poniedziałek, 2 października 2017

Kalendarium choczeńskie- wydarzyło się między 2 a 8 października

2 października

  • 1807- zmarł Wojciech Żak, przysiężny (radny) choczeński (notowany w 1783 i 1784 roku), z zawodu kupiec (1798).
  • 1863- urodził się Jan Turała, paler-mistrz murarski, budowniczy "Domu Ludowego" w Choczni, który brał również udział w odnowieniu kaplicy św. Anny przy cmentarzu, współkierował restauracją kościoła choczeńskiego (1924) oraz uczestniczył w budowie gmachów sądowych w Wadowicach i w Białej. Był radnym choczeńskim, członkiem zarządu Kasy Oszczędności i Pożyczek w Choczni (od 1909 roku), podoficerem armii c.k. w czasie I wojny światowej. Podczas okupacji hitlerowskiej został wysiedlony do Jaroszowic.
  • 1875- urodził się Ferdynand Franciszek Jaworski, syn kasjera Powiatowej Kasy Oszczędności, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1896 roku.
  • 1888- w Lachowicach urodziła się Józefa Nowak, później po mężu Mikołajtys, która w dzieciństwie zamieszkała w Choczni, po objęciu przez jej ojca Józefa Nowaka posady nauczyciela w choczeńskiej szkole. Z zawodu nauczycielka, w 1913 roku po poślubieniu kupca kolonialnego Jana Mikołajtysa przeprowadziła się do Krakowa.
  • 1905- urodziła się Franciszka Pietruszka, później po mężu Burzej, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Choczni- w 1928 roku wiceprezeska koła KSMŻ. 
  • 1914- stacjonujący i ćwiczący w Choczni batalion rekrucki, z którego sformowano 2 baon 3 pułku Legionów Polskich, wyruszył na front w Karpatach Wschodnich. 
  • 1923- urodziła się Władysława Mlak, później po mężu Kaczor, pracownica choczeńskiego przedszkola w latach 1951-1979.
  • 1959- urodziła się Jadwiga Czapik, absolwentka wadowickiego liceum w 1978 roku, nauczycielka w szkołach w Choczni Górnej i Dolnej.

3 października

  • 1784- ochrzczony został Franciszek Kręcioch, syn Ignacego i Reginy z domu Szczur, choczeński wójt notowany w 1822 roku, mąż Reginy z domu Guzdek.
  • 1846- urodził się Antoni Styła "Kotuś", młynarz, członek Rady Miejscowej Szkolnej wybrany w 1877 roku i ponownie w 1880 roku, członek komitetu budowy kościoła (1880-1886). Jego młyn wodny usytuowany był na Choczence, blisko granicy z Kaczyną. Posiadał największą moc przerobową z wszystkich przedwojennych młynów choczeńskich. Był ponadto właścicielem siedmiohektarowego gospodarstwa rolnego, ławnikiem Sądu Okręgowego w Wadowicach, członkiem komitetu parafialnego i kółka rolniczego. Bywa często mylony ze współczesnym mu posłem Antonim Styłą.
  • 1852- w nocy spłonął dom Jędrzeja Stankowicza (nr 318), w którym poszkodowany utracił cały swój majątek.
  • 1886- urodził się Józef Ignacy Widlarz, emigrant zarobkowy w USA od 1904 roku, po powrocie żołnierz armii austriackiej w czasie I wojny światowej. W 1918 roku we Włoszech wstąpił na ochotnika do Polskiego Pułku Piechoty im. Francesco Nullo. Zaginął w czasie działań wojennych w Polsce i został uznany sądownie za zmarłego.
  • 1890- w Andrychowie urodził się Edward Antecki, ślusarz, mieszkaniec Choczni pod nr 561. Robotnik przymusowy w czasie II wojny światowej w parowozowni w Mouselwitz (Turyngia), gdzie nabawił się zapalenia opłucnej i przepukliny. 
  • 1900- urodziła się Franciszka Kręcioch, więźniarka obozu koncentracyjnego Ravensbrück w czasie II wojny światowej, gdzie znalazła się za łamanie przepisów o ochronie czystości rasowej (z aryjczykiem Ludwigiem Bolterauerem) oraz niewypełnianie postanowień umowy o pracę przymusową. Do obozu trafiła po aresztowaniu przez gestapo w Linz w Górnej Austrii. 
  • 1900- urodziła się Maria Dąbrowska, później po mężu Woźny, żona choczeńskiego organisty, członkini wspierająca Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej w Choczni (1928). 
  • 1901- urodziła się Maria Wcisło, później po mężu Bąk, prezeska Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Żeńskiej w Choczni w okresie międzywojennym, w 1918 roku członkini Głównego Wydziału Związku Katolickich Stowarzyszeń Kobiet i Dziewcząt Pracujących, wybrana na zjeździe w Krakowie. Po wyjściu za mąż pozostała w patronacie KSMŻ jako członkini wspierająca. Potem wraz z mężem Władysławem prowadziła farmę ogrodniczą w pobliżu Toronto w Kanadzie.  Matka siedmiorga dzieci, w tym księdza oblata Stanisława Bąka.
  • 1913- w Głębowicach urodziła się Irena Gondek, córka nauczyciela i późniejszego kierownika szkoły z Choczni Andrzeja Gondka. Ukończyła szkołę podstawową w Choczni oraz seminarium nauczycielskie w Wadowicach. Zmarła po maturze w Krakowie i tam została pochowana. 
  • 1955- zamordowany został dwudziestoletni Klemens Markowicz.
  • 1964- zmarł Tadeusz Nowak, kierownik szkoły w Choczni Dolnej od stycznia 1934 roku do marca 1935 roku oraz w latach 1945-1964. Uczestnik I wojny światowej, absolwent seminarium nauczycielskiego, pracę w Choczni rozpoczął w 1930 roku po przeniesieniu ze Stręgoborzyc w powiecie miechowskim. W latach 1933-34 roku kierownik Tymczasowego Zarządu Gminy. Od 1935 roku sekretarz i radny Gromady Chocznia- oponent Józefa Putka oraz członek Rady Miejscowej Szkolnej. W czasie II wojny światowej na wysiedleniu w Łękawicy, pracował również jako robotnik w Krakowie. Po wojnie powrócił do Choczni. Członek Gminnej Rady Narodowej w Choczni od 1946 roku z ramienia PPS- zasiadał w komisji Kontroli Gospodarki Publicznej i Komisji Daniny Narodowej. Ponownie wybrany radnym w 1951 roku, działał w Komitecie Elektryfikacyjnym (1950/51) i Komitecie Funduszu Budowy Szkół (do 1953 roku). W 1953 roku członek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego oraz Frontu Narodowego w Choczni (w 1956 roku jego przewodniczący). Od grudnia 1954 roku członek Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, odpowiedzialny za sprawy kulturalno- oświatowe wsi. Ponownie wybrany radnym w 1958 i 1961 roku. Od 1961 roku członek Gromadzkiej Komisji Kultury i Spraw Socjalnych.
  • 1991- w Wadowicach zmarł urodzony w Choczni Tomasz Czapik, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1932 roku, magister prawa.

