Darczyńcy na rzecz choczeńskiego kościoła w latach 1800-1825

Wpłaty różnego rodzaju darczyńców na rzecz choczeńskiego kościoła w latach 1800-1825 stanowiły istotną pozycję w rocznych przychodach parafii.

Były co prawda lata (1802, 1804 i 1805), kiedy nie odnotowano żadnych wpływów z tego tytułu, ale łączne wpłaty  w rozpatrywanym okresie czasu dawały średnio 21% przychodów rocznych parafii, wykazując przy tym dużą zmienność- od 1 % przychodów w 1808 roku do 65% w 1818 i 1824 roku.

Kim byli dobrodzieje choczeńskiego kościoła i parafii?

Wśród 144 darowizn dokonanych w latach 1800-1825 wysokością wpłat wyróżniał się, co nie powinno dziwić, hrabia Wincenty Seweryn Ferrariusz Bobrowski, posiadający od 1803 roku prawo patronatu nad choczeńską parafią, czyli z jednej strony prawo do przedstawiania kandydata na proboszcza, a z drugiej obowiązek świadczenia na funkcjonowanie beneficjum, szczególnie podczas wznoszenia nowej świątyni.

Świadczenia na budowę nowego kościoła właściwie ominęły Bobrowskiego, ponieważ w roku uzyskania przez niego patronatu formalnie zakończono pierwszy etap inwestycji.

W 1810 roku Bobrowski przeznaczył 1000 złotych górskich na malowanie wnętrza kościoła, w 1811 roku darował 39 złotych... z wygranej w karty, a w 1812 roku dorzucił 310 złotych na zakup w Wiedniu złotej monstrancji.

Natomiast w 1817 roku bez konkretnej intencji podarował choczeńskiej parafii 200 florenów, a rok później ponad 288 florenów na budowę "trupiarni".

Od 1813 roku wpłaty darowizn księgowano bowiem w walucie wiedeńskiej, stosując przelicznik 1 floren = 6 złotych górskich.

Następnymi ważnymi donatorami choczeńskiego kościoła i parafii w latach 1800-1825 byli choczeńscy proboszczowie.

Zmarły w 1799 roku ksiądz proboszcz Józef Skolimowski ustanowił legat, czyli specjalny zapis w swoim testamencie, przekazując 250 złotych reńskich (750 złotych górskich) chocznianinowi Jakubowi Dąbrowskiemu, z której to kwoty Dąbrowski co rok winien był przekazywać na kościół umówiony procent (praktycznie około 8 florenów rocznie).

Podobny legat ustanowił następca Skolimowskiego na probostwie- ksiądz Jacek Majeranowski, zmarły w styczniu 1811 roku. Majeranowski już w 1805 roku legował kwotę 250 złotych reńskich u choczeńskich kupców Błażeja i Józefa Balonów, z której to po jego śmierci wypłacać mieli coroczną prowizję w wysokości 5%. Balonowie rzetelnie wywiązywali się z tych płatności, wnosząc corocznie na rzecz parafii nieco ponad 6 florenów.

Niewielki legat na rzecz choczeńskiej parafii ustanowił także burmistrz Wadowic Malczewski.

Pod wpływem legatów dokonanych przez swoich byłych proboszczów podobnych zapisów w testamentach zaczęli dokonywać choczeńscy chłopi.

Ta forma pośmiertnej darowizny na kościół stawała się począwszy od 1806 roku coraz popularniejsza i w rozpatrywanym okresie czasu chłopskie legaty były wyższe, niż darowizny dokonywane przez żyjących.

Chłopi legatów dokonywali u cieszących się zaufaniem sąsiadów, członków rodziny, bądź u urzędników gminnych.

Na legaty zamieniano również niekiedy niespłacone długi, zobowiązując w testamentach dłużników do spłaty w formie darowizny na parafię i kościół.

Pierwsze pieniądze z "chłopskiego" legatu wpłynęły od Wacława Twaroga w 1806 roku.

Najwyższe jednorazowe wpłaty z legatów (o wartości równej lub przekraczającej ówczesną wartość krowy) pochodziły natomiast od:

• Zofii Grabońki (1814),
• Tomasza i Mateusza Woźniaków (1814),
• Leona Woźniaka (1816),
• Leona Piątka (1818),
• Józefa i Brygidy Kręciochów (1818).

Twórcy zapisów testamentowych nie wskazywali na ogół, na jaki konkretny cel ma być przeznaczony legat, określając go najczęściej "na kościół" lub "na ołtarze".

Wyjątkiem były legaty Jacka Laszczaka i Mateusza Capa, przeznaczone na zakup cynowych lichtarzy.

Legatów dokonywali tylko chłopi z Choczni i Kaczyny, tworzących jedną parafię.

Inaczej przedstawiała się sprawa z darowiznami wnoszonymi "na bieżąco".

Tu obok mieszkańców Choczni i Kaczyny zdarzali się także chłopscy darczyńcy z: Andrychowa, Zawadki i Ponikwi.

Dary wnoszono czasami w formie materialnej, a nie pieniężnej- na przykład w 1821 roku Rozalia Ciborka podarowała "obrus ciągniony" wyceniony na 6 florenów, w tym samym roku żona Jakuba Rzyckiego przekazała proboszczowi cienkie płótno na ornaty o wartości 5 florenów, a w 1823 roku Wacław Rzycki "dał koralików" za 7 florenów.

