziami. Zaś za Kościołem woda urwała kawał ziemi z trupami.*

*  Chodzi o teren dawnego cmentarza przykościelnego.

Natomiast „Gazeta Lwowska” z 12 sierpnia 1912 roku napisała:

(…) wezbrane wody Choczenki 10 czerwca 1912 zerwały murowany przyczółek prawy rzeczonego (…) mostu Nr. 602 na trakcie Krakowskim na rzece Choczence w Choczni koło Wadowic o świetle 7.5 m (…) w połowie od wypływu. Wskutek tego musiano komunikacyę przez ten most ograniczyć do połowy jego szerokości, wzmacniając konstrukcyę mostową przez podstemplowanie, co uskuteczniono już do 12 czerwca 1912 r. 

C. k. starostwo w Wadowicach przedłożyło wprawdzie Namiestnictwu dnia 18 czerwca projekt na odbudowę zerwanej części przyczółka, przy rozpatrzeniu tego projektu okazało się jednak, że nie może on być zatwierdzony, gdyż zerwanie przyczółka zdaje się wskazywać na potrzebę powiększenia światła mostu, a tem samem na budowę dłuższego mostu, który ze względów ekonomicznych należałoby wykonać jako objekt stały. 

Gdy jednak budowa taka wymaga wypracowania odpowiedniego projektu, zatwierdzenia go przez Władze centralne i konstytucyjnego zezwolenia kredytu, a zatem dłuższego czasu, Namiestnictwo poleciło starostwu natychmiastowo wybudowanie prowizorycznego przyczółka z drzewa w miejsce uszkodzonego i uzupełnienie konstrukcyi dźwigającej do pełnej szerokości mostu, celem umożliwienia komunikacyi w normalnym wymiarze.

Tej tematyki dotyczy też wcześniejsza notatka - LINK.

Księża z Choczni - ksiądz Antoni Bryndza

Antoni Bryndza urodził się w Choczni 3 stycznia 1829 roku, jako syn rolnika Franciszka i Teresy z domu Nowak.

Uczęszczał do szkoły powszechnej w Wadowicach, a po jej ukończeniu do gimnazjum w Bochni.

Od 1852 roku studiował teologię w Tarnowie i tam też został wyświęcony na księdza w 1855 roku.

Po święceniach rozpoczął posługę jako wikariusz w parafii Lisia Góra w rejonie Tarnowa.

Od 1861 roku był wikariuszem eksponowanym w Nagoszynie niedaleko Dębicy, formalnie zależnym od administratora parafii, ale praktycznie prowadzącym samodzielny ośrodek duszpasterski.

Od 1883 roku pełnił przez trzy lata obowiązki proboszcza w Tyliczu koło Krynicy, w parafii pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

W 1886 roku został proboszczem w Jastrząbce Starej koło Radomyśla, znów w parafii pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Dwa lata później zmarł (6 lub 8 grudnia 1888 roku) w wieku 59 lat.

Był starszym bratem księdza Wojciecha Bryndzy - LINK.

Lista księży z Choczni - LINK