4 października

  • 1874- urodził się Franciszek Styła, żołnierz armii austriackiej w czasie I wojny światowej (16 pułk piechoty), który dostał się do niewoli rosyjskiej w grudniu 1914 roku i rok później zmarł.
  • 1889- urodził się Franciszek Ścigalski, krawiec, rolnik, członek choczeńskiej Sokolej Drużyny Polowej (1913), prezes Koła Młodzieży w Choczni w okresie międzywojennym. Po wyjeździe zarobkowym do Kanady zmarł, pozostawiając w Choczni żonę Justynę z domu Styła (córkę posła Antoniego) i trójkę dzieci.
  • 1910- urodził się Franciszek Klemens Wider, rolnik, strażak i działacz samorządowy. Przed wojną odbył służbę wojskową w 21 PAL w Bielsku. Zastępca radnego Gromady Chocznia, wybrany w marcu 1939 roku, członek Ochotniczej Straży Pożarnej. W czasie II wojny światowej uczestnik kampanii wrześniowej, później jeniec wojenny i robotnik przymusowy w Niemczech. Po wojnie działacz ludowy, współinicjator wznowienia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej po 1945 roku i jej pierwszy powojenny naczelnik (od 1948 roku, pełnił tę funkcję co najmniej do 1955 roku). Posiadał III stopień wykształcenia przeciwpożarowego. Zawodowo pracownik Bielskich Zakładów Wytwórni Ołówków. Ławnik Sądu Okręgowego w Wadowicach w 1947 roku. W latach 1950-1953 członek Gminnej Rady Narodowej w Choczni, Związku Samopomocy Chłopskiej i Stronnictwa Ludowego. Od grudnia 1954 roku radny gromadzki, członek Komisji Finansowo- Budżetowej. Ponownie wybierany radnym w 1958, 1961 i 1965 roku. Czlonek Komisji Mienia Gromadzkiego (1961). 
  • 1927- urodził się Stanisław Gazda, rolnik, od grudnia 1954 roku członek Gromadzkiej Komisji Budżetowo- Finansowej. 
  • 1957- zmarł Jan Góra, radny gromadzki od 1935 do 1939 roku, wybrany ponownie w marcu 1939 roku. 
  • 1962- w wypadku samochodowym w USA zginął Szymon (Samuel) Hałat, emigrant z Choczni, żołnierz Armii Hallera, górnik i farmer specjalizujący się w uprawie cebuli.

