czwartek, 15 października 2015

Choczeńska emigracja - ciąg dalszy

Informacje na temat emigracji z Choczni zawarte są już w artykułach:
  • Emigracja z Choczni do USA w latach 1897-1914 (LINK)
  • Emigracja z Choczni do USA w latach 1920-1923 (LINK)
  • Chocznianie w rejestrze poborowych armii USA z 1917 roku (LINK)
  • Emigracja choczeńska w Urugwaju (LINK)
Kontynuując ten temat należy wspomnieć również o innych kierunkach emigracji chocznian. Do lat 50-tych XX wieku, oprócz wspomnianych już USA i Urugwaju, mieszkańcy Choczni wyjeżdżali i osiedlali się też na przykład w: Kanadzie, Francji, Wielkiej Brytanii, Czechach, Australii, Brazylii, Argentynie, Austrii, Izraelu i Danii. A biorąc dodatkowo pod uwagę czasy współczesne, zaprezentowaną wyżej listę państw można z pewnością znacznie rozszerzyć (Niemcy, Włochy, Finlandia, Irlandia, Holandia, itd.)
  • Emigracja do Czech
Przed I wojną światową wraz z rozwojem przemysłu pojawiło się duże zapotrzebowanie na nowych pracowników w północnych Czechach, w rejonie Karwiny, Opawy i Ostrawy. Z możliwości pracy i  zatrudnienia się w tamtejszych hutach i kopalniach, a także na placach budów, skorzystało wielu chocznian. Część z nich pozostała tam na dłużej lub na zawsze wrosła w tamtejszą społeczność. Inni, choć zdążyli założyć rodziny, po pewnym czasie wracali do Galicji (lub już po wojnie do niepodległej Polski). Pierwszym znanym górnikiem z Choczni był Ignacy Bandoła, zatrudniony w kopalni w Śląskiej Ostrawie w 1869 roku.
Z grona czeskich emigrantów można wymienić ponadto takie osoby jak: Jan Bandoła, Franciszek Bandoła ur. 1846 (część jego potomków nosiła potem nazwisko Bandula), Franciszek Bandoła ur. 1863, Melchior, Marianna i Stanisław Bandołowie, Jan Cibor, Wojciech Cibor, Jan Kręcioch z żoną Heleną z Drożdżów, Wojciech Garżel, Franciszek Guzdek, Stanisław Guzdek, Wojciech Paterak, Antoni Pindel, Antoni Ramza, Jan Ramza, Franciszek Stankowicz, Józef Stuglik, Walenty Szczepaniak, Jan Szczur, Józef Turała, Piotr Turała, Jan Twaróg, Jan i Tekla Walusiak, Franciszek, Józef (ur. 1862, Józef (ur. 1868), Julian (ur. 1868), Julian (ur. 1875), Karol, Piotr, Michał, Stanisław, Wincenty i Władysław Widlarzowie (część ich potomków nosi obecnie nazwisko Vidlař).
  • Emigracja do Francji
Podobne tło jak do Czech miała emigracja chocznian do Francji. W kopalniach w okolicy Lille znalazło zatrudnienie wielu chocznian, takich jak: Bandoła, Bury, Dąbrowski, Koman, Kręcioch, Pędziwiatr, Romańczyk, Ścigalski, Turała. We Francji wyszły za mąż urodzone w Choczni: Maria Malata i Maria Jura. Do Francji wyemigrował również choczeński nauczyciel Stefan Radwan, który znalazł pracę wśród tamtejszej Polonii.
  • Emigracja do Kanady
Na emigracji w Kanadzie pojawiają się byli mieszkańcy Choczni, noszący nazwiska: Balon, Bandoła, Bąk, Dąbrowski, Góralczyk, Jarczak, Kręcioch, Ramenda/Ramęda, Skoczylas, Ścigalski, Wcisło, Wider i Woźniak. Najbardziej znani z ich grona to Stanisław Ścigalski (LINK) i urodzony w Choczni, a wyświęcony w Kanadzie ks. Stanisław Bąk.
  • Emigracja w Wielkiej Brytanii
To głównie żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy nie zdecydowali się na powrót do ludowej Polski po II wojnie światowej. Wśród nich była liczna rodzina Bator (Józef, Mieczysław, Stanisław, Stefan, Halina), Eryk Aron Muenz (prawnik), Władysław Bolesław Kręcioch (Kershaw), lotnicy Władysław Nowak (LINK),  Stanisław Widlarz (Stanley Widra), artylerzysta płk. Karol Nowak (LINKlub wybierający ostatecznie inne miejsca zamieszkania za granicą: Stanisław Ścigalski, Stefan i Mieczysław Widlarzowie, Marian Talaga (LINK), czy Edward Bator.
  • Emigracja do Ameryki Południowej (oprócz Urugwaju)
Poza Urugwajem chocznianie trafiali również do Argentyny (Stefan i Mieczysław Widlarzowie, Stanisław i Franciszek Jureccy) oraz do Brazylii (Teofil Wenda, Piotr Garżel).
  • Emigracja do Australii
Miała miejsce w okresie po II wojnie światowej. Nazwiska emigrantów i emigrantek z Choczni do Australii to: Fantl (z domu Muenz), Kencki, Kręcioch, Widlarz
  • Emigracja do Izraela
Przed II wojną światową do Palestyny wyjechał pochodzący z Choczni malarz i scenograf Emanuel Luftglas (1926), a po wojnie wadowicki lekarz o choczeńskich korzeniach Szymon Schöngut. Znacznie później trafiła tam Zofia Buzgang z domu Kręcioch.
  • Emigracja w Danii
Ślady chocznian można znaleźć także i tam. W Danii osiadła rodzina Piotra Nowaka (brak metryki chrztu w Choczni) i jego choczeńskiej żony Ludwiki z domu Guzdek.

 

1 komentarz:

  1. Z przekazów rodzinnych wiem, że była także emigracja po I Wojnie Światowej do Wiednia, przede wszystkim Żydów. Osierocone rodzeństwo mojej babci Róży Kantorek z Munzów właśnie wyjechało do Wiednia, a byli to: Henia (Henrietta), Dora, Steffi, Gizela, Elvira i Erich Munzowie. Babcia Różą pozostała w Polsce, była już zamężna, a Józef, najstarszy z braci zginął w I Wojnie Światowej.Henia, Dora i Steffi deportowane z Wiednia na Wschód t.j. do Polski i Czechosłowacji zginęły w Shoah.

    OdpowiedzUsuń