Jako cele darowizn wskazywano:

• trupiarnię - Wincenty Romańczyk w 1817 roku,
• odnowienie obrazu Pana Jezusa - Kacper Pindel w 1817 roku,
• obraz "Omdlenie P. Jezusa" - Tomasz Ramza w 1817 roku,
• sprawienie całunu - Cecylia Rokowska w 1817 roku,
• na sprawienie obrazu św. Walentego - Walenty Guzdek w 1818 roku,
• na obraz św. Antoniego - Franciszek Buldon z Kaczyny,
• na 50 łokci płótna kościelnego - Katarzyna Pindelka w 1819 roku,
• na obicie na żółto cyborium (ażurowej obudowy ołtarza- kolumn podtrzymujących baldachim) - Tomasz Ramza w 1825 roku.

Wymieniony wyżej Tomasz Ramza, choczeński krawiec, corocznie w latach 1814-1825 (albo nawet kilka razy w roku) wnosił dary "na światło", czyli fundował świece do choczeńskiego kościoła.
Ponadto w 1824 roku wraz z "lekarzami ludzi" ofiarował olbrzymią kwotę prawie 500 florenów na przyozdobienie zwierciadłami "4 słupów na wielkim ołtarzu tudzież gzymsów na wielkim i dwóch pobocznych ołtarzach".

Ciekawym zwyczajem było wnoszenie niewielkich darów przez "tych co na chórze bywają".

W 1814 roku byli to: Wojciech Szczur (kowal), Jan Ścigalski (świecki administrator ekonomiczny parafii), Wincenty Ziętarski (pisarz gminny), Józef Wróblowski (młynarz) i Józef Rudzki (krawiec).

W 1820 roku pobyt na chórze podczas mszy nie przysługiwał już tylko choczeńskim elitom, ponieważ wśród wnoszących zwyczajowy dar z tego tytułu był niejaki Maciej Janczakowski, sługa wymienionego wyżej Ścigalskiego.

Darowizny na rzecz choczeńskiego kościoła w znacznej kwocie 46 florenów dokonał także ksiądz Franciszek Grywalski, emerytowany wikariusz, wpisany jako "wuj miejscowego plebana", którym był wówczas ks. Jan Znamierowski.

Na koniec pełna lista darczyńców w latach 1800-1825 (w kolejności wnoszenia darowizn- pisownia nazwisk oryginalna):

Drapa	Szymon
Ścigalski	Jan
Pindel	Józef
Skolimowski	Józef
Guzdek	Wawrzyniec
Burzej	Ludwik
Twaróg	Piotr
Twaróg	Wacław
Wściślina	Agnieszka
Graboń	Filip
Malczewski
Smaza	Klemens
Żak	Jan
Widlarz	Ludwik
Ramza	Tomasz
Dąbrowski	Antoni
Bobrowski	Wincenty
Majeranowski	Jacek
Szczur	Wojciech
Ziętarski	Wincenty
Wróblowski	Józef
Rudzki	Józef
Grabońka	Zofia
Woźniak	Tomasz i Mateusz
Szczur	Franciszek
Kręcioszka	Franciszka
Guzdek	Stanisław
Gawęda	Wojciech
Piątek	Wojciech
Zając	Jan
Sordyl	Urban
Figura	Bartłomiej
Woźniak	Leon
Brandyska	Małgorzata
Ramza	Tomasz
Szczur	Józef
Laszczak	Jacek
Cap	Mateusz
Szczur	Sebastian
Karbowniczonka	Julianna
Romańczyk	Wincenty
Koman	Tomasz
Piątek	Tomasz
Szczur	Antoni
Mikołajek	Andrzej
Ramenda	Walenty
Sikora	Wawrzyniec
Pindel	Kacper
Ruła	Mateusz
Buldończyk	Tomasz
Bylica	Walenty
Kręcioch	Fabian
Pietruszka	Jan
Widlarka	Agata
Szczur	Marcin
Rokowska	Cecylia
Pietruszka	Piotr
Widlarz	Marek
Guzdek	Walenty
Bylicyna	Helena
Bryndza	Florian
Piątek	Leon
Piątek	Agnieszka
Kręcioch	Józef i Brygida
Świętkowa	Agnieszka
Curzydło	Franciszek
Curzydło	Tomasz
Atłas	Michał
Hanusiaczka	Zofia
Byrski	Jakub
Sordylka	Agnieszka
Pindelka	Teresa
Szczurzyna	Helena
Strzeżoń	Marcin
Mikołajek	Józef
Świętek	Kanty
Świętkowa
Homlina	Tekla
Pękalka	Anna
Sikorzyna	Julianna
Buldon	Franciszek
Gałuszka	Maciej
Sikora	Bartłomiej
Atłas	Helena
Baklarka
Pindelka	Katarzyna
Młocek	Jan
Graboń	Wojciech
Kręcioszka	Agnieszka
Kuzia	Jan
Balonka	Zuzanna
Buldończyk	Rozalia
Janczakowski	Maciej
Woźniak	Tomasz
Ruła	Jan
Bylica	Jan
Żak	Błażej
Ciborka	Rozalia
Rzyckiego	Jakuba żona
Pindel	Walenty i Łucja
Balończykowa	Katarzyna
Sikorzyna	Agata
Stankiewiczówna	Katarzyna
Rzycki	Wacław
Sordyl	Urban
Burzej	Jan
Balon	Józef
Bryndzonka	Anna
Grywalski	Franciszek
Sikorzyna	Marianna
Rzycka	Barbara