5 października

  • 1789- w Witanowicach urodził się Franciszek Dunin, najstarszy syn Józefa Dunina i Justyny z Remerów, właścicieli majątku sołtysiego w Choczni. Uczeń i absolwent gimnazjum w Krakowie. Mieszkaniec dworu sołtysiego  w Choczni. Po ślubach wieczystych przybrał imię zakonne Dominik i przebywał w klasztorze w Częstochowie. Członek kapeli zakonnej, succentor odpowiedzialny za nauczanie oraz prowadzenie śpiewu chorałowego i ostatecznie kantor chóru, czuwający nad poziomem wykonawczym chóru i jego repertuarem, do którego wprowadzał własne kompozycje wokalno-muzyczne, nie zachowane do czasów współczesnych.
  • 1825- na choczeńskim gościńcu zmarł Josef Kocian, podróżny z Lhotki na Morawach.
  • 1863- urodził się Franciszek Bandoła, górnik w Lhotce i Marianskich Horach koło Ostrawy. 
  • 1899- urodził się Franciszek Oleksy, więzień obozów koncentracyjnych w czasie II wojny światowej: w Natzweiler, Mittelbau-Dora i Buchenwald (od 18.06.1943). Przed zatrzymaniem członek francuskiego ruchu oporu, zamieszkały w Algringen, we francuskiej Lotaryngii i pracujący jako piekarz oraz górnik. 
  • 1903- urodziła się Stanisława Wójcik, emigrantka do USA w 1924 roku, gdzie z mężem z mężem Michałem Rzewskim prowadziła zakład fryzjerski w Holyoke w stanie Massachusetts. 
  • 1906- w Roczynach urodziła się Maria Komendera, później po mężu Wygoda, nauczycielka przedmiotów humanistycznych w szkole w Choczni Dolnej. Absolwentka seminarium nauczycielskiego w Kętach, po ukończeniu którego uczyła w:  Roczynach, Polance Wielkiej, Andrychowie, Choczni i ponownie w Andrychowie, w szkołach podstawowych numer 1 i 2. W latach 1951-1958 kierowniczka szkoły podstawowej nr 2 w Andrychowie. W czasie jej zarządzania szkoła została rozbudowana, otwarto także świetlicę wraz z dożywianiem. Przewodniczyła różnym akcjom oświatowo-wychowawczym, konkursom szkolnym oraz organizowała kolonie letnie. 
  • 1910- urodził się Stanisław Zając, absolwent wadowickiego gimnazjum w 1930 roku, urzędnik- pracownik urzędu skarbowego w Sarnach. Ukończył w 1932 roku kurs baonu podchorążych rezerwy piechoty numer 7 w Śremie. Podporucznik mianowany 01.01.1934, przydzielony do 50 pułku piechoty WP. Zmobilizowany w 1939 roku,  został wzięty do niewoli sowieckiej i osadzony w obozie w Kozielsku, a później zamordowany w Katyniu. Zidentyfikowany pod nr AM 2847. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego. 
  • 1912- urodziła się Jadwiga Jończyk, rolniczka, kucharka, pracownica magazynu Centrali Tekstylnej oraz Andrychowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego. W czasie wojny wysiedlona na Lubelszczyznę pracowała w magazynie skupu tytoniu. W 1953 roku wiceprzewodnicząca Frontu Narodowego w Choczni, członkini Polskiej Partii Robotniczej (od 1947 roku), a następnie PZPR. Należała do spółdzielni produkcyjnej im. Rokossowskiego (1953).  Radna gromadzka od grudnia 1954 roku, członkini Gromadzkiej Komisji Kultury, Oświaty i Zdrowia. Ponownie została wybrana radną w 1961 roku. 
  • 1916- urodził się Stanisław Pietruszka, współinicjator wznowienia działalności Ochotniczej Straży Pożarnej po 1945 roku i pierwszy powojenny prezes jej zarządu. W 1950 roku członek Komitetu Funduszu Odbudowy Szkół. Na początku lat 50-tych XX wieku pracował jako księgowy i kasjer Gminnej Kasy Spółdzielczej w Wadowicach.  Od grudnia 1954 roku członek Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Choczni, odpowiedzialny za wykonanie planów budżetowych i finansowych. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. Ponownie wybrany radnym gromadzkim w 1958 roku- zastępca przewodniczącego Gromadzkiej Komisji Finansowej. 
  • 1919- w Krakowie urodził się Edward Główka, przedwojenny mieszkaniec Choczni, w kampanii wrześniowej 1939 roku żołnierz 21 Pułku Artylerii Lekkiej. Po wojnie dyrektor Bielskiej Fabryki Maszyn Włókienniczych „Befama” i prezes klubu sportowego BKS "Stal" Bielsko Biała od 1950 roku. Przyczynił się do budowy nowego stadionu sportowego BKS "Stal". W 1954 roku odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1955 roku Medalem 10-lecia Polski Ludowej. 
  • 1920- urodził się Edward Drapa, rolnik, absolwent siedmioklasowej szkoły w Choczni. W czasie II wojny światowej niewysiedlony, pracował dla miejscowych niemieckich bauerów. Po wojnie referent w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Wadowicach w latach 1945-46. Radny gminny od 1950 roku, członek Gminnej Komisji Oświatowej w 1952 roku. Od grudnia 1954 roku radny gromadzki, członek komisji rolnej. Ukończył kurs przewodników weterynaryjnych. Ławnik Sądu Powiatowego w Wadowicach od 1956 roku. W 1958 roku wybrany ponownie radnym. Od 1966 roku mieszkaniec Streator w stanie Illinois. Zmarł na emigracji w USA.
  • 1922- urodził się Edward Warmuz,  przed wojną mieszkaniec Strumienia, robotnik przymusowy w Austrii w czasie II wojny światowej (Dorfgastein, Zeltweg) w latach 1940-1945. Po wojnie kapitan Wojska Polskiego, zmuszony do odejścia  z wojska z powodu poglądów. 
  • 1944- Julian Pietruszka pseudonim "Wołowicz" i "Julian", uczestnik Powstania Warszawskiego- kapral batalionu "Kiliński" AK, dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w stalagu w Memmingen.

6 października

  • 1876- chocznianie Szymon Komorek i Franciszek Widlarz po ukończeniu gimnazjum w Wadowicach rozpoczęli studia teologiczne w seminarium tarnowskim.
  • 1915- w Nowym Targu zmarł tamtejszy katecheta, ksiądz Jan Bułat, były wikariusz choczeński (1900-1901). Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1896-1900. Wyświęcony w 1900 roku w Krakowie. Oprócz Choczni wikariuszem był też w: Myślenicach (od 1901) i Nowym Targu (1904-1908). Nauczyciel w nowotarskim gimnazjum (1908-1915), prefekt bursy (1913-1915). Prezes Zarządu Powiatowego Kółek Rolniczych, członek rady miejskiej i powiatowej w Nowym Targu, członek dyrekcji „Gazety Podhalańskiej”. 
  • 1945- Józef Góralczyk, były strzelec w niemieckim 372 Zapasowym Batalionie Grenadierów i jeniec amerykański powrócił do żony w Katowicach.
  • 1987- zmarł Józef Bandoła, działacz narodowy Związku Młodej Polski i ONR w okresie międzywojennym, z zawodu krawiec. W czasie II wojny światowej w ruchu oporu, członek Armii Krajowej. Został wysiedlony na Lubelszczyznę, ale wkrótce powrócił do Choczni. Po wojnie ukończył gimnazjum, pracował na kolei i studiował ekonomię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z dyplomem magistra wyjechał na Ziemie Odzyskane i zamieszkał najpierw w Czernej, a potem w Klikowie w powiecie żagańskim. Próbował sił w hodowli, pracował w PMRN w Żarach i jako główny księgowy w hucie szkła. 
  • 1993- w Gniewkowie zmarł Marian Roman Zadorecki, przedwojenny mieszkaniec Choczni, więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz, od grudnia 1941 roku do wyzwolenia.
  • 1997- zmarła Józefa Ruła z domu Bandoła, przedwojenna działaczka Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Choczni. W 1928 roku wybrana zastępczynią sekretarki, a w 1932 roku zastępczynią bibliotekarki. 

7 października

  • 1795- zmarł Walenty Stankowicz "Chachuła", choczeński wójt (do 1794 roku), z zawodu szewc.
  • 1799- zmarł Jakub Szczur, młynarz, założyciel "dynastii" Szczurów- młynarzy w Choczni i w Wadowicach. Choczeński wójt (notowany w 1770 roku) prześladowany przez właściciela wsi Jana Biberstein Starowieyskiego, który skazał go na 25 plag i 5 dni aresztu o chlebie i wodzie za odmowę odrabiania dniówek pańszczyźnianych. Prawdopodobnie potomek byłych właścicieli sołtystwa w Choczni.
  • 1886- urodził się Piotr Bandoła, murarz, który współkierował odnawianiem kościoła w Choczni w 1924 roku i wieloma budowami na Śląsku. 
  • 1887- zmarł Jan Nepomucen Szczur/Szczurowski, młynarz w Wadowicach (notowany w latach 1853-1886) i choczeński wójt w 1856 roku, współinicjator powstania pierwszej trzyklasowej szkoły ludowej w Choczni w 1859 roku. W 1880 roku zmienił nazwisko na Szczurowski. Przysięgły zastępca przy c.k. Sądzie Obwodowym w Wadowicach w 1885 roku. 
  • 1903- urodził się Władysław Styła, piłkarz choczeńskiego klubu sportowego „Olimpia”, uczeń wadowickiego gimnazjum, po 6 klasie powołany do służby wojskowej w 8 pułku ułanów w Krakowie, którą ukończył po dwóch latach w stopniu plutonowego. Brał udział w licznych zawodach jeździeckich. Potem pracownik biurowy w Wadowicach. W 1935 roku prezes Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Choczni. W czasie II wojny światowej działał w ruchy oporu. Przyczynił się do zorganizowania na nowo choczeńskiej orkiestry dętej OSP. W wyniku choroby amputowano mu obie nogi- od tego czasu przeszedł na rentę i poruszał się na wózku inwalidzkim. Pomagał Józefowi Putkowi w prowadzeniu korespondencji i redagowaniu pism. 
  • 1912- urodził się Józef Dąbrowski, żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku (straż graniczna), wzięty do niewoli niemieckiej koło Ratna i przetrzymywany w stalagu Villingen do lipca 1940 roku. Po wojnie członek Gromadzkiej Komisji Finansowo-Budżetowej od 1955 roku. 
  • 1945- chocznianin Edward Bąk, komendant Narodowej Organizacji Wojskowej (NZW) w Cieszynie, został zatrzymany przez Urząd Bezpieczeństw w Bielsku.
  • 1971- zmarł Rudolf Ficek, leśnik rodem z Zawoi.

8 października

  • 1863- urodził się Szymon Dąbrowski, urzędnik pocztowy w Krakowie i zasłużony członek "Klubu Demokratycznego" w Radzie Miejskiej Krakowa, twórca „Związku Ekonomicznego Profesorów i Nauczycieli”.  (link)
  • 1913- w Wadowicach urodził się Edward Woźniak, mieszkaniec Choczni od około 1918 roku, absolwent gimnazjum w Wadowicach w 1931 roku, student Wydziału Prawa Uniwerystetu Jagiellońskiego (do 1934 roku), później do 1937 roku pracownik firmy „Karpaty”- Sprzedaż Produktów Naftowych, oddział w Krakowie. Motocyklista i uczestnik rajdów motocyklowych. 1 września 1939 roku odbywał ćwiczenia w Kompanii Obrony Narodowej w Przemyślu, z którą 21 września przekroczył granicę węgierską i został internowany w Kisbodak. Przez Jugosławię i Bejrut dotarł do Brygady Strzelców Karpackich (maj 1940). W 1941 roku służył w stopniu kaprala  w Quassasin w Egipcie, a do 1943 roku we Włoszech. W listopadzie 1944 został odkomenderowany do Anglii w celu ukończenia studiów prawniczych. Tytuł magistra uzyskał w maju 1945 na Oxfordzie. Po kursie języka angielskiego i aplikanturze, został zatrudniony  w  marcu  1946  roku w Post Office Savings Bank, Polish  Savings  Section,  gdzie  pracował  do  12 lipca 1948 roku. 17 września  1947  roku Edward wziął ślub z poznaną na Saharze Anielą Kwiatkowską w kościele parafialnym Brompton  Oratory  w Londynie. 14 marca 1960 roku naturalizowany w Wielkiej Brytanii. Aż do przejścia na emeryturę pracował jako kierownik w biurze firmy Unilever Walss Ice Cream. 
  • 1916- urodził się Marian Talaga, syn choczeńskiego nauczyciela, przedwojenny rusznikarz 21 eskadry bombowej 2 Pułku Lotniczego w Krakowie, żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w czasie II wojny światowej, następnie ordynans generała Sosnkowskiego. W 1941 roku trafił do Polskich Sił Powietrznych w Anglii. Służył w 307 Dywizjonie Myśliwskim Nocnym „Lwowskich Puchaczy”  jako mechanik. Po wojnie pozostał na emigracji, najpierw w Anglii, a potem w USA, gdzie działał w Związku Narodowym Polskim. (link)
  • 1927- urodził się Julian Guzdek, po wojnie milicjant we Lwówku na Ziemiach Odzyskanych. Od stycznia 1953 roku referent, a następnie starszy referent działu dowodów osobistych w komendzie powiatowej MO w Wadowicach. Od lipca 1954 roku w stopniu starszego sierżanta.
  • 1943- na niszczycielu ORP "Orkan" zginął marynarz Władysław Kręcioch.
  • 1943- w KL Auschwitz zginęła Honorata Węgrzyn, mieszkanka Choczni rodem z Radoczy.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz