Płatnicy podatku pogłównego w 1673 roku

 Podatek pogłówny to rodzaj powszechnego podatku osobistego. Odprowadzany jest w tej samej wysokości dla wszystkich podatników, jego wysokość nie jest więc zależna od ich dochodów. 

W Królestwie Polskim podatek pogłówny był wielokrotnie uchwalany przez sejm, począwszy od XVI wieku. W celu jego zebrania wybierano poborców podatkowych, którym w terenie pomagali proboszczowie poszczególnych parafii. Dzięki jego powszechności, spisy płatników pogłównego mogą być ciekawym źródłem wiedzy na temat nazwisk mieszkańców wsi i miast oraz ich zaludnienia.

W 1673 roku Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów uchwalił podatek pogłówny w związku z wojną z Turcją.

Według konskrypcji z 25 maja  1673 roku podatek pogłówny zobowiązane były zapłacić następujące osoby z Choczni:

- Woyciech Woycik,

- Antoni Slagorczyk,

- Jakub Krawiec,

- Walenty Slagor,

- Bartek Walasek,

- Jadam Niemiec,

- Krystyna Pasterka,

- Szczęsna Twarosek,

- Ewa Dziewka,

- Paweł Swiec,

- Regina Skowronkowa,

- Jagnieszka Szymoniczka,

- Stanisław Cayka,

- Woyciech Przybyła,

- Tomasz Woyt,

- Marcin Niedziołek,

- Ewa Cudacka,

- Klimek Bonar,

- Jakub Kowal,

- Grzegorz Ogonek,

- Walenty Guzowat,

- Walenty Gazdecka,

- Marcin Cyganek,

- Klimek Grubarz,

- Marcin Zaiac,

- Tomasz Siedlak,

- Jakub Woźniak,

- Regina Koculek,

- Grzegorz Vider,

- Franek Sordelik,

- Grzegorz Figowski,

- Tomasz Pietruszka,

- Grzegorz Koyder.

Zestawienie płatników obejmuje więc 33 przedstawicieli ówczesnych choczeńskich rodzin. Porównując je z podobnymi w czasie spisami płatników podatku kościelnego (taczma), łatwo zauważyć, że znajduje się w nim znacznie mniej nazwisk (czy też przezwisk). Na przykład w spisie płatników taczma z 1665 roku ujęto aż 65 płatników, w 1670 roku - 48, a w 1673 roku - 44. Według Józefa Putka spis płatników pogłównego w Choczni z 1673 roku nie był kompletny i obejmował tylko choczeńskich rzemieślników (na liście mamy np. krawca, kowala, czy szewca), funkcyjnych (wójt i grubarz czyli grabarz), a także komorników, zagrodników i chałupników, zaliczających się do biedniejszej warstwy ludności. Nie ma natomiast w tym spisie przedstawicieli takich wpływowych i rozrośniętych wówczas w Choczni rodzin kmiecych, młynarskich i karczmarskich, jak na przykład: Szczurów, Matejków/Wawrzyńczaków (Widlarzów), Balonów, Guzdków/Wątrobów, Komanów, Grządzielów, Ramendów, Styłów, Świętków, Turałów/Kleśniaków, Wilczków/Dziadków/Rokowskich, Burzejów, czy Kumorków/Malatów. Za to takie nazwiska, jak Koyder, czy Figowski występują wyłącznie na tej liście - nie są one znane z żadnych innych dokumentów związanych z siedemnastowieczną Chocznia. 

W przypadku Choczni podatku pogłównego z 1673 roku nie można traktować więc jako powszechnego. Być może choczeńscy kmiecie byli ujęci na innej liście, która nie zachowała się do czasów współczesnych lub płacili oni na wojnę z Turcją podatek w innej formie - na przykład podymnego (od domu, a nie od "głowy"). 

Już 3 lata później (1676) choczeńska lista płatników podatku pogłównego obejmowała 119 osób, czyli była zdecydowanie bardziej zbliżona do zamieszkującej wtedy w Choczni liczby rodzin.