poniedziałek, 4 września 2017

Kalendarium choczeńskie- wydarzyło się między 4 a 10 września

4 września

  • 1808- w Szynwałdzie urodził się Jan Tryba, późniejszy ksiądz, bezpośrednio po święceniach wikariusz choczeński (1837-39), a następnie po posłudze w Pcimiu sekretarz biskupa tarnowskiego.
  • 1873- w Ryczowie zmarł ksiądz Jan Chlipała, były wikariusz choczeński.
  • 1920- urodził się Klemens Guzdek, przewodniczący Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Choczni w latach 1954-1972. Był również wieloletnim przewodniczącym kolegium orzekającego w Choczni i Gromadzkiego Frontu Jedności Narodu, kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego i radnym gromadzkim wybieranym w latach 1954-1969. Absolwent trzyletniej szkoły przemysłowej, robotnik przymusowy w Kędzierzynie- Koźlu w czasie II wojny światowej, milicjant w Komendzie MO w Wadowicach (1945), później urzędnik gminny w Choczni - szef referatu meldunkowego i wojskowego we władzach sprawowanych przez Putka i jego zwolenników.
  • 1942- w więzieniu w Mysłowicach zmarł Stanisław Zając.
  • 1965- w Nowym Targu zmarł tamtejszy proboszcz ksiądz Józef Dyba, który sprawował posługę w Choczni w latach 1934-1945.

5 września

  • 1843- urodził się Szymon Zając, członek Rady Miejscowej Szkolnej od 1877 roku. 
  • 1853- zmarł Ignacy Kloss, Morawianin osiadły w Choczni, sklepikarz i młynarz, dziadek wójta Maksymiliana Malaty.
  • 1856- w Inwałdzie urodził się Adam Romer, hrabia, związany z Zagórnikiem i Inwałdem, właściciel lasów choczeńskiego majątku podworskiego od 1911 roku i przywileju patronatu nad choczeńską parafią (od 1913 roku). Urzędnik przy namiestnictwie w Morawach, szambelan dworu. 
  • 1891- urodził się Mosze Landau Zuckerbrot, rzeźnik, mieszkaniec Krakowa od 1902 roku, współwłaściciel topiarni łoju w Krakowie w latach 30-stych XX wieku. Ujęty w niemieckim zestawieniu żydowskiej ludności Krakowa w latach 1940-41, więzień krakowskiego getta. 
  • 1900- urodziła się Tekla Turała, po mężu Romańczyk, artystka ludowa, prezeska Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Żeńskiej w Choczni, a później prezeska Katolickiego Stowarzyszenia Kobiet (w okresie międzywojennym). W 1918 roku członkini Głównego Wydziału Związku Katolickich Stowarzyszeń Kobiet i Dziewcząt Pracujących. Jej prace z zakresu haftu i szydełkowania były pokazywane na wystawach sztuki ludowej. Do 1927 roku przebywała we Francji z pracującym w górnictwie mężem Franciszkiem.
  • 1906- w choczeńskiej karczmie zginął przygnieciony beczką spirytusu propinator Maurycy Muenz. Był bratem wadowickiego kupca bławatnego Szymona.
  • 1910- urodził się Michał Leśniak, w 1929 roku zatrzymany w pociągu pod Poznaniem wraz z dwoma kompanami pod zarzutem kradzieży 30 kur, przewożonych przez nich w walizce i w worku. Przed aresztowaniem zamieszkiwał w Nowołoskońcu w powiecie obornickim. W kwietniu 1938 roku zbiegł z aresztu śledczego w Obornikach. W czasie wojny odsiadywał wyrok w więzieniu w Rawiczu (1940-43). Później więzień obozów w Auschwitz i Buchenwaldzie.
  • 1912- w Muszynie urodził się Edward Kręcioch, ochrzczony kilka dni później w Choczni. Uczeń gimnazjów w: Wadowicach, Gorlicach i Chrzanowie, student filozofii UJ w Krakowie. W 1938 roku ukończył szkołę podchorążych rezerwy piechoty ze stopniem podporucznika. Pracował jako urzędnik w Krakowie.
  • 1922- ukazał się pierwszy numer „Chłopskiego Sztandaru”, pisma wydawanego przez założone w Choczni Chłopskie Towarzystwo Wydawnicze, na którego czele stał Józef Putek.
  • 2007- w Kętach zmarł architekt Mieczysław Drapa, absolwent wadowickiego liceum (1950) i Wydziału Architektury i Urbanistyki Politechniki Krakowskiej.

6 września

  • 1913- w Lipnicy Wielkiej urodził się Andrzej Jazowski, podporucznik Armii Krajowej ps. „Jurek”, dowódca oddziału partyzanckiego „Limba” na Orawie. Przedwojenny instruktor harcerski, po ukończeniu seminarium nauczycielskiego w Warszawie kierownik szkoły w Suchej Górze Orawskiej. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, wzięty do niewoli przez Rosjan zbiegł do Lipnicy. Zaangażował się w ruch oporu jako wywiadowca i kurier, potem działał w AK. Po wojnie wicestarosta powiatu nowotarskiego. Od 1946 roku pracował po studiach jako magister studium wychowania fizycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zginął zastrzelony na poboczu torów kolejowych przez Tadeusza Migasa, funkcjonariusza Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Wadowicach, po wywleczeniu go z pociągu przejeżdżającego przez Chocznię, w którym jechał jako opiekun obozu narciarskiego studentów UJ. Zabójca został skazany na karę śmierci, zmienioną w drodze łaski na dożywocie, a ostatecznie więzienie opuścił w 1954 roku. Jazowski spoczywa na cmentarzu w Krakowie Salwatorze
  • 1914- urodził się Franciszek Bryndza, rolnik, żołnierz Wojska Polskiego, w wojnie obronnej 1939 roku,  w której stracił lewą rękę w walkach pod Tomaszowem Lubelskim. W czasie okupacji wysiedlony, pracował jako robotnik i strażnik w Andrychowie. Po wojnie członek Związku Samopomocy Chłopskiej. Kandydat na radnego w Gromadzkiej Radzie Narodowej w 1954 roku. Od grudnia 1954 roku członek gromadzkiej komisji rolnej.
  • 1922- w Barwałdzie Średnim urodził się Eugeniusz Szczur, działacz „Sokoła”, subiekt w sklepie artykułów gospodarczych Związku Inwalidów w Wadowicach w okresie międzywojennym. I funkcjonariusz policji państwowej. W czasie II wojny światowej żołnierz konspiracji pseudonim „Kanar”. Mąż położnej Marii Teresy Szczur z domu Góra.
  • 1926- nietypowy początek roku szkolnego w choczeńskich szkołach- opóźnienie wynikło z decyzji ministerialnej.
  • 1968- zmarł Jan Pamuła, były kierownik szkoły w Choczni Górnej (1925-28) i nauczyciel w Choczni Dolnej. Wcześniej w  1912 roku nauczyciel w Wyźrale i w Lgocie. W latach 1927-32 uczył w szkole zawodowej w Wadowicach – przez ostatnie trzy lata był jej dyrektorem. W 1935 roku członek Rady Szkolnej Miejscowej w Choczni. W czasie II wojny światowej w tajnym nauczaniu. W 1948 roku został powołany do Gminnego Komitetu Bibliotecznego. W latach 1950-51 sekretarz komitetu elektryfikacyjnego, członek Komitetu Funduszu Budowy Szkół. W 1952 roku członek Gminnej Komisji Oświatowej. W 1953 roku działał w Froncie Narodowym w Choczni i w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. Skarbnik Komitetu Budowy Szkoły w Choczni Górnej (1959). 
  • 1974- zmarł Leopold Główka, przedwojenny mieszkaniec Choczni, piekarz, żołnierz 12 pułku piechoty. W latach 1940-1944 robotnik przymusowy w Trebsen w Niemczech. 

7 września

  • 1848- na mocy prawa zniesiono „poddańczy stosunek z wszystkiemi stąd wynikającemi ciężarami”, tym samym mieszkańcy Choczni uzyskali pełne prawa własnościowe do uprawianej ziemi.
  • 1859- w Wadowicach urodził się Franciszek Bandoła, syn choczeńskiego murarza Piotra. Absolwent wadowickiego gimnazjum w 1879 roku. Student Wydziału Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1879-1883. Po święceniach od 1885 roku wikariusz w Krzęcinie, kapelan wojskowy. W 1886 roku został przeniesiony z Mogiły do Rajczy. 
  • 1884- konsekracja nowo wybudowanego kościoła oraz czterech nowych dzwonów przez biskupa krakowskiego Albina Dunajewskiego.
  • 1887- urodził się Jan Styła, rolnik, restaurator i urzędnik. Kasjer Kasy Stefczyka w Choczni od 1920 do 1921 roku, kiedy to przeprowadził się do Wielkopolski, do majątku Żabno. W czasie wojny deportowany do generalnej Guberni. Po II wojnie światowej prowadził we Wrocławiu restaurację „Szwajcarska Dolina”. 
  • 1981- zmarła Elżbieta Putek z domu Styła, żona adwokata Józefa Putka. W młodości aktorka choczeńskiego teatru amatorskiego, przed I wojną światową członkini „Sokoła”.  Podczas II wojny światowej na wysiedleniu w Ponikwi, po wojnie opiekowała się sparaliżowanym mężem.
  • 1995- zmarł Teofil Malata, rolnik i ogrodnik, w 1934 roku założył jedną z pierwszych w Choczni szklarni. W czasie II wojny światowej pracował w folwarku w Wadowicach i u niemieckiego bauera, który zajął jego dom rodzinny. Po wojnie został aresztowany za szabrownictwo przez sąd w Świdnicy. Karę odbywał między innymi odbudowując Warszawę. Po zwolnieniu był członkiem choczeńskiej orkiestry strażackiej. W 1956 roku został skazany na grzywnę za nieudzielenie obowiązkowej pomocy sąsiedzkiej- przymusowej bezpłatnej robocizny. W latach 80-tych odznaczony medalem „Zasłużony pracownik rolnictwa”.

8 września

  • 1765- w Nidku urodził się Wincenty Seweryn Ferrariusz Bobrowski, hrabia herbu Jastrzębiec, właściciel Choczni od 1803 do około 1835 roku. Prawa do wsi przeszły na niego od jego dziadka Jana Kantego Biberstein Starowieyskiego. Współfundator monstrancji dla kościoła parafialnego, zakupionej w Wiedniu w 1812 roku. Właściciel w różnych okresach czasu: Wieprza (1820), Łęk (od 1803), Grojca, Babic, Poręby Wielkiej, Zaborza i Rajska (1830). 
  • 1881- w Myślenicach zmarł tamtejszy rezydent ksiądz Ignacy Bucki, były wikariusz choczeński (1848-49).
  • 1882- urodził się Franciszek Góralczyk, żołnierz armii austriackiej w czasie I wojny światowej, który zginął na froncie włoskim w bitwie nad rzeką Piave. 
  • 1889- w Lachowicach urodził się Karol Nowak, mieszkaniec Choczni w okresie szkolnym, absolwent: wadowickiego gimnazjum w 1910 roku, w którym należał do tajnej organizacji młodzieży narodowej (1906) oraz Wydziału Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej. W 1911 roku współinicjator założenia sekcji Związku Walki Czynnej w Wadowicach (pseudonim „Konewka”). W 1913 roku członek choczeńskiej Sokolej Drużyny Polowej. Po wybuchu I wojny światowej żołnierz Legionów, dowódca baterii 1 dywizjonu 1 pułku artylerii, a potem dowódca kolumny prowiantowej w stopniu podporucznika. Brał udział w walkach w Karpatach. W 1916 roku awansowany na stopień porucznika. W Wojsku Polskim od 1918 roku, w 9 pułku artylerii, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w stopniu podpułkownika (1 pułk artylerii polowej). W latach 1925-1935 dowódca 12 pułku artylerii pieszej. Od 1939 roku dowódca 6 grupy artylerii we Lwowie. W 1939 roku dowódca artylerii w Armii „Karpaty”. Wzięty do niewoli trafił do oflagu. W 1945 roku wyzwolony przez Anglików znalazł się na kuracji we Włoszech. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii (aż do śmierci), gdzie pracował między innymi jako robotnik portowy. 
  • 1897- urodził się Adam Widlarz, uczestnik wojny polsko-ukraińskiej w 1919 roku i wojny polsko-bolszewickiej.
  • 1900- urodziła się Kornelia Hałat, później po mężu Studnicka, choczeńska sklepikarka, prowadząca handel towarów mieszanych z wyszynkiem.
  • 1911- urodził się Franciszek Drożdż, krawiec w Bielsku, ojciec księży: Zenona i Adama Drożdżów.
  • 1942- w obozie Auchwitz zginął Jan Piegza, chocznianin przed wojną zamieszkały w Bytomiu.
  • 1944- zmarł Antoni Pędziwiatr, górnik w Knurowie i we Francji, powstaniec śląski. 
  • 1957- przy porodzie zmarła Elżbieta Niemiec z domu Balon, nauczycielka w Brodach. 
  • 1984- były wikariusz choczeński ks. Stanisław Nowak został mianowany biskupem krakowskim.

9 września

  • 1894- urodził się Stanisław (Stanley) Zając, emigrant w USA od 1914 roku, dwukrotnie stawał do amerykańskiego poboru - w 1918 i w 1942 roku.
  • 1898-  początek trzydniowej wizyty kanonicznej biskupa krakowskiego Jana Puzyny, który z Choczni skierował do wiernych diecezji kurendę nawiązującą do morderstwa na austriackiej cesarzowej Elżbiecie. Biskup Puzyna przyjął także na plebanii chłopską delegację i niezadowolony z przebiegu rozmowy oraz wytrącony z równowagi zamierzył się laską na jej przywódcę posła Antoniego Styłę.
  • 1915- urodził się Józef Pędziwiatr, późniejszy ksiądz (wyświęcony w 1941 roku), absolwent wadowickiego gimnazjum (1936), wikariusz w licznych parafiach diecezji krakowskiej, administrator, budowniczy kościoła i pierwszy proboszcz w Groniu- Leśnicy, następnie proboszcz w Dziekanowicach.
  • 2005- zmarł Stanisław Janik, rolnik, wysiedlony przez Niemców na Lubelszczyznę wrócił w okolice Wadowic i po okresie ukrywania się pracował w Spytkowicach. Członek Gminnej Rady Narodowej w Choczni w latach 50-tych XX wieku oraz Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (pracownik komitetu ZSL w Wadowicach i prezes koła w Choczni). Zatrudniony w AZPB w Andrychowie. Od grudnia 1954 roku członek Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, wybrany ponownie w 1958 i 1961 roku (członek Komisji Finansów). 

10 września

  • 1863- w Tarnowie zmarł pochodzący z Ponikwi ksiądz Tomasz Mąka, były wikariusz choczeński (od 1860 roku).
  • 1895- prawybory do Sejmu Krajowego we Lwowie, zorganizowane przez starostę wadowickiego Franza. Od czynnego prawa wyborczego odsunięto Antoniego Styłę, miejscowego przywódcę ludowców i Antoniego Sikorę, kowala i sklepikarza. Wybrano natomiast miejscowego wójta i organistę Józefa Czapika, co wywołało duże rozgoryczenie zwolenników ludowców.
  • 1904- urodził się Michał Stanisław Woźniak, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1924 roku, po maturze pracownik Urzędu Finansowego w Mielcu. W czasie wojny przechowywał w Mielcu wysiedlonych rodziców. Po wojnie w dalszym ciągu pracownik różnych szczebli mieleckiego Urzędu Finansowego, a w końcu jego naczelnik.  
  • 1947- urodził się Michał Stanisław Kręcioch, nauczyciel Technikum Rolniczego w Radoczy, miłośnik Ziemi Wadowickiej, redaktor lokalnych periodyków, radny gminy Tomice (1994-1998), wieloletni mieszkaniec Choczni i Woźnik. Był absolwentem wadowickiego liceum w 1965 roku, w 1971 roku obronił prace dyplomową i zdał egzamin magisterski na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej. Po ukończeniu studiów pracował w PKP, Przedsiębiorstwie Budownictwa Komunalnego w Wadowicach, Urzędzie Gminy w Spytkowicach i Rejonie Dróg Publicznych w Wadowicach. Od 1 września 1978 roku związał się z Zespołem Szkół Rolniczych w Radoczy, gdzie przepracował 26 lat, przechodząc na emeryturę w 2004 roku.  W 1999 roku wydał książkę „Na wsi i dla wsi”, współpracował z lokalnym czasopismem „Carolus” i „Nad Skawą” (zastępca redaktora naczelnego).
  • 1982- zmarł Tadeusz Twaróg, rolnik, cieśla, członek choczeńskiej orkiestry strażackiej i Związku Samopomocy Chłopskiej. Od grudnia 1954 roku członek Gromadzkiej Komisji Drogowej. Radny Gromadzkiej Rady Narodowej wybrany w 1958 roku. 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz