Pomysłodawcą utworzenia tej wersji słownika wyrazów i zwrotów używanych dawniej w Choczni był Krzysztof Woźniak, który zadał sobie również trud spisania jego pierwszej wersji.
Liczący aktualnie ponad 700 pozycji i stale uzupełniany słownik Krzysztofa będzie prezentowany tu co tydzień w kolejności alfabetycznej.
Nie należy traktować go jako słownika "gwary choczeńskiej", ponieważ większość zawartych w nim wyrazów i wyrażeń była (i jest) używana także zapewne w sąsiednich miejscowościach.
Nie jest to też ściśle słownik gwary, z uwagi na to, że przy jego opracowaniu uwzględniono niektóre wyrazy z języka literackiego, które są obecnie nieużywane lub uważane za przestarzałe, lecz dawniej występowały w oficjalnych pismach i publikacjach gazetowych powiązanych z Chocznią.
Tytułem wstępu należy również dodać, że język używany na co dzień w Choczni zmieniał się w czasie i niektóre wyrazy i wyrażenia znane na przykład chocznianom z XVIII czy XIX wieku niekoniecznie były zrozumiałe dla ich bardziej współczesnych potomków.
Językoznawcy uważają, że mieszkańcy Choczni posługiwali się dialektem małopolskim języka polskiego, używając zarówno wyrażeń regionalnych typowych dla mieszkańców pogórza
(Krakowiaków), jak i gór (beskidzkich Górali).
W słownictwie używanym dawniej w Choczni widać również wpływy niemieckie (austriackie), czeskie/słowackie, węgierskie i śląskie.
Wraz z rozwojem oświaty, czytelnictwa książek i czasopism oraz powszechną służbą wojskową i podróżami w poszukiwaniu pracy w języku chocznian następował szybki zanik regionalizmów na rzecz słów i wyrażeń języka ogólnopolskiego.
A
Słownik zawiera tylko nieliczne przykłady zaczynające się na tę literę, przeważnie pochodzenia obcego.
"A" na początku wyrazu było wymawiane w Choczni jako "ja-" (na przykład Adam = Jadam) lub "ha-" (na przykład Ameryka = Hameryka).
- ady - przecież
- ancykrys, ancykryst - o dziecku- łobuz, nieznośny, niesubordynowany
- ancymon - łobuz, gagatek
- andrut - wafel
- ankier - kotew
- asenterunek, asynterunek - pobór do wojska, przegląd poborowych
- austernik- właściciel lub dzierżawca domu zajezdnego z karczmą, czyli austerii
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz