czwartek, 30 października 2014

Choczeńscy żołnierze Legionów Polskich w czasie I wojny światowej

Stanisław Babiński urodzony 09.05.1897 w Choczni, jako syn Franciszka i Karoliny z Bukowskich. Służył w V baonie 1 pp Legionów, a następnie w 5 pp Legionów. Ranny w styczniu 1915 roku leczył się w szpitalu w Cieszynie. W 1916 roku w dyspozycji Komendy LP w Kozienicach. 

Szymon Balon urodzony 22.10.1894 w Choczni. W Legionach od 21 VIII 1914. Wcześniej rolnik, członek "Sokoła". Został przydzielony do 12 kompanii 3 pułku piechoty. Od 29 VIII 1915 służył w 6 szwadronie 2 pułku ułanów, następnie wykazany w 1 szwadronie 2 pułku ułanów PKP, internowany Synowódzko.
Syn Antoniego i Marianny z domu Widlarz.

Anastazy Urban Bielenin urodzony 19.05.1893 w Choczni. W 1915 roku przydzielony do Centralnego Biura Werbunkowego. Wcześniej członek "Strzelca". Syn Jakuba i Anny z domu Fejdych

Stefan Brandstatter urodzony 11.08.1896 w Choczni, jako syn Ferdynanda i Franciszki z domu Koman. Służył w Legionach od 18.08.1914 roku- w 3 i 4 pp. Ranny 31.07.1915 pod Jaskowem.

Szczepan Brandstatter urodzony 16.12.1894 w Choczni,  jako syn Ferdynanda i Franciszki z domu Koman. Służył w Legionach od 18.08.1914 roku- w 3 i 4 pp. Ranny 10.07.1916 na Wołyniu.

Izydor Bryndza urodzony w 26.03.1897 roku w Choczni jako syn Jana i Anny z domu Romańczyk. Służył w 1 pułku piechoty Legionów Polskich (w kuchni polowej). Z zawodu piekarz. 

Jan Bylica urodzony w 25.04.1878 roku w Choczni, jako syn Agnieszki Bylica.
Wstąpił do Legionów Polskich 25 VIII 1914. Służył w 2 szwadronie 2 pułku ułanów oraz szpitalu koni. Uczestnik szarży pod Rokitną (13.06.1915). Następnie ordynans rotmistrza Zielińskiego-Ziembińskiego. Odznaczony Krzyżem Walecznych, Brązowym Medalem za Waleczność. Wcześniej pracował jako woźnica.

Antoni Knapik urodzony w 15.01.1897 roku w Choczni. Służył w 2 batalionie 3 pułku piechoty Legionów Polskich. Ranny w łokieć, przebywał w szpitalu w Nagyszolos (ukraińskie Zakarpacie).
Syn Jana i Balbiny z domu Guzdek. 

Jan Kręcioch urodzony 20.08.1893 Chocznia. Służył w 2 pułku ułanów Legionów Polskich. Ranny, przebywał w szpitalu w Lublinie, potem w domu dla rekonwalescentów. Wcześniej rolnik. Syn Antoniego i Marii z domu Kobiałka. 

Jan Kręcioch - służył w 5 pułku piechoty Legionów Polskich. Wcześniej pracował jako stolarz.

Jan Kumala (poźniej Krzyszkowski) urodzony 08.12.1893 w Krakowie, mieszkaniec Choczni. Chorąży w 3 pułku Legionów. Po odmrożeniach w czasie walk w Gorganach przebywał na leczeniu. 
Syn Jana i Marii z Gąciarskich. Używał również nazwiska Krzyszkowski. 
Przed wojną student Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Józef Bolesław Małusecki urodzony w 1894 roku w Śleszowicachprzed wojną adept kupiectwa, mieszkaniec Choczni. W czasie działań wojennych dostał się do niewoli rosyjskiej. Syn Łukasza i Marii z Okręglickich.

Władysław Jan Mocniak urodzony 25.12.1896 w Choczni jako syn Jana i Franciszki z domu Paśnik. Kapral 3 pułku piechoty Legionów (12 kompania 1 pluton). Zginął w bitwie pod Mołotkowem 29.10.1914

Karol Ignacy Nowak urodzony 08.09.1889 w Lachowicach. 
Dowódca baterii 1 dywizjonu 1 pułku artylerii, a potem dowódca kolumny prowiantowej (zaopatrzenia w amunicję) w stopniu podporucznika. Brał udział w walkach w Karpatach. W 1916 roku awansowany na porucznika.
Przed wojną absolwent wadowickiego gimnazjum (1910) i student Politechniki Lwowskiej.
Syn choczeńskiego nauczyciela Józefa i Franciszki z domu Śmieszek.

Leonard Nowak urodzony w 1895 roku w Lachowicach. Służył w 2 batalionie 2 pułku piechoty Legionów Polskich. 29 X 1914 wzięty do niewoli pod Mołotkowem. Internowany przez Rosjan w guberni kostromskiej, gdzie zmarł w 1915 roku. 
Przed wstąpieniem do Legionów uczeń gimnazjum w Wadowicach (1909-1913) i student seminarium nauczycielskiego. Syn choczeńskiego nauczyciela Józefa i Franciszki z domu Śmieszek.

Jan Pietruszka urodzony 16.10.1891, starszy sierżant Legionów (2 pp oddział broni maszynowej). Po kryzysie przysięgowym żołnierz Polskiego Korpusu Posiłkowego. W lutym 1918 roku pod Rarańczą usiłował przekroczyć linię frontu i został internowany przez Austriaków na Węgrzech i skierowany na front włoski. Syn Szczepana i Apolonii z domu Czapik. Wcześniej członek Sokolej Drużyny Polowej w Choczni.

Jakub Porębski urodzony 09.07.1896 w Choczni, syn Izydora i Marianny z domu Widlarz, rzeźnik.
Służył w 12 kompanii III baonu 3 pp III Brygady Legionów. Walczył w Karpatach, Bukowinie i na Wołyniu. Ranny w grudniu 1915 roku przebywał na leczeniu we Włodzimierzu. Po kryzysie przysięgowym żołnierz Polskiego Korpusu Posiłkowego. W lutym 1918 roku pod Rarańczą usiłował przekroczyć linię frontu i został internowany przez Austriaków w Huszt. Zwolniony w czerwcu 1918r.

Władysław Ruliński urodzony 04.02.1900 w Choczni jako syn Adama i Tekli z domu Warmuz. Do Legionów wstąpił w 1915 roku jako uczeń gimnazjum. 

Kazimierz Ryłko urodzony 09.02.1899 roku w Choczni jako syn kierownika szkoły Adama Ryłki. Artylerzysta w Legionach Polskich od 1915 roku. . W 1918 roku ukończył szkołę podchorążych w Ołomuńcu.

Władysław Ryłko urodzony 23.02.1895 w Podolszu, syn kierownika choczeńskiej szkoły Adama Ryłki i jego żony Marii. W 1915 roku podczas wypoczynku Legionów w Kętach zdał wojenną maturę w tamtejszym seminarium nauczycielskim. W październiku tego samego roku artylerzysta Ryłko został ranny i kurował się w szpitalu w Krakowie.

Franciszek Warmuz urodzony 28.06.1896 w Choczni, syn Magdaleny. Żołnierz 3 pułku piechoty LP, zginął w bitwie pod Mołotkowem w 1914 roku. Sądownie uznany za zmarłego w 1930 roku. 
Przed wojną pracował jako blacharz.

Stanisław Ferdynand Wiśniowski urodzony 18.01.1894 w Choczni, syn kierownika szkoły Franciszka Wiśniowskiego i jego żony Marianny z domu Boehm. Żołnierz 1 pułku piechoty LP, poległ 24.12.1914 roku w bitwie pod Łowczówkiem koło Tuchowa i pochowany został na tamtejszym cmentarzu wojennym nr 171.

W zestawieniu legionistów na na stronie Muzeum Piłsudskiego w Sulejówku jako urodzeni w Choczni figurują także:
- Józef Borsuk, urodzony w 1897 roku,
- Franciszek Bielenin, urodzony w 1899 roku,
ale ich choczeńskiego pochodzenia nie można udowodnić na podstawie aktów metrykalnych.

Natomiast po I wojnie światowej z Chocznią związani byli legioniści:
- ksiądz Ferdynand Wawro (1893-1969) jako wikariusz,
- Stanisław Lenartowicz (1896-1968) jako nauczyciel,
- Władysław Tałasiewicz (1866-1933) jako mieszkaniec do 1922 roku.

wtorek, 28 października 2014

Budowniczowie szkoły w Choczni Dolnej w 1910 i 1911 roku

Grupa choczeńskich rzemieślników - murarzy i stolarzy, którzy wznosili budynek szkoły w Choczni Dolnej w latach 1910-1911:

  • Józef Bandoła
  • Józef Dąbrowski 
  • Józef Druszcz (Drożdż) 
  • Józef Garżel
  • Władysław Koman 
  • Józef Łopata
  • Karol Łopata
  • Antoni Szafran
  •  Jan Twaróg
  •  Aleksander Wider
  •  Ludwik Woźniak
  •  Jan Zając
 + Jan Moskalik z Wadowic

Ksiądz Jan Guzdek

Jan Guzdek 1922
Jan Guzdek (urodzony 04.11.1876 w Choczni - zmarł 30.06.1933 Minneapolis) to duchowny, działacz polonijny, malarz, rzeźbiarz, poeta, prozaik i myśliwy.
Był synem Wojciecha Guzdka i Marii z domu Sordyl. 
Po ukończeniu czteroklasowej szkoły ludowej w Choczni kontynuował naukę w Wadowicach (w 1894 ukończył czwartą klasę gimnazjum). Przed maturą wcielony do armii austriackiej (56 pułk piechoty). Z koszar armii c.k. w Wadowicach zdezerterował w stopniu kaprala, pozostawiając mundur na brzegu Skawy, by zmylić poszukiwania. Sam koleją udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia teologiczne (1897). Następnie na zaproszenie swojego przyrodniego brata- ks. Szymona Dąbrowskiego postanowił udać się do USA. 2 lipca 1898 roku statkiem "Spartan Prince" wypłynął z Genui do Stanów Zjednoczonych, a po 21 dniach dotarł do Nowego Jorku. 
Studiował teologię najpierw na uniwersytecie Św. Jana w Collegeville, a potem w seminarium św. Pawła. 25 marca 1901 roku został wyświęcony na księdza w diecezji St. Cloud. Mszę prymicyjną odprawił w kościele św. Anny, Stearns County w Minnesocie, gdzie proboszczem był spokrewniony z nim ks. Szymon Dąbrowski (brat przyrodni). Potem pracował przez rok w kościele św. Wojciecha w Little Falls. W 1902 został przeniesiony do polonijnej parafii Opole w Minnesocie. 
Od 1906 do 1933 był proboszczem parafii św. Józefa w Browerville, gdzie przystąpił z parafianami do budowy nowego kościoła, ukończonego w 1909 roku oraz założył Arcybractwo Najświętszego Serca Jezusowego i Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej św. Alojzego. 
W 1909 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo i odtąd w oficjalnych dokumentach figurował jako John St. Guzdek (skrót St. oznaczał Stanislaus lub Steven- imię niewymieniane w metryce jego chrztu).
Wkrótce potem (1913) ks. Guzdek odwiedził rodzinne strony, w tym Chocznię, po uzyskaniu amnestii z tytułu dezercji od władz austriackich. Został mianowany honorowym kapelanem 56 pułku piechoty w Wadowicach, w randze kapitana i wyprawił w Białej huczne przyjęcie dla jego kadry oficerskiej.
Powtórnie odwiedzał już niepodległą Polskę po zakończeniu I wojny światowej (w 1927 i 1932 roku). 
W Minnesocie był jednym z przywódców i aktywnym działaczem imigracji polskiej. W 1916 roku pełnił funkcję wicekapelana Unii Polskiej w Ameryce. W czasie pierwszej wojny światowej brał udział w ćwiczeniach Gwardii Narodowej, jako kapitan kompanii D 14 batalionu Home Guard stanu Minnesota (1918).


Karta rejestracyjna poborowego z 0 5.09.1918

Jan Guzdek to również autor wierszy, powieści (najbardziej znana zatytułowana był „Jewess”) oraz noweli "Za Ojczyznę: Obrazek na tle ostatniego powstania z r. 1863", wydanej w 1908 roku w Milwaukee,  a także rozprawy filozoficzno- apologetycznej "Czy piekło istnieje", wydanej w Chicago w 1920 roku.
Zmarł w wieku niespełna 67 lat w szpitalu St. Mary w Minneapolis i został pochowany na cmentarzu Chrystusa Króla w Browerville.

Nagrobek ks. Guzdka w Browerville

Z rodziny księdza Guzdka w USA oprócz przyrodniego brata ks. Szymona Dąbrowskiego przebywała także siostra Katarzyna, żona Franciszka Wcisły, a w 1909 roku odwiedził go brat Karol Guzdek.
Siostrzenica Jana Guzdka - Anastazja Wcisło wstąpiła w Chicago do Zgromadzenia Sióstr Felicjanek i przybrała zakonne imię Mary Patientia.


wtorek, 21 października 2014

Kasa zapomogowo - pożyczkowa w 1915 roku

Walne zgromadzenie spółki Raiffeisen (kasy zapomogowo- pożyczkowej) w Choczni w 1915 omówione w "Ilustrowanym Kuryerze Codziennym" z 21 kwietnia 1915 roku:

"W dniu 11 kwietnia b. r. odbyło się zebranie Spółki Raiffeisenowskiej przy udziale 118 członków. Sprawozdanie z gospodarki Spółki w r. 1914  złożył  kasyer p. Malata. Ze spawozdania tego wynika, że spółka mimo zawieruchy wojennej prospektowała prawie tak, jak w czasach normalnych. Przewodniczący rady nadzorczej były poseł Styła omówiwszy wyczerpująco wpływ wojny na czynności Spółki, sprostował mylne poglądy niektórych jednostek, które sądzą, że zobowiązania prywatne po wojnie przepadną, podniósł jednak, że w gminie Choczni takich niema, czego dowodzi fakt, że członkowie w czasie wojny mimo moratoryum kwotą łączną 43.050 koron spłacili swe pożyczki. Na wniosek prof. Nowaka uchwaliło Zgromadzenie jednomyślnie absolutoryum i podziękowanie za skuteczną pracę Zarządowi i Radzie nadzorczej Spółki i powzięło uchwałę co do rozdziału czystego zysku tej treści, że część zysku w myśl statutu przeznaczono na fundusz rezerwowy, resztę zaś tj. dywidendę w 3/4 przeznaczono na wykończenie "Domu ludowego" w Choczni, a w 1/4 na poratowanie nie szczęśliwych ofiar wojny." (pisownia oryginalna)

czwartek, 16 października 2014

Ofiary II wojny światowej

Lista mieszkańców Choczni- ofiar II wojny światowej. Obejmuje poległych w wyniku działań wojennych, zmarłych i zamordowanych w obozach jenieckich i koncentracyjnych lub straconych w egzekucjach. Z pewnością nie obejmuje wszystkich ofiar- w miarę napływu nowych danych lista będzie sukcesywnie uzupełniana.
  1. Anna Bandoła z domu Mrzygłód ur. 1887 zmarła z odniesionych ran w 1945 roku
  2. Józef Bandoła ur. 1885 zginął 13.02.1943 w Auschwitz
  3. Stanisław Bargiel - ur. 1910, poległ w kampanii wrześniowej 1939 roku
  4. Jan Bator ur. 1921 stracony w 1940 w Charkowie
  5. Rozalia Bator z domu Suwaj zmarła deportowana do Kazachstanu w 1942 roku
  6. Waleria Bodzek ur. 1914 zginęła 02.06.1943 w Auschwitz
  7. Józef Brańka ur. 1925 zginął 22.10.1943 w Auschwitz
  8. Jan Bryndza ur. 1924 zginął 14.08.1944 powieszony w Kocierzu Moszczanickim
  9. Maria Bryndza z domu Filek ur. ok. 1891 zginęła podczas ewakuacji więzienia w Mysłowicach
  10. Stanisława Bryndza ur. 1926 zaginęła bez wieści po aresztowaniu przez Niemców
  11. Józef Buczek. ur 1918 zginął w starciu oddziału AK "Błysk" z Niemcami w Łubach Sobieńskich
  12. Andrzej Burzej ur. 1900 zginął w 1944 w Gross Rosen
  13. Franciszek Byrski ur. 1904 zaginął po aresztowaniu, uznany sądownie za zmarłego w 1946 roku,
  14. Józef Byrski ur. 1910 w Auschwitz
  15. Władysław Byrski ur. 1919 zaginął po wywózce z więzienia w Mysłowicach, sądownie uznany za zmarłego w 1946 roku
  16. Jan Chojda ur. około 1895, zginął  15.04.1943 powieszony przez Niemców w Zagórniku
  17. Stefan Dąbrowski ur. 1906 zginął 24.05.1942 w Auschwitz
  18. Jan Drapa ur. 1914 zaginął około 1942 roku na froncie wschodnim
  19. Antoni Drąg ur. 1919 zginął 24.02.1943 w Sachsenhausen
  20. Jan Drożdż ur. 1890 zginął w 1942 roku w KL Majdanek
  21. Wojciech Gancarz ur. 1904 zginął w 1939 roku w Wełninie
  22. Adolf Goldberger ur. 1886 zginął w 1942 roku w Krakowie
  23. Bernard Goldberger ur. 1878 zginął w KL Auschwitz
  24. Edzin Beniamin Goldberger ur. 1890 zginął w 1942 roku
  25. Jakub Goldberger ur. 1892 zginął w 1942 roku
  26. Józef Góralczyk ur. 1925 powieszony przez Niemców
  27. Adolf Główka ur. 1911 zginął w Buchenwald
  28. Tomasz Graboń ur. 1886- zginął w zbombardowanym pociągu w 1939 roku
  29. Stefan Gzela (1911-1944)- zginął w Oświęcimiu
  30. Regina Haas z domu Goldberger ur. 1888 zginęła prawdopodobnie w Bochni w 1942 roku
  31. Józef Hawryszko ur. 1921 zginął 26.10.1941 w Auschwitz
  32. Wawrzyniec Hyla ur. 1892 zginął 22.10.1942 w Auschwitz
  33. Ignacy Jura ur. 1913 zginął w 1943 roku w Gross Rosen
  34. Stanisław Jura ur. 1905 zginął 22.06.1942 w Auschwitz
  35. Franciszek Kolasa ur. 1904 zginął 20.02.1943 w Auschwitz
  36. Franciszek Kolber ur. 1914 zginął 20.11.1939 w Buchenwald
  37. Jan Kolber ur. 1919 zginął 24.11.1939 w Buchenwald
  38. Szymon Kosek ur. 1878 zginął 23.09.1942 w Auschwitz
  39. Helena Kręcioch ur. 1905 zginęła w Auschwitz
  40. Jan Kręcioch ur. 1893 zginął 29.08.1942 w Auschwitz
  41. Stefan Kręcioch ur. 1909, zaginął bez wieści i został sądownie uznany za zmarłego
  42. Władysław Kręcioch ur. 1920 poległ 08.10.1943 na ORP Orkan
  43. Władysław Krystyan ur. 1900 zginął w Sachsenhausen (więzień kyminalny)
  44. Józef Lach ur. 1906 ofiara nalotu na stację kolejową w Sandomierzu 6 września 1939 roku
  45. Stanisław Lipowski ur. 1911 poległ w kampanii wrześniowej 1939 roku
  46. Anna Luck z domu Luftglas ur. 1895 zginęła w Auschwitz
  47. Henryk Luftglas ur. 1932 zginął w Auschwitz w 1942 roku
  48. Jan Łysoń ur. 1899 zmarł w Brunszwiku w 1942 roku
  49. Maksymilian Malata ur. 1916 poległ w 1939 w kampanii wrześniowej
  50. Władysław Malata ur. 1902 zginął ścigany przez Niemców w Krakowie w 1942 roku
  51. Franciszek Markiewicz ur. 1914 zginął 15.03.1942 w Auschwitz
  52. Henryk Matuśniak ur. 1906 wywieziony przez Niemców w nieznanym kierunku, nigdy nie powrócił
  53. Frieda Monndschein z domu Luftglas ur. 1900 zginęła w 1942 w Auschwitz
  54. Dora Münz ur. 1895 zginęła w Auschwitz w 1943 roku
  55. Henryka Münz ur. 1891 zginęła w Chełmnie nad Nerem w 1942 roku
  56. Eidel (Ryfka) Offner z domu Miller ur. 1879
  57. Władysław Oleksy ur. 1897 zginął w Mauthausen
  58. Franciszek Paleczny ur. 1905 zaginął w kampanii wrześniowej 1939 roku
  59. Piotr Paterak ur. 1918 ofiara bombardowania w 1944 roku
  60. Waleria Pękala z domu Ramenda ur. 1906 ofiara eksperymentów medycznych
  61. Jan Piegza ur. 1921 zginął 08.09.1942 w Auschwitz
  62. Władysław Piegza ur. 1920 zginął 14.08.1944 powieszony w Kocierzu Moszczanickim
  63. Władysław Pindel ur. 1917 zginął 06.02.1943 w Auschwitz
  64. Franciszek Ramenda ur. 1914 zginął 03.03.1943 w Gross Rosen
  65. Jan Ramenda ur. 1908 poległ 15.03.1944 pod Monte Cassino, Włochy
  66. Stanisław Ramenda ur. 1888 zginął w trakcie transportu do Kazachstanu
  67. Tomasz Ramza ur. 1877 zginął w Auschwitz
  68. Jan Stanisław Romańczyk ur. 1906 zginął w 1945 roku Harzungen podczas ewakuacji obozu Gross Rosen
  69. Eleonora Sachs ur. 1872 
  70. Charlotte Schimmel z domu Silbiger ur. 1891, zastrzelona
  71. Emanuel Schoengut ur. 1909 zginął w 1943 w Gross Rosen
  72. Henryk Schoengut ur. 1914 więzień stalagu i partyzant, zginął w 1943
  73. Salomon Schoengut ur. 1911 deportowany do obwodu archangielskiego i osadzony w obozie (1940)
  74. Antonina Schusterman z domu Dattner ur. 1868 w Auschwitz
  75. Józef Sępek ur. 1902 zamordowany 02.12.1942 w Krakowie
  76. Zygmunt Silbiger ur. 1894, zamordowany na Lubelszczyźnie
  77. Maria Siwiec ur. około 1902 zmarła deportowana do Azji Środkowej 22.02.1944
  78. Wilhelm Smaza ur. 1909 zginął 11.06.1943 w Auschwitz
  79. Zbigniew Szczerczak ur. 1906 stracony w 1940 w Katyniu
  80. Zygmunt Szechter ur. 1905 zginął w 1942 w Auschwitz 
  81. Jan Świętek ur. 1912 stracony w 1942 w Żywcu
  82. Józef Świętek ur. 1914 stracony w 1942 w Żywcu
  83. Jan Tałasiewicz ur. około 1909 rozstrzelany 18.11.1943 w Kielcach
  84. Józef Targosz ur. 1891 zginął przygnieciony ścianą domu w Wadowicach, podczas ostrzału wojsk radzieckich
  85. Adam Turała ur. 1912 stracony 20.12.1944 w Choczni
  86. Piotr Twaróg ur. 1901 stracony 18.09.1941 Poznań
  87. Klemens Wandor - zginął w nalocie podczas ewakuacji w 1941 roku
  88. Jan Wcisło ur. 1892 zginął 20.08.1942 Auschwitz
  89. Wincenty Wcisło ur. 1896 zmarł wskutek przeziębienia podczas wysiedlania z Choczni
  90. Włodzimierz Wcisło ur. 1919 zmarł 29.08.1944 poparzony po pożarze wozu bojowego w Anconie, Włochy
  91. Maria Wendesz z domu Wymysło ur. 1917 zginęła 10.03.1943 w Auschwitz
  92. Honorata Węgrzyn ur. 1905 zginęła 08.10.1943 w Auschwitz
  93. Katarzyna Węgrzyn ur. 1896 zginęła 29.07.1943 w Auschwitz
  94. Józef Widlarz ur. 1900 zamordowany przez Ukraińców w 1943 roku w Brzeżanach
  95. Julian Woźniak ur. 1897 zmarł  11.02.1944 na skutek zapalenia płuc i pobicia przez Niemców  w czasie wysiedlenia
  96. Tadeusz Wróbel ur. 1919 zmarł w 1942 roku w Khanaqin, Iran
  97. Stanisław Zając ur. 1910 stracony w 1940 w Katyniu
  98. Stanisław Zając ur. 1919 zginął w więzieniu w Mysłowicach
  99. Anna Zawiła ur. 1920 zginęła 02.06.1943 w Auschwitz
  100. Marian Zawiła ur. 1922 zginął 02.06.1943 w Auschwitz
  101. Abraham Zollman ur. 1908 zginął prawdopodobnie w Drohobyczu
  102. Salomon Zollman ur. 1910 zginął w Warszawie
  103. Mojżesz Zuckerbrot ur. 1891 zginął w Krakowie w 1942 roku
  104. Stefania Zukal z domu Münz ur. 1894 zginęła w okolicach Mińska w 1942 roku
  105. Piotr Żak ur. 1903 zginął 13.10.1942 w Stutthof
Ponadto w przypadku Celestyna Badyńskiego (1907-1939) napis na nagrobku informuje, że został zamordowany przez Niemców w czasie II wojny światowej (Małe Czyste na Pomorzu), choć w Choczni faktycznie pochowany nie jest i żadnych związków z nią nie posiadał.
Natomiast pochodzący z Zagórnika Stefan Lachendrowicz (1899-1944) miał według napisu na nagrobku zginąć na terenie obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

czwartek, 9 października 2014

Ewakuowani- notatka prasowa z 1915 roku

Notatka prasowa z "Ilustrowanego Kuryera Codziennego" nr 91 z 21 kwietnia 1915 roku:

Ewakuowani

Podobnie jak i w gminach powiatu wadowickiego, także w Choczni pomieszczone zostało kilkadziesiąt osób ewakuowanych z pow. tarnowskiego, gorlickiego, a nawet sanockiego. Między niemi znajdują się osoby, które powychodziły ze szpitali, gdzie leczono ich z ran postrzałowych.
To też ludzie ci zdani są na prywatną ofiarność. Z uznaniem podnieść należy, że w Wadowicach kilka pań jak pp. Arztowa, Żędzianowska, zajęły się nieszczęśliwymi. Z komitetu ks. biskupa Sapiehy przyszła do gminy kwota 50 koron, z czego po rozdziale jednej osobie dostanie się kilkadziesiąt halerzy. Pożądaną rzeczą byłoby, aby ktoś tymi nieszczęśliwcami zajął się na seryo. W pierwszym rzędzie powołanym byłby do tego Wydział Rady powiatowej.

wtorek, 7 października 2014

Żołnierze z Choczni w austriackich "Listach Strat" - ciąg dalszy

Do listy dopisani zostali:

1. Jan Bałys
2. Michał Barański
3. Ludwik Bryndza
4. Andrzej Graboń
5. Wojciech Grządziel
6. Andrzej Kolczyński
7. Adam Leszczyński
8. Jan Mlak
9. Jan Romański
10. Władysław Szczur
11. Ludwik Warmuz
12. Józef Woźniak

 Aktualna lista - link

piątek, 3 października 2014

Eugeniusz Bielenin

Eugeniusz Bielenin (urodzony w Kętach 3 lipca 1891 roku – zmarł w Krakowie 15 września 1979 roku) – dziennikarz, działacz ruchu ludowego, oficer Wojska Polskiego, syn kolejarza Jakuba i Anny.
Mieszkaniec Choczni w czasach szkolnych.  Członek choczeńskiego „Sokoła” oraz aktor i animator miejscowego teatru amatorskiego. Uczęszczał do wadowickiej szkoły normalnej i gimnazjum, które ukończył w 1911 roku. Przez jeden semestr studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie odbywał jednoroczną służbę wojskową w armii austriackiej (szkoła oficerów rezerwy w Krakowie). W 1913 jako członek Związku Strzeleckiego był instruktorem i przejściowo tymczasowym komendantem wadowickiego oddziału ZS. Zmobilizowany jako kadet do armii austriackiej (IR 18) w 1914 roku.  Na początku I wojny światowej dostał się do niewoli rosyjskiej w bitwie pod Iwanowicami-Michałowicami i do 1917 roku przebywał jako jeniec na Syberii we wsi Wasiutenka koło Isil-Kul w rejonie Omska, w obozie jenieckim w Omsku, w Tarze i w Tiumeniu. Po wybuchu rewolucji lutowej wstąpił do formowanego we Władywostoku oddziału Wojska Polskiego. Po przedostaniu się do Francji w 1918 roku pełnił funkcję instruktora w armii generała Hallera. Od 1919 roku, po powrocie do Polski, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W zimie 1919/1920 zachorował na tyfus. Po powrocie na front w 1920 był dowódcą kompanii ciężkich karabinów maszynowych w walkach na terenie Ukrainy. Po przeniesieniu do rezerwy w stopniu porucznika pracował do 1924 roku w fabryce maszyn i narzędzi rolniczych w Oświęcimiu. W latach 1924-39 był dziennikarzem tygodnika „Piast” – sekretarzem redakcji, redaktorem odpowiedzialnym i w końcu redaktorem naczelnym (1933-1939). Związany od czasów szkolnych z ruchem ludowym był bliskim współpracownikiem Wincentego Witosa, pełniąc kolejno funkcje: kierownika sekretariatu zarządu okręgowego Polskiego Stronnictwa Ludowego  „Piast” w Krakowie (od 1927 roku), sekretarza zarządu okręgowego Stronnictwa Ludowego w Krakowie (1931-1933), członka prezydium małopolskiego zarządu okręgowego Stronnictwa Ludowego (1933-1939), członka rady naczelnej Stronnictwa Ludowego (1938-1939).
W czasie II wojny światowej  pracował w Oddziale Miejskim Rady Głównej Opiekuńczej w Krakowie, współpracował z SL „Roch”. Po zakończeniu wojny działał w Polskim Stronnictwie Ludowym (1945-46) oraz w tak zwanym odrodzonym PSL (1948-49).
Pracował jako dziennikarz- redaktor techniczny tygodnika „Piast” (1945-47) i jego redaktor naczelny (od grudnia 1948) oraz referent prasowy w Wojewódzkim Komitecie ZSL w Krakowie. Od 1950 do 1951 roku pracownik „Hydrotrestu” w Nowej Hucie, potem Zakładów Jajczarsko-Drobiarskich w Krakowie. W latach 1957-60 był współorganizatorem i członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika „Wieści”. 
W marcu 1957 roku Komenda Wojewódzka MO w Krakowie podjęła postanowienie o założeniu między innymi przeciwko niemu sprawy agenturalno-grupowej o kryptonimie "Oset". Stosując wszystkie możliwe techniki operacyjne usiłowano wybadać, czy nie uczestniczy w organizowaniu w ramach ZSL opozycji przeciw PZPR i władzom PRL.
Za swoją działalność został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł po zaginięciu w niejasnych okolicznościach. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Zdjęcie z archiwum Jerzego Piotra Talagi
Eugeniusz Bielenin jest autorem „Szkiców z przeszłości”, wydanych po śmierci autora w 1980 roku, a opartych na jego wspomnieniach (w tym z młodości w Choczni), powieści sensacyjnej „Zielona granica” (wydanej po raz pierwszy w 1925 roku) oraz komedii „Hallery idą”, wyróżnionej w konkursie Związku Teatrów i Chórów Włościańskich we Lwowie w 1923 roku.

czwartek, 2 października 2014

Kolejowa stacja załadunkowa w Choczni

Notatka z "Ilustrowanego Kuryera Codziennego" numer 119 z 23 maja 1914 roku:

Ładownia w Choczni pod Wadowicami

Z Wiednia donoszą nam: Onegdaj odbyła się w Choczni komisya, dotycząca utworzenia stacyi ładunkowej w Choczni. Komisyi przewodniczył komisarz powiatowy dr Jaworski z ramienia namiestnictwa, w imieniu dyrekcyi kolei półn. występowali dr Jul. Haraschim i nadinżynier Nowicki, starostwo powiatowe zastępował dr Pawik, ministerstwo kolejowe nadradca Lauda.
Jak się dowiadujemy, gmina Chocznia postarała się o utworzenie wspomnianej ładowni i ofiarowała na ten cel 5000 koron. Dyrekcja kolei północnej zaś, dzięki przychylności Ekscelencyi Barona Banhansa przychyliła się do życzenia gminy i dodawszy do tej sumy 13.000 koron postanowiła ładownię kosztem 18.000 koron urządzić.
Gmina Chocznia uzyska przez utworzenie ładowni możność ładowania towarów w Choczni, zamiast w Wadowicach.