Informacje na temat emigracji z
Choczni zawarte są już w artykułach:
- Emigracja z Choczni do USA w latach 1897-1914 (LINK)
- Emigracja z Choczni do USA w latach 1920-1923 (LINK)
- Chocznianie w rejestrze poborowych armii USA z 1917 roku (LINK)
- Emigracja choczeńska w Urugwaju (LINK)
Kontynuując ten temat należy
wspomnieć również o innych kierunkach emigracji chocznian. Do lat 50-tych XX
wieku, oprócz wspomnianych już USA i Urugwaju, mieszkańcy Choczni wyjeżdżali i osiedlali się też na przykład w: Kanadzie, Francji, Wielkiej Brytanii, Czechach,
Australii, Brazylii, Argentynie, Austrii, Izraelu i Danii. A biorąc dodatkowo pod
uwagę czasy współczesne, zaprezentowaną wyżej listę państw można z pewnością znacznie rozszerzyć
(Niemcy, Włochy, Finlandia, Irlandia, Holandia, itd.)
- Emigracja do Czech
Przed I wojną światową wraz z
rozwojem przemysłu pojawiło się duże zapotrzebowanie na nowych pracowników w
północnych Czechach, w rejonie Karwiny, Opawy i Ostrawy. Z możliwości pracy i zatrudnienia się w tamtejszych hutach i
kopalniach, a także na placach budów, skorzystało wielu chocznian. Część z nich
pozostała tam na dłużej lub na zawsze wrosła w tamtejszą społeczność. Inni,
choć zdążyli założyć rodziny, po pewnym czasie wracali do Galicji (lub już po
wojnie do niepodległej Polski). Pierwszym znanym górnikiem z Choczni był Ignacy Bandoła, zatrudniony w kopalni w Śląskiej Ostrawie w 1869 roku.
Z grona czeskich emigrantów można wymienić ponadto takie osoby jak: Jan Bandoła, Franciszek Bandoła ur. 1846 (część jego potomków nosiła potem nazwisko Bandula), Franciszek Bandoła ur. 1863, Melchior, Marianna i Stanisław Bandołowie, Jan Cibor, Wojciech Cibor, Jan Kręcioch z żoną Heleną z Drożdżów, Wojciech Garżel, Franciszek Guzdek, Stanisław Guzdek, Wojciech Paterak, Antoni Pindel, Antoni Ramza, Jan Ramza, Franciszek Stankowicz, Józef Stuglik, Walenty Szczepaniak, Jan Szczur, Józef Turała, Piotr Turała, Jan Twaróg, Jan i Tekla Walusiak, Franciszek, Józef (ur. 1862, Józef (ur. 1868), Julian (ur. 1868), Julian (ur. 1875), Karol, Piotr, Michał, Stanisław, Wincenty i Władysław Widlarzowie (część ich potomków nosi obecnie nazwisko Vidlař).
Z grona czeskich emigrantów można wymienić ponadto takie osoby jak: Jan Bandoła, Franciszek Bandoła ur. 1846 (część jego potomków nosiła potem nazwisko Bandula), Franciszek Bandoła ur. 1863, Melchior, Marianna i Stanisław Bandołowie, Jan Cibor, Wojciech Cibor, Jan Kręcioch z żoną Heleną z Drożdżów, Wojciech Garżel, Franciszek Guzdek, Stanisław Guzdek, Wojciech Paterak, Antoni Pindel, Antoni Ramza, Jan Ramza, Franciszek Stankowicz, Józef Stuglik, Walenty Szczepaniak, Jan Szczur, Józef Turała, Piotr Turała, Jan Twaróg, Jan i Tekla Walusiak, Franciszek, Józef (ur. 1862, Józef (ur. 1868), Julian (ur. 1868), Julian (ur. 1875), Karol, Piotr, Michał, Stanisław, Wincenty i Władysław Widlarzowie (część ich potomków nosi obecnie nazwisko Vidlař).
- Emigracja do Francji
Podobne
tło jak do Czech miała emigracja chocznian do Francji. W kopalniach w okolicy
Lille znalazło zatrudnienie wielu chocznian, takich jak: Bandoła, Bury, Dąbrowski, Koman,
Kręcioch, Pędziwiatr, Romańczyk, Ścigalski, Turała. We Francji wyszły za mąż urodzone w Choczni: Maria Malata i Maria Jura. Do Francji wyemigrował
również choczeński nauczyciel Stefan Radwan, który znalazł pracę wśród
tamtejszej Polonii.
- Emigracja do Kanady
Na
emigracji w Kanadzie pojawiają się byli mieszkańcy Choczni, noszący nazwiska: Balon, Bandoła, Bąk, Dąbrowski, Góralczyk, Jarczak, Kręcioch, Ramenda/Ramęda, Skoczylas, Ścigalski, Wcisło,
Wider i Woźniak. Najbardziej znani z ich grona to Stanisław Ścigalski (LINK) i urodzony
w Choczni, a wyświęcony w Kanadzie ks. Stanisław Bąk.
- Emigracja w Wielkiej Brytanii
To
głównie żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy nie zdecydowali się
na powrót do ludowej Polski po II wojnie światowej. Wśród nich była liczna
rodzina Bator (Józef, Mieczysław, Stanisław, Stefan, Halina), Eryk Aron Muenz (prawnik), Władysław Bolesław
Kręcioch (Kershaw), lotnicy Władysław Nowak (LINK), Stanisław
Widlarz (Stanley Widra), artylerzysta płk. Karol Nowak (LINK) lub wybierający
ostatecznie inne miejsca zamieszkania za granicą: Stanisław Ścigalski, Stefan i
Mieczysław Widlarzowie, Marian Talaga (LINK), czy Edward Bator.
- Emigracja do Ameryki Południowej (oprócz Urugwaju)
Poza Urugwajem chocznianie trafiali również do Argentyny (Stefan i Mieczysław Widlarzowie, Stanisław i Franciszek Jureccy) oraz do Brazylii (Teofil Wenda, Piotr Garżel).
- Emigracja do Australii
Miała miejsce w okresie po II
wojnie światowej. Nazwiska emigrantów i emigrantek z Choczni do Australii to: Fantl (z domu Muenz), Kencki,
Kręcioch, Widlarz
- Emigracja do Izraela
Przed II wojną światową do Palestyny wyjechał pochodzący z Choczni malarz i scenograf Emanuel Luftglas (1926), a po wojnie wadowicki lekarz o choczeńskich korzeniach Szymon
Schöngut. Znacznie później trafiła tam Zofia Buzgang z domu Kręcioch.
- Emigracja w Danii
Ślady chocznian można znaleźć także
i tam. W Danii osiadła rodzina Piotra Nowaka (brak metryki chrztu w Choczni) i jego choczeńskiej żony Ludwiki z domu Guzdek.
Z przekazów rodzinnych wiem, że była także emigracja po I Wojnie Światowej do Wiednia, przede wszystkim Żydów. Osierocone rodzeństwo mojej babci Róży Kantorek z Munzów właśnie wyjechało do Wiednia, a byli to: Henia (Henrietta), Dora, Steffi, Gizela, Elvira i Erich Munzowie. Babcia Różą pozostała w Polsce, była już zamężna, a Józef, najstarszy z braci zginął w I Wojnie Światowej.Henia, Dora i Steffi deportowane z Wiednia na Wschód t.j. do Polski i Czechosłowacji zginęły w Shoah.
OdpowiedzUsuń