Pierwszym znanym chocznianinem, który parał się handlem był kupiec zbożowy Urban Guzdek w pierwszej połowie XVIII wieku. Ponieważ w tym okresie czasu jeden z choczeńskich młynów był w posiadaniu rodziny Guzdków, to niewykluczone, że Urban zajmował się równocześnie i handlem i przerobem ziarna.
Liczne grono choczeńskich handlarzy i kupców zapisano w księgach metrykalnych w ostatnich dwóch dekadach XVIII wieku. Część z nich łączyła handel z prowadzeniem szynków, a inni zajmowali się równolegle rolnictwem lub młynarstwem.
Byli to w kolejności alfabetycznej:
- Błażej Balon (wymieniany od 1788 roku)
- Melchior Balon (1784-1791)
- Kacper Cap/Czap (1784-1798)
- Sebastian Cap (1797)
- Andrzej Dąbrowski recte Balon (1783-84)
- Kacper Dąbrowski recte Balon (od 1786)
- Mikołaj Dąbrowski recte Balon (1797)
- Tomasz Gocał/Gaczoł (1790)
- Kazimierz Guzdek (1784-87)
- Maciej Kobiałka (1797)
- Walenty Pindel (1784)
- Stanisław Styła (1797)
- Wacław Swoboda
- Walenty Wcisło (1783-89)
- Piotr Woźniak (1791)
- Wojciech Żak (1798)
Wszyscy wymienieni wyżej byli chocznianami z urodzenia, oprócz Wacława Swobody, dzierżawcy karczmy dworskiej Starowieyskich.
Spośród nich do osób wiele znaczących w Choczni należeli: Tomasz Gocał- miejscowy wójt i Błażej Balon, któremu w 1805 proboszcz Jacek Majeranowski powierzył legat w wysokości aż 1000 złotych polskich (250 złotych reńskich) oprocentowany w skali rocznej na 5%.
Kolejna duża porcja informacji o choczeńskich kupcach, handlarzach i sklepikarzach została zapisana przy różnych okazjach w latach 1808-1811.
Handlem zajmowali się wtedy nadal Błażej Balon i jego syn Józef Balon oraz Kacper Dąbrowski, ale także:
- Szczepan Bandoła (1810)
- Jakub Dąbrowski recte Balon (1809-1811)
- Franciszek Kręcioch (przekupień- członek cechu tkackiego w Andrychowie)
- Józef Kręcioch (1808)
- Urban Kręcioch (1808)
- Stanisław Rokowski (1808)
- Izydor Leon Woźniak (1808)
- Mateusz Żak (1809)
- Szymon Byrski (1826)
- Ignacy Kloss rodem z Moraw (1827- jednocześnie młynarz)
- Andrzej Szczur (przed 1832)
- Piotr Szczur (1832-40; jednocześnie szynkarz)
- Jan Guzdek (1832)
- Szymon Wolski rodem z Podolsza (1832)
- Jakub Kręcioch (1833- jednocześnie kowal)
- Andreas Zink rodem z Moraw (1836)
- Marcin Womlel rodem z Czech (1837)
- Jan Tomaszkiewicz (1842- jednocześnie szynkarz)
- Stanisław Wyrwalski (1842; później wadowicki tkacz)
Następne nazwiska dziewiętnastowiecznych choczeńskich handlarzy/sklepikarzy wskazują, że byli to na ogół ludzie pochodzący z zewnątrz:
- Józef Skalicki rodem z Moraw (1852)
- Tomasz Kołodziejczyk rodem z Kóz (1852-1853)
- Leopold Schwarzmann (1855-56)
- Józef Kolonko rodem z Milówki (1855-57)
W 1887 roku wadowicki sąd wpisał do rejestru handlowego firmę "Handel towarów mieszanych" z Choczni, której właścicielem był Jerzy (Georg) Silbiger. Firma istniała do marca 1900 roku, kiedy to została sądownie zlicytowana.
Tej samej narodowości co Silbiger byli Wolf Goldberger, wadowicki kupiec (1898-1901), który w 1907 roku wydzierżawił jedną z choczeńskich karczm (w górnej części wsi), Leni Rosenberg (sklepikarka notowana w 1907 roku) oraz Eliasz Schwarz, choczeński sklepikarz w 1909 roku.
Wraz z założeniem w Choczni Kółka Rolniczego (1889) powstały w Choczni dwa sklepy należące do tej organizacji, które od 1891 roku prowadzili Jan Świętek i Franciszek Wcisło. Od 1895 roku jeden z ze sklepów Kółka Rolniczego ulokowano w centralnej części wsi u kowala Antoniego Sikory.
Natomiast interes wymienionego wyżej Goldbergera przejął później chocznianin Franciszek Kręcioch (ur. 1857), z zawodu krawiec, który handlu uczył się w Detroit za oceanem, praktykując w sklepie swojego brata Wojciecha Kręciocha (ur. 1859). Tam też zdobył kapitał do inwestycji w Choczni- niezbędny nie tylko do zakupu dwóch sklepów i karczmy, ale i części gruntów z parcelowanego majątku sołtysiego.
Na początku XX wieku przeprowadził się do Choczni krawiec Jan Kumala, który wcześniej w Wadowicach prowadził także sklep z dodatkami krawieckimi.
Przed końcem I wojny światowej prowadzeniem sklepów i handlu w Choczni trudnili się również:
- Wojciech Malata (1912- handel towarów mieszanych),
- Łukasz i Maria Małuseccy ze Śleszowic (od 1913 roku- sklep masarski i towary różne)
- Jan i Maria Fujawa (od 1913 roku- szynk i sklep wniesiony w wianie przez Marię, córkę Franciszka Kręciocha)
- Antoni Gasidło (sklepikarz w 1915)
- Ludwik Jura (handel dewocjonaliami 1913)
- Jan Wcisło (obwoźny handlarz piernikami własnego wyrobu).
Informacje o choczeńskich handlarzach i sklepikarzach z okresu międzywojennego przynoszą przede wszystkim publikowane od 1925 roku "Księgi Adresowe Rzeczypospolitej Polskiej". W połączeniu z danymi z innych źródeł można pokusić się o następujące zestawienie zbiorcze:
- sklepikarze- towary różne (Teresa Bylica, A. Byrski, Jan Fujawa, Henryk Grubner, Karol Janoszek, Stanisław Kryjak, Józef i Elżbieta Malata, Maria Małusecka, Franciszek i Anna Pędziwiatr, Jan i Zofia Ramza, Franciszek Romańczyk, Edward Staniek, Józef i Kornelia Studniccy, Ludwika Szafran, Jan i Józef Świętkowie)
- trafiki- wyroby tytoniowe (Maria Główka, Wojciech Ramza, J. Kudłacik)
- handel sianem (Karol Janoszek, Roman Jarczak, Franciszek Pędziwiatr, Maria Widlarz)
- masarnie (Zygmunt Bernacik, N. Chałnoczki, Andrzej Kuś, Łukasz Małusecki, Ludwik Porębski, Jan Wymysło)
- handel węglem (Roman Jarczak)
- handel końmi (Stanisław Barcik, Ludwik i Jakub Porębski, Władysław Tałasiewicz, Maria Widlarz)
- handel nabiałem (Anastazja Spisak, A. Bryndza,J. Pietruszka)
- handel owocami i warzywami (Maria Widlarz)
- piekarnie (Jan Biłka)
- handel piernikami (Andrzej Wcisło)
- inna działalność handlowa (Władysław Babiński)
- w Wadowicach (Maria Gara z domu Cibor, Ignacy Nęcek, Tadeusz Woźniak)
- w Bielsku (Władysław Guzdek, Erwin Marmor)
- w Krakowie (Jan Ścigalski)
- w Katowicach (Klemens Bury)
- w Chełmku (Tomasz Widlarz)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz